این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۱۸، شماره ۶۹، صفحات ۱۱۰-۱۲۹
عنوان فارسی توصیف انواع دولومیت‌ها در سازند شتری (محدوده کوهبنان)بر اساس مطالعات سنگ‌شناسی و زمین‌شیمیایی، با نگرشی بر نقش شیل‌های سازند سرخ شیل در تأمین یون منیزیم
چکیده فارسی مقاله      توالی‌های رسوبی آواری و کربناتی سازندهای سرخ شیل و شتری به ترتیب به سن تریاس پیشین و میانی و با مجموع ستبرای 870 متر در ناحیه بهاباد، شهرستان بافق در ایران مرکزی به صورت هم‌شیب و تدریجی بر روی یکدیگر قرار دارند. توالی سنگ‌های شیلی، سیلتستونی و ماسه‌سنگی سرخ شیل به تدریج به رخساره آهک‌های دولومیتی شده مربوط به پهنه کشندی سازند شــتری ختم می‌شوند. توالی ستبر لایه تا توده‌ای سنگ‌های به طور عمده دولومیتی سازند شتری نیز به صورت تدریجی توسط آهک‌های نازک تا ستبر لایه به نام عضو آهک اسپهک پوشیده شده‌اند. در مطالعات سنگ‌شناسی چهار نوع مختلف دولومیت (از نظر شکل و اندازه بلورها، پراکندگی اندازه بلورها در متن سنگ و اشکال مرزهای بلوری) تشخیص داده شده است. دولومیت نوع یک، در شرایط دمای سطحی و در مراحل اولیه رسوبگذاری تشکیل شده و دولومیت دیاژنتیــکی اولیه به‌شمار می‌آید. سایر دولومیت‌ها به ترتیب درشت شدن اندازه بلور آنها، در محیـط‌های کم‌ژرفا تا ژرف تدفینی تشکیل شده‌اند. تغییر ترکیب سیال‌های دولومیت ساز در طی مراحــل گوناگون دیاژنز (اولیه تا تأخیری) سبب چنین تنوعی درتشکیل دولومیت‌های این سازند شده است. بر اساس مطالعات زمین‌شیمیایی (تجزیه‌های عنصریFe , Na , Sr , Mg ,Ca  و Mnو ایزوتوپی  ) و) تشکیل این دولومیت‌ها به طور عمده در محیط کاهیده و طی افزایش تدریجی دما در مراحل مختلف تدفین رخ داده است. منبع اصلی تأمین یون منیزیم در مورد دولومیت‌های بسیار دانه ریز اولیه آب دریا و در مورد سایر انواع دولومیت‌ها دیاژنز کانی‌های رسی لایه‌های زیرین (سازند سرخ شیل) و شوراب‌های حوضه‌ای پیشنهاد می‌شود. نتایج مطالعات XRD وXRF بر روی کانی‌های رسی کلریتی و مونت موریلونیتی سازند سرخ شیل حاکی از کاهش به ترتیب 36 و 84 درصدی محتوای MgO در مقایسه با کانی‌های رسی استاندارد مشابه است. این کاهش نشانه دیاژنز کانی‌های رسی موجود در شیل‌ها و خروج منیزیم در نتیجه فشردگی لایه‌های بالایی است که تأمین‌کننده بخشی از Mg برای دولومیتی شدن کربنات‌ها بوده است. با اندازه‌گیری مقدار کربن آلی در دولومیت‌ها و آهک‌ها مشخص شد که تمرکز این ماده در دولومیت‌ها چندین برابر آهک‌ها می‌باشد. این مطلب گویای مستعد‌تر بودن آهک‌های غنی از مواد آلی برای فرایند دولومیتی شدن است. در این سازند ساختارهای زیستی چون استروماتولیت‌ها در به دام انداختن مواد آلی نقش مهمی داشته‌اند. دمای تشکیل دولومیت‌های اولیه (Early diagenetic) سازند شتری حدود 39 درجه سانتی‌گراد و دولومیت‌های ثانویه (Late  diagenetic) 179 درجه سانتی‌گراد محاسبه شده است.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سنگ‌نگاری، زمین‌شیمی، دولومیت، سازند شتری، ایران مرکزی،
عنوان انگلیسی Description of Different Kinds of Dolomites in Shotori Formation (Kouhbanan area) based on Petrographic and Geochemical Studies with a Reference to the Role of Shales in the Sorkh Shale Formation as a Major Source of Mg
چکیده انگلیسی مقاله      Carbonate and siliciclastic sedimentary sequences of Sorkh Shale and Shotori Formations ( Lower and Middle Triassic) with a total thickness of 870 m , have a gradational and conformable contacts, at Behabad region of Bafgh in Central Iran. At the beginning of this sequence, shale, siltstone and sandstone gradually change into dolomitic carbonates of tidal flat sub-environment. Thick layered or massive sequence of mainly dolomitic rocks of Shotori Formation, are transitionally overlain by a limestone member namely Espahak limestone. Based on petrographic studies, four different types of dolomites (based on shape, crystal size and crystal boundaries), have been recognized. Dolomite type 1 (dolomicrite) formed during the first stage of sedimentation and  under surface temperature, this is very early diagenetic dolomite. The other types, having coarse  crystal size, formed during shallow to deep burial environments. Change of composition and temperature of dolomitizing fluids at several stages of diagenesis (early to late ) led to formation of different types of Shotori dolomites. On the basis of geochemical studies (elemental analysis such as Ca, Mg, Sr, Na and stable isotopes such as  ,), formation of these dolomites occurred in a reducing environment and increasing temperature. The source of Mg is sea water for dolomite type 1, but for the other types of dolomites, Mg provided was by clay minerals diagenesis and basinal brine. The results of XRD and XRF on chlorite and montmorillonite clay minerals of Sorhk Shale Formation show a decrease in MgO content from 36% and 84% respectively compared to standard clay minerals. This reduction is due to diagenesis of clay minerals that exist in shales and Mg was originated from overlain layers. Measurement of organic carbon contents of dolomites and limestones showed that dolomites have several times more organic carbon than limestones. This information confirm that limestones rich in organic matter, are more susceptible to dolomitization. Microbial structures such as stromatolites, in the Shotori Formation have major role in trapping of organic matters. The calculated paleotemperature for the formation of early dolomites is about   and for late diagenetic dolomite is  .
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله فرح‌ناز کریم‌ زاده |
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

محمد حسین آدابی |
دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_57544_9631b298ec5f07db834c1dabd547db91.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات