فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای قرآنی، جلد ۶، شماره ۲۱-۲۲، صفحات ۱۷۸-۲۱۷
عنوان فارسی فهم متن در افق تاریخی آن
چکیده فارسی مقاله  دلایل لزوم فهم متن با توجه به افق تاریخی عصر نزول و دیدگاه ابوزید در این زمینه مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. نظرگاه‌های گوناگونی در بهره‌گیری از هرمنوتیک وجود دارد. برخی استفاده از هرمنوتیک را نمی‌پذیرند. شماری مانند ابوزید تنها راه صحیح فهم متن را بهره جستن از هرمنوتیک می‌دانند و بعضی چون حسن حنفی تکیه بر منطقه عقل خالص و تحلیل تجربه‌های مشترک انسانی را پیشنهاد می‌دهد و تقلید همه جانبه از هرمنوتیک و تعصب کورکورانه بر میراث گذشته را نمی‌پذیرد. پیش‌فرض مهم فهم قرآن، آسمانی بودن آن است. آسمانی بودن قرآن معانی چندی در خود دارد: قرآن مولود فرهنگ عصر نزول نیست، مطالب و معارف نادرست در آن وجود ندارد، معارف قرآن فراتر از درک مردم عصر نزول است و آیات قرآن فهم‌پذیر است. آنان که فهم متن در افق تاریخی آن را ضروری می‌دانند، دلایلی عرضه می‌دارند: 1. تحول معنایی زبان، 2. تأثیر شگرف اسباب نزول در فهم بهینه آیات، 3. تأثیر فرهنگ بر زبان به عنوان یکی از عناصر مهم فرهنگ، 4. ناظر بودن آیات به فرهنگ زمان نزول آیات، 5. متأثر شدن قرآن از فرهنگ جاهلی و 6. لزوم جداسازی احکام مطلق از فرمانهای حکومتی. در نگاه ابوزید قراءت متن در افق تاریخی آن به معنای دریافت تفاسیر معاصران متن نیست چنان که قراءت متن در افق تاریخی تنها نظر داشتن به اسباب نزول، نسخ و حقایق تاریخی عصر نزول نمی‌باشد. ابوزید از زبان‌شناسی و هرمنوتیک بهره می‌برد. او در زبان‌شناسی وامدار سوسور است و در هرمنوتیک معتقد به هرمنوتیک گادامر. فهم نظرگاه ابوزید وابسته به پیش‌فرض‌های او است. مهم‌ترین پیش‌فرض ابوزید آن است که متن قرآن فرآورده‌ای فرهنگی است. پس قرآن پیش از نزول وجود نداشته است. در نتیجه‌گیری از معنی و دلالت سه سطح افق تاریخی متن، افق تاریخی مفسّر و مغزای متن باید شناخته شود. ابوزید از سه جریان عمده در رابطه با قرآن سخن می‌گوید و هر سه جریان گسست از متن قرآن، جریان تقلید، جریان التقاطی را نقد می‌کند و در نتیجه‌گیری خواستار تغییر شرایط علمی می‌شود. پیامدهای دیدگاه ابوزید عبارتند از: تحلیل وحی، اعتقاد به انسانی شدن قرآن پس از نزول بر قلب پیامبر، نسبی خواندن فهم پیامبر از قرآن، تعدد قراءات قرآن، انکار وجود ازلی قرآن، سلب حق تشریع از پیامبر، اعتقاد به اینکه رابطه انسان با خدا آزادی است نه بندگی، انکار وجود جن و اینکه قرآن برای سازش با فرهنگ زمانه، نزول وجود جن را پذیرفته است، به پرسش گرفتن اجراء حدود و احکام اسلامی مانند جزیه. به باور نویسنده هر یک از پیامدهای نظریه ابوزید درخور نقد و بررسی است و نادرستی آن قابل اثبات است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Understanding the "Text" in its Historical Perspective
چکیده انگلیسی مقاله The writer has, in this article, pointed out the seven meanings presented for "Understanding the Text in its Historical perspective", and has further introduced the theory of Nasr Hamid Abu Zayd, the controversial Egyptian writer. He considers the Qur'an a cultural product which is naturally the outcome of the culture of its own time rather than as overshodowing that culture. Thus he believes that to understand the Qur'an, one should take into account its historical perspective which includes three parts: levels of historical perspective, historical perspective of the interpreter, and focal perception of the text. According to the writer (of the article), Abu zayd has proposed the same concept-association of perspectives-that Gadamer has brought up in hermenutics. In the end, reviewing and criticizing this theory, the writer introduces the historical-cultural perspective and intellectual status of Abu Zayd, and criticizes his thought accordingly, for the latter views the Qur'an from a secular standpoint rather than an Islamic position.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سید حیدر علوی نژاد | seyed heydar


نشانی اینترنتی http://jqr.isca.ac.ir/article_22370_1ba5530c0ba886f8ee701d1bd3ac1940.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/2404/article-2404-366420.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات