|
|
پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، جلد ۱۳، شماره ۲۶، صفحات ۰-۰
|
|
|
| عنوان فارسی |
ارزیابی آسیبپذیری حوزه آبخیز تجن از نظر سیلاب با استفاده از روش BWM |
|
| چکیده فارسی مقاله |
از وقوع سیلاب نمیتوان جلوگیری کرد ولی با انجام اقداماتی میتوان اثرات ناشی از آن را تا حدّ زیادی کاهش داد. یکی از روشهای مدیریتی برای کاهش خسارت ناشی از سیلاب، شناسایی مناطق آسیبپذیر میباشد. از این رو، در این پژوهش با هدف شناسایی مناطق آسیبپذیر از سیلاب در چهار بعد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، ساختاری-فیزیکی و سیاستگذاری-نهادی از "روش بهترین بدترین (BWM)" که مبتنی بر برنامهریزی خطی است، برای وزندهی شاخصها استفاده شد. به منظور رتبهدهی معیارها، آزمون فریدمن بکار گرفته شد. جامعه آماری تحقیق، روستاهای در معرض خطر سیل در حوزه آبخیز تجن در استان مازندران میباشند. برای این کار 208 پرسشنامه به صورت تصادفی توسط ساکنین 40 روستا تکمیل گردید. برای انجام تحقیق حاضر به منظور تجزیه تحلیل پرسشنامهها و اجرای روش BWM به ترتیب از نرم افزار SPSS16 و مدل بهینهسازی Lingo18 استفاده شده است. نتایج آزمون آماری فریدمن نشان داد که از نظر پاسخگویان تفاوت معناداری (Sig = 0.00) بین معیارهای مورد بررسی در این پژوهش وجود دارد و معیار اقتصادی با رتبه 85/2 دارای بالاترین اهمیت نسبت به سه معیار دیگر میباشد. همچنین نتایج وزندهی شاخصها با استفاده از روش BWM که مبتنی بر ارجحیت بهترین و بدترین میباشند نیز نشان داد که در بعد اقتصادی شاخص وابستگی به درآمد کشاورزی (284/0)، در بعد ساختاری-فیزیکی شاخص وجود راههای ارتباطی (جاده و پل) مناسب (243/0)، در بعد سیاستگذاری نیز شاخص تخریب منابع طبیعی (379/0) و در بعد اجتماعی-فرهنگی شاخص دسترسی به مراکز بهداشتی و درمانی (391/0) دارای بالاترین وزن بوده و از لحاظ پاسخگویان تاثیر زیادی در آسیبپذیری ساکنین به سیلاب دارد. همچنین، در این پژوهش مقدار شاخص ناسازگاری نیز کمتر از 1/0 بوده است که نشان دهنده دقت خوب مدل BWM در وزندهی شاخصهای آسیبپذیری میباشد. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
مدیریت سیلاب، خطر سیل، برنامهریزی خطی، روش تصمیم‌گیری چندمعیاره، حوزه آبخیز تجن |
|
| عنوان انگلیسی |
Vulnerability assessment of Tajan watershed in terms of flood using BWM method |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Floods cannot be prevented, but the effects can be greatly reduced by taking action. One of the management methods to reduce flood damage is to identify vulnerable areas. Therefore, in this study, with the aim of identifying flood vulnerable areas in four economic, socio-cultural, structural-physical and policy-institutional dimensions, the "Best of the Worst Method (BWM)" which is based on linear planning, for Index weighting was used. In order to rank the criteria, Friedman test was used. The statistical population of the study is the villages at risk of flooding in Tajan watershed in Mazandaran province. To do this, 208 questionnaires were randomly completed by residents of 40 villages. In this study, in order to analyze the questionnaires and implement the BWM method, SPSS16 software, and Lingo18 optimization model were used, respectively. The results of Friedman statistical test showed that there was a significant difference (Sig = 0.00) between the criteria studied in this study. The economic criterion with a rank of 2.85 has the highest importance compared to the other three criteria. Also, the results of weighting the indicators using the BWM method, which are based on the preference of the best and the worst, also showed that in the economic dimension of the agricultural income dependence index (0.284), in the structural-physical dimension of the index, there are appropriate communication channels (road and bright) ( 0.243), in the policy dimension, the index of the destruction of natural resources (0.379) and in the socio-cultural dimension, the index of access to health centers (0.391) have the highest weight and have a great impact on vulnerability in terms of respondents. Residents are flooded. Also, in this study, the value of the incompatibility index was less than 0.1, which indicates the good accuracy of the BWM model in weighting vulnerability indices. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Vulnerability, flood risk, linear planning, multi-criteria decision making, Tajan watershed |
|
| نویسندگان مقاله |
محمدتقی آوند | Mohammadtaghi Avand
Tarbiat Modares University
دانشگاه تربیت مدرس
حمید رضا مرادی | Hamidreza Moradi
Tarbiat Modares University
دانشگاه تربیت مدرس
مهدی رمضان زاده لسبویی | Mehdi Ramazanzadeh Lasbuie
Mazandaran University
دانشگاه مازندران
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://jwmr.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-11-78-5&slc_lang=fa&sid=1 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
بلایای طبیعی (سیل، خشکسالی و حرکت های توده ای) |
| نوع مقاله منتشر شده |
پژوهشی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|