تنش‌های محیطی در علوم زراعی، جلد ۵، شماره ۱، صفحات ۱۹-۳۲
عنوان فارسی ارزیابی مقاومت به خشکی انتهای فصل در ارقام گندم با استفاده از عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‌های کمی مقاومت به خشکی
چکیده فارسی مقاله در یک پژوهش مزرعه­ای دو ساله (90-89 و 89-88)، سی رقم گندم در دو محیط تنش خشکی آخر فصل و بدون تنش مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمایش در هر دو سال در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. تیمار خشکی در کرت‌های اصلی (بدون تنش و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و رقم‌های گندم در کرت‌های فرعیقرار داده شدند. در این بررسی شاخص‌های میانگین بهره‌وری (MP)، حساسیت به تنش (SSI)، تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)، شاخص تحمل (TOL) و پایداری عملکرد (YSI) بر اساس عملکرد دانه ارقام در شرایط تنش و بدون تنش محاسبه شدند. نتایج حاصل از تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی نشان داد که رقم کویر با 390/48 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد دانه را داشت، در حالی که در تیمار آبیاری معمول بیشترین عملکرد دانه از رقم شیرودی (873/83 گرم در مترمربع) بدست آمد. مقایسه میانگین داده‌ها تحت شرایط آبیاری معمول نشان داد که رقم قدس (57/7 دانه در سنبله) و رقم یاواروس (20/27 دانه در سنبله) به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد دانه در سنبله را داشتند. بیشترین و کمترین تعداد دانه در سنبله در شرایط تنش خشکی نیز از ارقام زرین (39/4 دانه در سنبله) و سوراپلاتا (9/9 دانه در سنبله) بدست آمد. در پژوهش حاضر تفاوت بین ارقام از لحاظ وزن هزار دانه در دو حالت آبیاری معمول و تنش خشکی معنی­دار بود. رقم سیستان بیشترین مقدار وزن هزار دانه (45 گرم) را تحت شرایط بدون تنش و رقم امید بیشترین وزن هزار دانه (35 گرم) را تحت شرایط تنش خشکی بعد از گلدهی به خود اختصاص دادند. مقایسه میانگین رقم‌های مورد مطالعه نشان داد که در شرایط تنش و بدون تنش خشکی بیشترین عملکرد دانه به ترتیب از رقم‌ هایکویر و درخشان بدست آمد.کمترین عملکرد دانه در هر دو شرایط رطوبتی مربوط به رقم ویریناک بود. بر اساس نتایج این آزمایش دو ساله شاخص‌های کمّی GMP, STI و MPبه دلیل داشتن بیشترین همبستگی با عملکرد دانه در هر دو شرایط، در ارزیابی تحمل به خشکی مناسب‌ترین شاخص‌ها بودند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Evaluation of late season drought resistance in wheat cultivars using grain yield, its components and drought resistance indices
چکیده انگلیسی مقاله In a 2-year field experiment (2009-10 and 2010-11) 30 wheat cultivars were compared under with and without late season drought stress conditions. The experiments were conducted as a split plot based on randomized complete block design with four replicates at Research Farm of College of Agriculture, Shiraz University. Drought stress treatments (without stress, as control, and irrigation cutting off at anthesis stage) and wheat cultivars were assigned into main plots and sub plots, respectively. In this study mean productivity (MP), stress susceptibility index (SSI), stress tolerance index (STI), geometric mean productivity (GMP), tolerance (TOL), and yield stability index (YSI) were calculated based on grain yield under both with and without drought stress conditions. The results showed where irrigation cut off at anthesis, Kavir cultivar with 390.48 g/m2 had the greatest grain yield; while, under normal irrigation treatment the greatest grain yield was achieved from Shiroudi cultivar (873.83 g/m2). Comparison of means under normal irrigation conditions showed that Ghods cultivar (57.7 grains per spike) and Yavarous cultivar (20.72 grains per spike) had the highest and lowest grains per spike, respectively. Under drought stress conditions, the highest and lowest grains per spike were obtained by Zarin (39.4 grains per spike) and Souraplata (9.9 grains per spike), respectively. In the present study, 1000- grain weight was significantly different between irrigation treatments. Sistan cultivar had the greatest (45 g) 1000- grain weight under normal conditions, and Omid cultivar produced the greatest (35 g) 1000- grain weight under terminal drought stress conditions. Comparison of the mean of wheat cultivars showed that highest grain yield was achieved under stress and non-stress conditions in Kavir and Derakhshan cultivars, respectively. The lowest grain yield under both conditions was obtained from Veernak cultivar. The results of this investigation indicated that GMP, STI and MP, which had the highest significant correlation with the grain yield under both conditions, were assigned as the most appropriate indices for evaluating the drought tolerance of cultivars.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سعید موری |
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شیراز (Shiraz university)

یحیی امام |
استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شیراز (Shiraz university)

هدایت اله کریم زاده سورشجانی | karimzadeh sureshjani
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شیراز (Shiraz university)

نشانی اینترنتی http://escs.birjand.ac.ir/article_111_679b8c170960c4c294c89649dacdc4fd.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/2420/article-2420-308293.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات