|
|
نشریه فرهنگِ معماری و شهرسازی اسلامی، جلد ۵، شماره ۱، صفحات ۱۰۵-۱۲۱
|
|
|
| عنوان فارسی |
ارزیابی عوامل محیطی موثر بر ایجاد حس فضای قدسی در مساجد (مطالعه موردی: مسجد بازارتهران، مسجد دانشگاه تهران، مسجد الجواد تهران) |
|
| چکیده فارسی مقاله |
فضای قدسی، فضایی است رشددهنده و تعالی‌بخش که در آن، وحدانیت به‌عنوان کیفیتی هویت‌بخش، معیار و مبنای شخصیت و روح فضا محسوب میشود؛ وحدانیتی که باوجود تکثر و تنوع عناصر شکل می‌گیرد تا مخاطب چنین فضایی را به فطرت خویش رجعت دهد و نمودی از کمال باطنی‌اش را در آن باز یابد. مساجد به‌عنوان نمایندۀ اصلی ساختارهای فیزیکی معماری اسلامی روزگاری نمایشی آشکار از تبلور فضای قدسی در عرصۀ محیط انسان‌ساخت بوده‌اند، درحالی‌که امروزه متأسفانه به دلیل تسامح و بی‌توجهی، اغلب، این کیفیت کلیدی و حیاتی‌شان رنگ‌باخته و در قالب کالبدهایی صرفاً فیزیکی از پاسخ‌دهندگی فضایی به نیازهای معنوی مخاطب، بازمانده‌اند. پژوهش حاضر با هدف بازشناسی مفهوم فضای قدسی و ارزیابی معیارهای آن در تعدادی از مساجد معاصر، به دنبال پاسخ این پرسش است که در مساجد معاصر، معیارها و شاخص‌های مفهوم فضای قدسی چگونه و به چه میزان حضور دارند؟ روش این تحقیق، از نوع توصیفی- ارزیابی و گردآوری اطلاعات آن بر مبنای مطالعه منابع کتابخانه‌ای، مشاهده و تحلیل محتوا است. در رابطه با تجربه حسِ فضای قدسی در مسجد، میزان حس فضای قدسی در سه مسجد با یکدیگر متفاوت است. این حس در مسجد امام تهران (شاه سابق) از بقیه مساجد بیشتر است؛ مسجد دانشگاه تهران در وضعیتی بینابین و میانه در مقایسه با دو نمونۀ دیگر قرار دارد و مسجد الجواد در وضعیتی کاملاً متفاوت، ازلحاظ دلالت‌های عینی و ذهنی حس فضای قدسی، بسیار ضعیف ارزیابی میشود که عمدتاً معلول نگاه مدرن و حداقلی‌ای است که در زمان ساخت این بنا موردتوجه قرارگرفته است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
فضای قدسی، مساجد معاصر، معیارهای ارزیابی |
|
| عنوان انگلیسی |
Evaluating Environmental Factors Affecting the Genesis of a Sense of Holy Space in Mosques: Case Studies of Bazar-e-Tehran Mosque, Tehran University Mosque, Al-Jawad Mosque of Tehran) |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
The mosques as the principal representative of the physical structures of Islamic architecture have once been a clear demonstration of the crystallization of sacred space in the human-built environment, while today, unfortunately, due to intolerance and neglect, often their key and vital quality is lost in purely physical form. The purpose of this study is to recognize the concept of sacred space and evaluate its criteria in several contemporary mosques seeking to answer the question of how and to what extent the criteria of sacred space concept are presented in contemporary mosques. The method of this research is descriptive-evaluation and its data collection is based on the study of library resources, observation, and content analysis. Regarding the experience of the sense of sacred space in the mosque, the extent of sense of sacred space in the three mosques varies. This feeling is higher in Imam Mosque (former Shah) than in the other specimen; the mosque of Tehran University is in the middle position compared to the other two samples and the al-Jawad mosque is in a completely different position, in terms of objectively and mentally signifying a sense of sacred space. Poorly evaluated, it is largely due to the modern, minimalist look that was taken into consideration when constructing the building. The study aimed to identify the sacred significant implications of sacred space in mosques and the factors that create the sacred space of the mosque in the mind of the audience. The results confirm that there is a significant relationship between the age of the attendees and the motivation to attend the mosque, and the absence of a significant relationship between the gender of the attendees and the motivation to attend the mosque show that the Imam Mosque has the best situation compared to the other two mosques. Among the reasons that show that Imam Mosque in Tehran is superior to other mosques in sense of sacred space, we can mention the following: Using four symmetrical porch pattern on four sides of yard with same dimensions along with other physical elements (courtyard, Dome, shrine, minaret, pulpit, and altar) in this mosque indicates the existence of objective indications of sacred space. Carefully considered in the Shabestan geometric system, this geometry is close to the square (on either side of the dome), which induces a sense of balance to the audience. The geometry of the dome is quite close to the square and the technique of turning the square into a circle, which is part of the mosque's architecture, has been elaborately applied. In the meantime, all of the above is milder in the Tehran University Mosque, and in the Al-Jawad Mosque almost all of the above is not presented about the sense of sacred space. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Sacred space, Contemporary mosques, Evaluation criteria. |
|
| نویسندگان مقاله |
محمدجواد عباس زاده | Mohammad Javad Abbaszadeh
Art University of Isfahan
دانشگاه هنر اصفهان
بهادر زمانی | Bahador Zamani
Art University of Isfahan
دانشگاه هنر اصفهان
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://ciauj-tabriziau.ir/browse.php?a_code=A-10-269-1&slc_lang=fa&sid=1 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
بررسی‌های تاریخی آثار و مفاهیم نظری در زمینه معماری، شهرسازی و رشته های وابسته |
| نوع مقاله منتشر شده |
کاربردی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|