این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش آب در کشاورزی، جلد ۳۹، شماره ۲، صفحات ۱۷۷-۱۹۴
عنوان فارسی ارزیابی اقتصادی محرک‌های آلی رشد بر عملکرد، درصد روغن و کارایی مصرف آب کلزا در تیمارهای مختلف آبیاری
چکیده فارسی مقاله این پژوهش با هدف بررسی تأثیر محرک­های آلی رشد شامل اسید هیومیک، اسید آمینه، اسید فولویک و عصاره جلبک دریایی بر عملکرد دانه، درصد روغن و کارایی مصرف آب (WUE) کلزا با دو تیمار آبیاری (آبیاری بعد از 80-70 میلی­متر تبخیر تجمعی (آبیاری نرمال یا  شاهد) و آبیاری بعد از 140-130 میلی­متر تبخیر تجمعی (تنش خشکی) انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو فصل زراعی در منطقه مغان اجرا گردید. نتایج نشان داد که تمام تیمارهای محرک رشد نسبت به شاهد در بهبود صفات مورد مطالعه مؤثر بودند، اما اثربخشی تیمارها تحت تأثیر تعامل با تیمار آبیاری قرار داشت. در شرایط آبیاری نرمال، تیمار اسید هیومیک با عملکرد دانه 3802 کیلوگرم در هکتار، روغن 43/8 درصد و کارایی مصرف آب برابر 1/17 کیلوگرم بر مترمکعب بهترین عملکرد را داشت. در مقابل، در تیمار تنش خشکی، اسید آمینه با کارایی مصرف آب معادل 1/75 و عملکرد دانه 3682 کیلوگرم در هکتار برتر بود. نتایج تحلیل اقتصادی با استفاده از روش بودجه‌بندی جزئی نیز مؤید سودآوری تیمار اسید هیومیک در شرایط نرمال و اسید آمینه در شرایط خشکی بیشتر بود. تحلیل تصمیم‌گیری چندمعیاره (MCDM) با استفاده از روش تاپسیس نشان داد که انتخاب تیمار برتر باید با توجه به اولویت‌های زراعی (عملکرد، کیفیت یا بهره‌وری آب) و شرایط محیطی صورت گیرد؛ بر اساس اولویت‌های زراعی کشاورز مزبور، در شرایط عادی، اسید هیومیک در رتبه نخست قرار گرفت، در حالی که در شرایط خشکی، اسیدهای آمینه و گاهی عصاره جلبک دریایی در اولویت اول قرار داشت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کاربرد محرک‌های آلی رشد، به‌ویژه در شرایط محدودیت منابع آب، موجب افزایش عملکرد، کیفیت روغن و کارآیی مصرف آب کلزا می‌شود و می‌تواند به عنوان راهکار پایدار و اقتصادی در مناطق نیمه‌خشک ایران مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله اسید آمینه،اسید هیومیک،تنش خشکی،روش تاپسیس،عصاره جلبک دریایی،کشاورزی پایدار،
عنوان انگلیسی Economic Assessment of Organic Growth Stimulators on Yield, Oil Percentage, and Water Use Efficiency of Canola under Different Irrigation Levels
چکیده انگلیسی مقاله This study aimed to evaluate the effects of humic acid, amino acid, fulvic acid, and seaweed extract on seed yield, oil content, and water use efficiency (WUE) of canola. Two irrigation treatments were considered: irrigation after 70–80 mm of cumulative evaporation (normal) and irrigation after 130–140 mm (drought stress). The experiment was conducted using a split-plot design, with three replications, in two years in Moghan area. Results showed that all bio-stimulant treatments outperformed the control in improving key agronomic traits, although their effectiveness varied depending on irrigation conditions. Under normal irrigation, humic acid led to the highest seed yield (3802 kg/ha), oil content (43.8  %), and WUE (1.17 kg m-3). Under drought stress, the amino acid treatment achieved the highest WUE (1.75 kg m-3) and a high seed yield (3682 kg/ha). Partial budgeting analysis showed that, under normal irrigation, humic acid was the most economically profitable treatment, while amino acid performed best under drought conditions. Multi-criteria decision analysis using the TOPSIS method revealed that the optimal treatment depended on the target criteria (yield, quality, or efficiency) and environmental conditions. Based on the farmer’s agricultural priorities, under normal conditions humic acid ranked first, while under drought conditions amino acids, and sometimes seaweed extract, had the highest priority. The results suggest that using organic growth stimulants, especially under limited water availability, can improve canola (rapeseed) yield, oil quality, and WUE, offering a sustainable and economically viable management strategy for semi-arid regions of Iran.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله اسید آمینه,اسید هیومیک,تنش خشکی,روش تاپسیس,عصاره جلبک دریایی,کشاورزی پایدار
نویسندگان مقاله محمد پسندیده |
استادیار، بخش شیمی، حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاهی، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

رضا محمدی کیا |
محقق بخش مدیریت آب در مزرعه، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

نشانی اینترنتی https://wra.areeo.ac.ir/article_134472_7b5f8d234f0df1c27df18e966d11bd78.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات