مرتع، جلد ۱۶، شماره ۲، صفحات ۲۶۶-۲۸۰

عنوان فارسی تاثیر احداث راه آهن یزد-اقلید بر تنوع و غنای تیپ های بوته‌ای و درختچه ای مراتع استان یزد
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: احداث راه­ها از جمله احداث راه­آهن از فعالیت­های مهم درتوسعه هر کشور محسوب می­شود و به دلیل داشتن نقش زیر بنایی تاثیرات زیادی بر رشد اقتصادی کشور دارد و از طرفی مراتع نیز به دلیل داشتن خدمات اکوسیستمی متنوع و مهمی که دارند نقش بسزایی در توسعه پایدار اکوسیستم­ها دارند که بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط­زیستی در طول فرایند احداث پروژه راه­آهن نمی­توان از محیط زیست پیرامون محافظت نمود، پروژه های خطی مختلف از جمله احداث راه­آهن بر اکوسیستم­های مختلف می­تواند اثرات منفی را بر محیط زیست اطراف راه­آهن داشته باشد. بنابراین مطالعه اثر راه­آهن بر اکوسیستم­های مرتعی از اهمیت زیادی برخوردار است. مواد وروش­ها: این مطالعه اثرات احداث راه­آهن یزد-اقلید را بر تنوع و غنای پوشش ­گیاهی مراتع منطقه حفاظت­شده کالمند-بهادران  بررسی نموده است. بدین منظور از روش نمونه­برداری تصادفی-سیستماتیک در چهار تیپ پوشش­ گیاهی درمنه، علف شتر، قیچ و رمس در سه فاصله از را­ه­آهن (0-250 متر، 250-500 متر، 500-1000 متر) استفاده شد. پارامترهای پوشش­ گیاهی و تراکم در هر پلات اندازه­گیری گردید، بدین­صورت که در داخل هر منطقه 4 ترانسکت 100 متری به طور تصادفی و تعداد 2 پلات در ابتدا و انتهای هر ترانسکت به صورت سیستماتیک قرار داده شد تعداد و اندازه پلات­ها با توجه به نوع و وضعیت پوشش  گیاهی موجود در منطقه مورد مطالعه تعیین گردید که در این مطالعه در تیپ رمس و قیچ از پلات­های  25 متر مربعی و در تیپ درمنه و علف شتر از پلات­های 4 متر مربع استفاده شد. در داخل هر پلات و در امتداد هر ترانسکت درصد پوشش و تعداد پایه (تراکم) تعیین شد. سپس با استفاده از داده­های مذکور شاخص­های تنوع و غنا شامل شاخص­های تنوع ( شانون و سیمپسون) (& Shannon Simpson)، غنا (مارگالف و منهینیک)( Margalef &Menheni )، یکنواختی و تعداد با استفاده از نرم افزار Past   محاسبه و با استفاده از نرم افزار Spss  (نسخه 16) و آنالیز واریانس و آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که احداث را­ه­آهن تاثیراتی بر تنوع و غنای پوشش گیاهی مراتع داشته است. در تیپ درمنه احداث راه­آهن باعث تاثیر معنی­داری (01/0P<) بر تنوع، غنا و تعداد حاصل از داده­های درصد­پوشش ­گیاهی داشته است به طوریکه شاخص­های شانون، سیمپسون، مارگالف، منهینیک و تعداد در فاصله 0-250 متری از راه­آهن کاهش یافت و اما احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر شاخص­های تنوع و غنای  حاصل از  داده­های تراکم پوشش­ گیاهی و همچنین شاخص یکنواختی نداشت، در تیپ علف­شتر احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر شاخص­های تنوع (شانون و سیمپسون) (01/0P<) و شاخص مارگالف حاصل از داده­های درصد ­پوشش­گیاهی (05/0P<) داشته به طوریکه در فاصله 0-250 متری از راه­آهن این شاخص­ها افزایش و در فواصل 250-500 متری و500-100 متری از راه­آهن این شاخص­ها کاهش داشت و بر  هیچکدام از شاخص­های تنوع و غنای حاصل از داده های تراکم پوشش گیاهی و شاخص های تعداد و یکنواختی تاثیر معنی­داری نداشت، در تیپ قیچ نیز احداث راه­آهن تنها باعث افزایش معنی­دار شاخص­های غنای حاصل از داده­های تراکم ­پوشش گیاهی، منهینیک (01/0P<) و مارگالف (05/0P<) در فاصله 0-250 متری از راه­آهن شد و احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر شاخص های تنوع و غنای حاصل از داده­های درصد پوشش گیاهی و تعداد و یکنواختی نداشت. در تیپ رمس احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر هیچکدام از شاخص­های تنوع و غنای حاصل از داده­های تراکم و درصد پوشش­گیاهی نداشته است نتیجه گیری: در این مطالعه می­توان نتیجه­گیری کرد که احداث راه­آهن از یک سو به دلیل رشد گونه­های مهاجم، غیر­بومی و فرصت­طلب باعث افزایش تنوع و غنا در بعضی از مناطق شده است و از سوی دیگر به دلیل عملیات ساخت و ساز احداث باعث از بین بردن پوشش­گیاهی و کاهش تنوع و غنا در برخی از مناطق شده است که در هر دو صورت تنوع زیستی مراتع را مورد تهدید قرار می­دهد و پیشنهاد می­شود برنامه های احیا و بازسازی پوشش­ گیاهی مراتع بعد از عملیات احداث راه­آهن مورد پایش و بررسی قرار گیرد.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله پوشش‌گیاهی، راه‌آهن، مراتع، تنوع، غنا

عنوان انگلیسی The effect of Yazd-Eghlid railway construction on diversity and richness of shrub and Bush-tree rangelands inYazd province
چکیده انگلیسی مقاله Railway construction is one of the important activities in the development of any country and in developing countries, the need for roads is one of the main axes of development. Railway construction operations can effect on desert rangelands around railway. This study investigates the effects of Yazd-Eghlid railway construction on vegetation diversity and richness in  the rangelands of Kalmand-Bahadoran protected area. For this purpose, random-systematic sampling method was used in four types of vegetation at three distances from the railway (0-250, 250-500, 500-1000). Vegetation parameters and density were measured in each plot. Finally, diversity (Shannon and Simpson), Richness (Margalf and Mannick), number and Evenness indices were calculated by Past software. The data were analyzed in Spss software using analysis of variance and Duncan test. The results of the study showed that railway construction had a significant effect (P < 0.01) on diversity and richness and number indices obtained from vegetation percentage data in Artemisia sieberi vegetation type; so that these indices decreased at a distance of 0-250 m from the railway. In Cornulaca monacantha vegetation type, railway construction had a significant effect on the diversity indices (Shannon and Simpson) (P < 0.01) and Margalef index obtained from vegetation percentage data (P < 0.05) so that they increased in the distance of 0-250 meters from the railway, while they decreased in other regions. In Zygophylum eurypterum vegetation type, Railway construction increased significantly Menhinick (P < 0.01) and Margalef (P < 0.05) richness indices obtained from vegetation density data at the distance of 0-250 m from the railway. There was no significant difference among regions in terms of diversity and richness indices in Hammada salicornica vegetation type, According to the results, railway construction reduced the diversity and richness in some areas. it should be considered in vegetation restoration programs using native species.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Vegetation, Railway, Rangelands, Diversity, Richness

نویسندگان مقاله سمیرا حسین جعفری | Samira Hossein jafari
Education and Extension Organization (AREEO)
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

هانیه خداداد سریزدی | Hanieh Khodad Saryazdi
Yazd University
دانشگاه یزد

محمدرضا علمی | Mohammad reza Elmi
Yazd University
دانشگاه یزد


نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-1327-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات