این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۲۳، شماره ۸۹، صفحات ۱۱-۲۰
عنوان فارسی برآورد متغیرهای مقاومت برشی شیل‌های سازند شمشک با استفاده ازالگوریتم منطق فازی
چکیده فارسی مقاله مقاومت برشی از مهم‌ترین ویژگی‌های سنگ‌های رسی و شیل‌ها در مهندسی سنگ و زمین‌شناسی مهندسی به شمار می‌رود. به‌دلیل مشکلات موجود در تهیه نمونه دست‌نخورده، به دست آوردن متغیرهای مقاومت برشی این سنگ‌ها در آزمایشگاه همواره امکان‌پذیر نیست. در این پژوهش برآورد متغیرهای مقاومت برشی شیل‌های سازند شمشک با استفاده از دیگر ویژگی‌های سنگ بررسی شده است. برای این منظور، 30 نمونه از شیل‌های سازند شمشک از گمانه‌های حفاری‌شده در محل نیروگاه تلمبه‌- ذخیره‌ای سیاه‌بیشه و از ژرفاهای مختلف گرد‌آوری شد و متغیرهای مقاومت برشی (c و ϕ)‌، چگالی، تخلخل، مقاومت کششی و درصد کوارتز برای هر نمونه در آزمایشگاه تعیین شد. داده‌های به دست آمده از روش‌های آماری و منطق فازی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا روابطی میان متغیرهای مقاومت برشی و دیگر ویژگی‌های سنگ به‌دست آید. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که متغیرهای مقاومت برشی شیل‌های مورد مطالعه می‌توانند با دقت قابل قبولی از مدل‌های منطق فازی ارائه شده برآورد شوند. ضرایب R2میان مقادیر برآورد‌شده از مدل‌های منطق فازی با مقادیر به‌دست‌آمده در آزمایشگاه برای چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی به ترتیب 95/0 و 84/0 به دست آمد. افزون برتغییرات ضرایب رگرسیون (R2)، روند توزیع خطاهای محاسبه شده، شاخص‌های عملکرد (VAF) و جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) به دست آمده ‌برای متغیرهای مقاومت برشی برآورد شده از روش رگرسیون چندمتغیره و روش منطق فازی نشان‌دهنده‌ کارایی و دقت بالای مدل منطق فازی ارائه شده و عدم کارایی مطمئن روش‌های آماری رگسیون چند‌متغیره در برآورد متغیرهای مقاومت برشی شیل‌های مطالعه شده است. مقاومت برشی از مهم‌ترین ویژگی‌های سنگ‌های رسی و شیل‌ها در مهندسی سنگ و زمین‌شناسی مهندسی به شمار می‌رود. به‌دلیل مشکلات موجود در تهیه نمونه دست‌نخورده، به دست آوردن متغیرهای مقاومت برشی این سنگ‌ها در آزمایشگاه همواره امکان‌پذیر نیست. در این پژوهش برآورد متغیرهای مقاومت برشی شیل‌های سازند شمشک با استفاده از دیگر ویژگی‌های سنگ بررسی شده است. برای این منظور، 30 نمونه از شیل‌های سازند شمشک از گمانه‌های حفاری‌شده در محل نیروگاه تلمبه‌- ذخیره‌ای سیاه‌بیشه و از ژرفاهای مختلف گرد‌آوری شد و متغیرهای مقاومت برشی (cو ϕ)‌، چگالی، تخلخل، مقاومت کششی و درصد کوارتز برای هر نمونه در آزمایشگاه تعیین شد. داده‌های به دست آمده از روش‌های آماری و منطق فازی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا روابطی میان متغیرهای مقاومت برشی و دیگر ویژگی‌های سنگ به‌دست آید. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که متغیرهای مقاومت برشی شیل‌های مورد مطالعه می‌توانند با دقت قابل قبولی از مدل‌های منطق فازی ارائه شده برآورد شوند. ضرایب R2میان مقادیر برآورد‌شده از مدل‌های منطق فازی با مقادیر به‌دست‌آمده در آزمایشگاه برای چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی به ترتیب 95/0 و 84/0 به دست آمد. افزون برتغییرات ضرایب رگرسیون (R2)، روند توزیع خطاهای محاسبه شده، شاخص‌های عملکرد(VAF)و جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) به دست آمده ‌برای متغیرهای مقاومت برشی برآورد شده از روش رگرسیون چندمتغیره و روش منطق فازی نشان‌دهنده‌ کارایی و دقت بالای مدل منطق فازی ارائه شده و عدم کارایی مطمئن روش‌های آماری رگسیون چند‌متغیره در برآورد متغیرهای مقاومت برشی شیل‌های مطالعه شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی A Fuzzy Model to Prediction of Shear Strength Parameters of Shemshak Formation Shales
چکیده انگلیسی مقاله Shear strength is one of the most important properties of mudrocks and shales in rock engineering and engineering geology. Because of the difficulty to obtain undisturbed samples of shales as required for determination of shear strength parameters, it is also the most difficult to evaluate. This research investigated properties that can be used to predict the shear strength parameters of Shemshak formation shales. Thirty samples of shales from various depths were collected from boreholes in Shemshak formation in the site of Siahbishe pumped storage powerhouse. Shear strength parameters (c and ϕ), tensile strength (TS), quartz percent (Qz %), porosity (n) and density (ρ) were determined in lab for each sample. Data were analyzed statistically and with fuzzy inference system to determine the relationships between shear strength parameters with other properties. Results show that cohesion and friction angle of shales can be meaningfully predicted from a few engineering properties by fuzzy inference system. The adjusted R2 values between measured and predicted values for cohesion and friction angle are 0.95 and 0.84 respectively. Also the variation of regression coefficient (R2), performance indices (VAF) and root mean square error (RMSE) with were calculated as for the shear strength parameters, obtained from the multiple regression modeland the fuzzyinference system, revealed that the prediction performance and accuracy of the fuzzy models are high and multiple regression equations not have performance in prediction of shear strength parameters of shales.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله مهدی کیانپور |
دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه خوارزمی (Kharazami university)

محمد سیاری |
دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه اصفهان (Isfahan university)

علی ارومیه ای |
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

محمدرضا نیکودل | mohammad reza
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_44014_165023f00a7518ddf2a8e61e8390115f.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/960/article-960-406785.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات