این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۲۴، شماره ۹۳، صفحات ۵۳-۶۶
عنوان فارسی مدل‌سازی فرایند تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه استنتاجگر فازی (منطقه مورد مطالعه : کانسار مس چاه‌فیروزه)
چکیده فارسی مقاله با توجه به ‌گستردگی نواحی پتانسیل‌دار ذخیره معدنی در کشور، وجود نگرشی سامان‌مند برای شناسایی و تبدیل اندیس‌های معدنی به معادن، ضروری به‌نظر می‌رسد. تنوع مدل مفهومی ذخایر گوناگون معدنی، وجود داده‌های متنوع کمی و کیفی اکتشاف ذخایر معدنی و همچنین وجود نظرات کارشناسی و سلایق مختلف، فرایند تهیه نقشه پتانسیل معدنی را بسیار پیچیده می‌کند. تاکنون روش‌های مختلفی مانند همپوشانی شاخص، منطق فازی، شبکه عصبی و وزن‌های نشانگر برای مدل‌سازی این پیچیدگی به‌کار گرفته شده ‌است. در فرایند اکتشاف ذخایر معدنی توجه همزمان به مدل‌سازی ماهیت غیر‌قطعی داده‌های اکتشافی، به‌کارگیری دانش کارشناسی و انعطاف‌پذیری روش برای انواع ذخایر معدنی در قالب سامانه‌ای یکپارچه، ضروری است. در مقایسه با روش‌های دیگر سامانه استنتاجگر فازی ویژگی‌های یادشده را دارد. برای بررسی این امر،‌ در این پژوهش یک سامانه استنتاجگر فازی برای مدل‌سازی فرایند تهیه پتانسیل معدنی پیشنهاد و در اندیس مس چاه‌فیروزه پیاده‌سازی شد. مراحل اصلی این پژوهش شامل فازی‌سازی نقشه‌های فاکتور با استفاده از تعریف متغیرهای زبانی و توابع عضویت مناسب، ترکیب نقشه‌های فاکتور با کمک استنتاج فازی (به‌وسیله ایجاد پایگاه قوانین اگر- آنگاه فازی و به‌کارگیری مدل تصمیم‌گیری مناسب) و تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از قطعی‌سازی خروجی، است. در نقشه پتانسیل معدنی تهیه‌شده، ‌مناطق مستعد کانی‌سازی مس پورفیری،‌ در نواحی مرکزی و با گسترش شمالی- جنوبی شناسایی شده‌اند. برای ارزیابی، 24 گمانه اکتشافی در منطقه با نقشه پتانسیل معدنی انطباق داده می‌شوند. بر پایه 4 نوع رده‌بندی نقشه پتانسیل معدنی، میزان تطابق برابر با 64/63 درصد، 75درصد، 95/63 درصد و 23/80 درصد محاسبه شد. نقشه پتانسیل معدنی تهیه‌شده در تعیین مناطق دارای پتانسیل خیلی ضعیف، دقیق‌تر است و با 52/81 درصد از گمانه‌های با وضعیت خیلی ضعیف انطباق دارد. همچنین نقشه پتانسیل معدنی به‌دست آمده با نقشه پتانسیل معدنی تهیه‌شده از این منطقه به کمک عملگرهای فازی (با بهینه‌ترین ترکیب عملگرهای فازی) و بدون فازی‌سازی نقشه‌های ورودی مقایسه شد. نتیجه مقایسه نشان داد که نقشه پتانسیل معدنی تهیه‌شده با استفاده از سامانه استنتاجگر فازی، در 4 رده‌بندی مورد استفاده در این پژوهش به‌طور میانگین 6 درصد تطابق بیشتری با گمانه‌های اکتشافی دارد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Modeling Process of Mineral Potential Mapping Using Fuzzy Inference Systems (Case Study: Chah Firoozeh Copper Deposit)
چکیده انگلیسی مقاله Due to the extensive areas of potential mineral reserves in the country, it seems necessary to have a systematic approach to identify and convert indices of mineral deposits into mines. Existing various conceptual models of mineral deposits, variety of both quantitative and qualitative data to explore mineral deposits and the expertise and different interests, cause the mineral potential mapping process to be very complicated. So far, various methods such as the overlap index, fuzzy logic, neural networks and weights of evidence are used for modeling this complexity. Consideration the fuzzy nature of mineral exploration in the process of modeling exploratory data, applying expert knowledge and flexibility for all types of mineral deposits in the form of an integrated system is essential. Compared with other methods fuzzy inference system has stated characteristics. To verify this, in this study, a fuzzy inference system for modeling mineral potential was proposed and for the Chah Firoozeh copper deposit was implemented. The main stages of this research include fuzzifying factor maps using the appropriate membership functions and linguistic variables, combining factor maps using fuzzy inference (by creating if_then fuzzy rules database and using an appropriate decision-making model) and generating mineral potential map with defuzzification output. In the resulted mineral potential map, porphyry copper mineralization prone area is located in the central regions with north-south extension. For evaluation, 24 exploration boreholes in the area are complying with the mineral potential map. Based on the four classification types of mineral potential map, the compliance rate was calculated as 63.64%, 75%, 63.95% and 80.23%. Obtained mineral potential map is more accurate in the very low potential areas and 81.52% of the holes with very low state are located properly. In addition, resulted mineral potential map was compared with the mineral potential map generated using only fuzzy operators and without fuzzifying factor maps. The comparison shows that the mineral potential map that was generated using fuzzy inference system, in four classifications used in this study has 6% greater compliance with the exploration boreholes in average.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله ساناز علایی مقدم | alaei moghadam
دانشجوی دکترا، دانشکده مهندسی ژئودزی و ژئوماتیک، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی (Khajeh nasir toosi university of technology)

محمد کریمی |
استادیار، دانشکده مهندسی ژئودزی و ژئوماتیک، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی (Khajeh nasir toosi university of technology)

محمد سعدی مسگری | m s mesgari
دانشیار، دانشکده مهندسی ژئودزی و ژئوماتیک، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی (Khajeh nasir toosi university of technology)

نادر صاحب الزمانی |
کارشناسی ارشد، شرکت معدنی پارس آسیا، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_43521_73a6bd94879b5a966a62903a77c80d3c.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/960/article-960-406695.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات