سفینه، جلد ۱۹، شماره ۷۵، صفحات ۹-۳۰

عنوان فارسی نظریۀ نفی صفات در مدرسۀ کلامی کوفه و قم
چکیده فارسی مقاله   امروزه نظریه عینیت صفات با ذات  به عنوان تفسیری از توحید صفاتی، اندیشه‌ای معروف  و متداول در میان متکلّمان امامیه تلقّی می‌شود. انتساب این اندیشه به مدارس کلامی امامیه، خصوصاً پیش از رونق فلسفه صدرایی به صورت جدّی مورد تردید است. بررسی آثار و شواهد نشانگر آن است که نه تنها در این مدارس اثری از نظریه عینیت صفات با ذات قابل ‌مشاهده نیست، بلکه گرایش ایشان به نظریه نفی صفات، به عنوان رقیب نظریه عینیت، از ادلّه و شواهد فراوانی برخوردار است.  این نوشتار  با روش مطالعه اسنادی با تحلیل گزارش‌های تاریخی و نیز بررسی کلمات و مبانی متکلّمین امامیه در دو مدرسه کوفه و قم،  در صدد رصد نظریّه نفی صفات در این دو مدرسه است. بررسی گزارش‌های کلامی و نیز کلمات متکلمان شاخص این دو مدرسه، یعنی زراره، هشام بن حکم و مؤمن الطاق، نشان از صحّت انتساب نظریه نفی صفت به ایشان دارد. نقل صریح احادیث نفی صفت بدون هیچ‌گونه تفسیر و تأویل، روایات نفی توصیف، روایات نفی وساطت صفت میان ذات و افعال الهی، روایات حدوث اسماء، تفسیر سلبی و کارکردی صفات و پرهیز از تفسیر اثباتی، و نیز اظهار تنافی اثبات صفت با آموزه توحید ذاتی و لزوم  محدود شدن ذات، برخی از ادلّه و شواهد انتساب نفی صفت به این دو مدرسه کلامی است.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله نفی صفات، مدرسه کوفه، نیابت ذات از صفات، مدرسه قم، عالم لذاته.

عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله

نویسندگان مقاله رضا برنجکار |
استاد بخش فلسفه، کلام و ادیان دانشگاه تهران(دانشکدگان فارابی)

محسن زارع پور |
دانش آموخته دکتری کلام امامیه،دانشگاه تهران(دانشکدگان فارابی)


نشانی اینترنتی http://safinahmagazine.ir/browse.php?a_code=A-10-1-278&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات