پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، جلد ۱۳، شماره ۲۶، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی تحلیل موانع مشارکت مردمی در طرح‌‌های آبخیزداری حوضه نینه‌رود استان قزوین
چکیده فارسی مقاله    مشارکت مردم در طرح‌‌های توسعه آبخیز عامل مهمی در موفقیت و یا شکست آنهاست. بااین‌حال عوامل مؤثر در مشارکت مردم مورد توجه چندانی قرار نگرفته است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر ضعف مشارکت مردم در طرح‌‌های آبخیزداری حوضه نینه‌رود استان قزوین است. همچنین مقایسه‌‌ای نیز بین دیدگاه کارشناسان و جوامع محلی درباره میزان اهمیت این عوامل انجام شد. در تحقیق حاضر این عوامل به چهار شاخص اصلی مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی و آموزشی - ترویجی طبقه‌‌بندی شدند که دربردارنده 18 زیرشاخص شناسایی‌‌شده است. برای اطلاع از دیدگاه جوامع محلی و کارشناسان درباره میزان اهمیت این عوامل، پرسش‌‌نامه‌‌های مقایسات زوجی و طیف لیکرت توسط 19 کارشناس خبره و 298 سرپرست خانوار حوضه تکمیل شد. در ادامه شاخص‌ها و زیرشاخص‌‌های مؤثر بر ضعف مشارکت مردمی در طرح‌‌های آبخیزداری به ترتیب با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی و آزمون فریدمن اولویت‌بندی شدند. نتایج نشان داد که از دیدگاه هر دو گروه خبرگان و مردم شاخص‌های مدیریتی و اقتصادی از اهمیت بیشتری نسبت به شاخص‌های اجتماعی و آموزشی - ترویجی در آبخیز نینه‌رود برخوردارند. نتایج همچنین بیان‌‌گر اختلاف نظر دو دیدگاه درباره میزان اهمیت بعضی از زیرشاخصها بود. از دیدگاه کارشناسان زیرشاخص‌های "عدم تخصیص کامل اعتبارات اجرایی در زمان مقرر" و "اختلافات محلی و قومی" با میانگین رتبه به ترتیب 72/13 و 03/7، بیشینه و کمینه اهمیت را دارند درحالی‌که آبخیزنشینان زیرشاخص‌های "عدم تطابق طرح‌های پیشنهادی با نیازهای مردم" و "عدم تخصیص کامل اعتبارات اجرایی در زمان مقرر" را با میانگین رتبه به ترتیب 96/14 و 98/3 به عنوان زیرشاخص‌های دارای بیشترین و کمترین اهمیت معرفی نموده‌اند. همچنین از دیدگاه هر دو گروه سه زیرشاخص شامل عدم طراحی طرح‌های چندمنظوره، تمرکز قدرت تصمیم‌گیری در مرکز و عدم به‌کارگیری نیروی محلی در اجرای طرح‌ها (اشتغال‌زایی)، ازجمله مهم‌‌ترین زیرشاخص‌‌های مؤثر بر ضعف مشارکت مردم در طرح‌‌های آبخیزداری حوضه نینه‌رود می‌باشند. نتایج این تحقیق نشان داد دیدگاه کارشناسان و مردم محلی درباره بعضی از موانع مشارکت مردمی یکسان ولی در مواردی دارای اختلافات فاحشی است. بنابراین پیشنهاد می‌‌شود برای همگرایی دیدگاه‌‌های این دو گروه، تصمیم‌‌گیری در خصوص طرح‌‌های آبخیزداری بصورت گروهی و با حضور جوامع محلی در سرلوحه برنامه کارشناسان و طراحان طرح‌‌های آبخیزداری قرار گیرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله طرح آبخیزداری، تحلیل سلسله‌مراتبی فازی، تصمیم‌‌گیری چندمعیاره، مشارکت مردمی
عنوان انگلیسی Analysis of barriers to public participation in watershed management projects in Ninehroud watershed, Qazvin Province)
چکیده انگلیسی مقاله People's participation in watershed development projects is an important factor in their success or failure. However, previous studies have rarely analyzed the factors preventing people's participation. The purpose of this study was to identify and prioritize these factors in Ninehroud watershed of Qazvin province. A comparison was also made between the views of experts and the local community's viewpoints on the importance of these factors. So first, these factors were classified into four managerial, economic, social, and educational-promotional categories which totally include 18 sub-indicators. To find out the views of local communities and experts on the importance of these factors, questionnaires of pairwise comparisons and the Likert scale were completed by 19 experts and 298 heads of households in the watershed. Then, the FAHP technique and Friedman test were applied respectively to prioritize the indicators and sub-indices preventing public participation in watershed management projects. The results showed that from the perspective of both groups, managerial and economic indicators had a greater role in weak public participation than social and educational-promotional indicators. The results were also indicated some differences in the importance of the sub-indices from the perspective of the two groups. From the experts' perspective, "lack of full allocation of operating funds on time" and "local and tribal disputes" with an average rank of 13.72 and 7.03 had the most and least importance respectively. This is while the watershed residents have introduced "Non-matching of proposed projects with their needs" and "lack of full allocation of operating funds on time" with an average rank of 14.96 and 3.98 as the most and the least important sub-indicators respectively. From the perspective of both groups, three sub-indicators including the lack of multipurpose projects design, the concentration of decision-making power at headquarters, and Lack of employing local labores in project implementation (Employment), were also ranked as the first six priorities which have had more role in the weak participation of people. In general, the results of this study showed some similarities about the views of the two groups on some of the participation barriers, but in some cases, there were significant differences. Therefore, group decision-making with the presence of local communities on watershed management projects is proposed as a way to converge the views of these two groups.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Watershed Management Plan, Fuzzy hierarchy analysis, Multi-criteria decision making, Public Participation.
نویسندگان مقاله جمال مصفایی | Jamal Mosaffaie
Soil Conservation & Watershed Management Research Institute
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

فرامرز سرفراز | Faramarz Sarfaraz
Qazvin Agricultural and Natural Resources Research and Education Center
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین

امین صالح پور جم | Amin Salehpour Jam
Soil Conservation & Watershed Management Research Institute
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

محمودرضا طباطبایی | MahmoodReza Tabatabaei
Soil Conservation & Watershed Management Research Institute
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

نشانی اینترنتی http://jwmr.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-547-7&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مدیریت حوزه های آبخیز
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات