پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، جلد ۱۳، شماره ۲۶، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی تحلیل حساسیت راهبردهای مقابله با بیابان‌زایی در محیط فازی در زیر حوضه آبخیز یزد- خضرآباد (شهرستان صدوق)
چکیده فارسی مقاله چکیده مبسوط
مقدمه: بیابان­زایی یک مسئله، اقتصادی – اجتماعی پیچیده و حاصل عملکرد و برهم کنش میان عوامل متعددی است که همیشه در محیط­های غیر قطعی و تحت­­تأثیر شدید قضاوت­های مبهم و غیر صریح قرار می­گیرند، بنابراین در ارزیابی راهبردهای مقابله با بیابان­زایی، استفاده از سازگان­های تصمیم­گیری چند معیاره فازی ضروری به نظر می­رسد. از طرفی در اغلب اوقات، داده­های  ورودی به این سازگان­ها نادقیق و متغیر می­باشند، بنابراین یک قدم مهم اینگونه ارزیابی­ها، انجام آنالیز حساسیت روی داده­های خروجی می­باشد. از این رو این پژوهش با هدف انجام تحلیل حساسیت اولویت راهبردها به صورت موردی در زیرحوضه یزد- خضرآباد طی سال­های 1399-1400 به انجام رسید.
مواد و روش‌ها: به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا از روش دلفی فازی و با کاربرد اعداد مثلثی، در چارچوب روش تصمیم­گیری چند معیاره، ماتریس تصمیم­گیری مقایسه زوجی فازی حاصل و  اولویت اولیه راهبردها، برآورد شد و سپس فرآیند آنالیز حساسیت بر روی معیارها و راهبردها در چارچوب مدل تحلیل حساسیت تری­آنتافیلو[1]  انجام شد و به دنبال تعیین حساس­ترین معیار و راهبرد، درجه ترجیح یا اوزان نهایی راهبردها از روش میانگین موزون هر سطر از ماتریس نرمالیزه اصلاح شده برآورد شد.
یافته‌ها: نتایج حاصله حکایت از توانایی بالای این مدل دارد به طوری که بعد از انجام تحلیل حساسیت، اولویت­بندی معیارها تغییری نکرد و همچنان معیار منابع انسانی متخصص (6C) با  ضریب حساسیت 3614/0 به عنوان حساس­ترین معیار  برآورد شد که بعد از نرمال­سازی با درجه ترجیح 9/67% در اولویت اول قرار گرفت. این نتیجه نشان دهنده توجه کارشناسان مدیریت مناطق به اهمیت نیروی متخصص و آموزش دیده در حل مسائل و چالش­های مطرح در فرایند مقابله با بیابان­زایی است. درعین حال اولویت­بندی نهایی راهبردها موید تغییر در اوزان و رتبه­بندی اولیه راهبردها بود، به صورتی که تنها راهبرد تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی(31A) همچنان همانند نتایج اولیه با درجه ترجیح 9/92%، مهمترین راهبرد قلمداد ­شد و رتبه­بندی سایر راهبردها دستخوش تغییرات جدی شد.
نتیجه‌گیری: در مجموع نتیجه می­شود که در راستای راهبرد تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی(31A) و با اجرای طرح­های آبخوانداری، اصلاح روش­های آبیاری، اصلاح اراضی، کنترل رشد صنایع و کشت­های آبخواه، می­توان روند پرسرعت بیابانی شدن را کند و نسبت به احیای اراضی تخریب یافته اقدام کرد.
 
[1] -Triantaphyllou
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله برنامه‌ریزی خطی فازی، بیابان‌زایی، عدد فازی مثلثی، مدل تری‌آنتافیلو، مقایسه زوجی.
عنوان انگلیسی Sensitivity analysis of combat desertification strategies in fuzzy environment in Yazd-Khezrabad sub-catchment (Saduq County)
چکیده انگلیسی مقاله Extended Abstract
Introduction: Desertification is a complex socio-economic issue resulting from the interaction of several factors. This phenomenon is always in uncertain environments and is strongly influenced by vague and implicit judgments. Therefore, the use of multi-criteria fuzzy decision-making mechanisms seems necessary in evaluating desertification strategies. On the other hand, often the input data to these devices are inaccurate and variable. So, performing sensitivity analysis on output data is an important step in such evaluations. The aim of this study was to analyze the sensitivity of priority strategies in the Yazd-Khezrabad sub-catchment in central Iran.
 Materials and methods: In order to achieve this goal, first in the framework of fuzzy multi-criteria decision-making method and with using triangular number, fuzzy pairwise comparison decision matrix was formed and the initial priority of strategies was estimated. Then the sensitivity analysis process was performed separately on the criteria and strategies in the framework of the Triantaphyllou-sensitivity analysis model. Following the determination of the most sensitive criteria and strategy, new weights of criteria and strategies were replaced based on the most sensitive criteria and strategy in the decision matrix. By calculating the weighted average of each row of the modified normalized matrix, the degree of preference or final weight of the strategies was estimated.
Results: The results showed that the adjustment strategy in groundwater abstraction (A31) is still considered as the most important strategy as the initial results with a degree of preference of 92.9%. While the ranking of other strategies has undergone serious changes.
Conclusion: It is concluded that according to the mentioned macro strategy, the process of desertification can be slowed down and the destroyed areas revived by implementing aquifer projects, improving irrigation methods, land improvement, controlling the growth of industries and aquaculture crops.
 
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Combat Desertification, Fuzzy linear programming, Pirewise comparative, Triangular Fuzzy Number, Triantaphyllou model.
نویسندگان مقاله محمد حسن صادقی روش | Mohammad Hassan Sadeghi Ravesh
Islamic Azad University
دانشگاه آزاد واحد تاکستان

نشانی اینترنتی http://jwmr.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1758-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده سایر موضوعات وابسته به مدیریت حوزه آبخیز
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات