تولید محصولات زراعی و باغی، جلد ۱۲، شماره ۲، صفحات ۱۹-۳۳
عنوان فارسی ارزیابی عملکرد دانه و صفات زراعی ژنوتیپ‌های خارجی کنجد (.Sesamum indicum L) درشرایط تنش خشکی
چکیده فارسی مقاله با وجود قابلیت بالای تولید کنجد در کشور، عملکرد و کارایی مصرف آب آن پایین است. بنابراین شناسایی ژنوتیپ‌هایی با عملکرد دانه بالا به‌ویژه در شرایط تنش خشکی برای توسعه کشت این گیاه ضرورت دارد. بدین منظور پاسخ کمی و کیفی 20 ژنوتیپ وارداتی کنجد به شرایط تنش خشکی در اقلیم نیمه خشک ایران در کرج (مزارع تحقیقاتی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر) طی سال‌های 1397 و 1398 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی به صورت کرت‌های خرد شده با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح شامل آبیاری کامل و تنش خشکی در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‌های کنجد (20 ژنوتیپ وارداتی همراه با یک رقم داخلی به‌عنوان شاهد) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج ژنوتیپ‌های شماره 6، 8، 12 و 17 در گروه زودرس،  ژنوتیپ‌های شماره 1، 2، 10، 11، 14، 16، 18، 19 و 20 در گروه میان‌رس، ژنوتیپ‌های شماره 3، 4، 5، 7، 9، 13 و 15 در گروه دیررس و رقم داخلی اولتان در گروه خیلی دیررس دسته‌بندی شدند. در بین ژنوتیپ‌ها، ژنوتیپ شماره 7 با شاخص سطح برگ 3/27 بیشترین و ژنوتیپ شماره 20 با شاخص سطح برگ 1/00 کمترین این صفت را دارا بودند. همچنین نتایج بیانگر آن بود که تیمار تنش خشکی 35، 44 و 35 درصد به‌ترتیب تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه را کاهش داد. از طرف دیگر در تمامی ژنوتیپ‌ها اعمال تنش خشکی باعث افت عملکرد دانه و ماده خشک شد. نتایج بیانگر آن است که ژنوتیپ شماره 6 با 50 درصد کاهش عملکرد دانه بیشترین و ژنوتیپ شماره 11 با 26 درصد افت عملکرد دانه کمترین تأثیرپذیری را از اعمال تنش نشان دادند. در صفت عملکرد دانه، ژنوتیپ شماره 7 در هر دو تیمار آبیاری به‌طور معنی‌داری بیشترین مقدار عملکرد دانه را داشت (1531 و 1107 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در تیمار آبیاری کامل و تنش خشکی). با این حال به¬دلیل طول دوره رشد کوتاه‌تر، افت کمتر عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی و عملکرد روغن بالا، ژنوتیپ شماره 11 نیز به‌عنوان ژنوتیپ برتر در نظر گرفته شد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله اجزای عملکرد، تیمار آبیاری، روز تا رسیدگی، عملکرد روغن، کارایی مصرف آب
عنوان انگلیسی Evaluation of Grain Yield and Agronomic Traits of Foreign Sesame (Sesamum Indicum. L) Genotypes under Drought Stress Conditions
چکیده انگلیسی مقاله Despite the high potential of sesame production in the country, its yield and water use efficiency is low. Therefore, identifying genotypes with high grain yield, especially under drought stress conditions, is essential for developing this crop. For this purpose, field experiments were conducted to investigate the qualitative and quantitative response of 21 sesame genotypes to drought stress conditions at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, located in the semi-arid region of Iran, during the 2017 and 2018 growing seasons. The experiment was a split-plot based on a randomized complete block design with three replications. The irrigation treatments consisting of normal irrigation and drought stress were assigned to the main plots and the sesame genotypes (20 imported genotypes with one Iranian cultivar as a control) were allocated to the sub-plots. Dongeuy, Local 123, Hail 2 and Anthalya 1 genotypes were found as early maturing, Gynum 11, Kubarez 55, Uusu 1, Songhak, Hoechon 2, Dunae, Pachequero, Haibuk and Sunhua 1 genotypes as the medium maturing, Lao hong zhi ma, Bian gan, Bukbak, Margo, Amaliada, Jungkyung and Black chil sung genotypes as the late maturing and Oltan genotype as the very late maturing group. The Margo genotype showed the highest LAI (3.2), and Sunhua 1 genotype showed the lowest value (1.0). The results also revealed that drought stress decreased the number of capsules per plant, the number of seeds per capsule and 1000-seed weight by 35, 44 and 35%, respectively. On the other hand, drought stress caused a reduction in grain and dry matter yield in all genotypes. The Dongeuy genotype with 50% reduction and Songhak genotype with 26% reduction in grain yield showed the highest and lowest sufferings from drought stress, respectively. The Margo genotype produced the highest grain yield in both irrigation treatments (1531 and 1107 kg ha-1 under normal irrigation and drought stress treatments, respectively). In conclusion, the Songhak genotype was considered as one of the superior genotypes due to its shorter growing period, less grain yield loss under drought stress, and high oil yield.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Day to maturity, Irrigation treatments, Oil yield, Water use efficiency, Yield components
نویسندگان مقاله مجید غلامحسینی | M. Gholamhoseini
Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

سعدالله منصوری | S. Mansouri
Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

بهرام مسعودی | B. Masoudi
Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

فرناز شریعتی | F. Shariati
Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

نشانی اینترنتی http://jcpp.iut.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-3650-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده عمومی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات