این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جنگل ایران، جلد ۱۷، شماره ۲، صفحات ۱۹۱-۲۱۰
عنوان فارسی تأثیر عوامل فیزیوگرافی بر ویژگی‌های زیست‌سنجی درختان بنه (Pistacia atlantica Desf.) در استان کردستان
چکیده فارسی مقاله مقدمه: عوامل فیزیوگرافی (ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت دامنه)، اثر مهمی در شکل‌گیری رویشگاه‌ها و توزیع و رشد گونه‌های گیاهی دارند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر این عوامل بر ویژگی‌های زیست‌سنجی درختان بنه در استان کردستان بود.
مواد و روش‌ها: این پژوهش در منطقه‌ای به مساحت 1860 هکتار از جنگل‌های سنندج انجام گرفت. منطقۀ پژوهش، با استفاده از روی هم‌گذاری نقشه‌های ارتفاع از سطح دریا، جهت دامنه و شیب، به 36 واحد همگن فیزیوگرافی تقسیم شد. برای هر یکان شکل زمین، چهار نقطۀ نمونه‌برداری تصادفی (معادل چهار تکرار) به‌صورت رقومی طراحی و مختصات آنها برای موقعیت‌یابی به GPS وارد شد. در هر نقطه نمونه‌برداری، هفت اصله از نزدیک‌ترین درختان بنه به آن نقطه با قطر برابرسینۀ مساوی و بیش از 5 سانتی‌متر (در کل 1008 اصله درخت بنه)، به‌عنوان درختان نمونه انتخاب شدند. برای درختان نمونه، قطر برابرسینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، ارتفاع تاج، قطر بزرگ تاج و قطر عمود بر آن اندازه‌گیری و وضعیت شادابی تاج ثبت شد. پراکنش قطری درختان بنۀ اندازه‌گیری‌شده به‌تفکیک عوامل فیزیوگرافی ترسیم و آماره‌های قطر، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، ارتفاع تاج، شادابی تاج و ضریب قدکشیدگی، به‌تفکیک واحدهای فیزیوگرافی و کل (بدون در نظر گرفتن شرایط فیزیوگرافی) محاسبه شد. بررسی تأثیر عوامل فیزیوگرافی بر نمایه‌های زیست‌سنجی درختان بنه با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی (با در نظر گرفتن ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت دامنه به‌عنوان فاکتورهای آزمایش) انجام گرفت. مقایسۀ میانگین قطر برابرسینه، ارتفاع تنه، سطح تاج و ضریب قدکشیدگی درختان بنه در ترکیبات تیماری عوامل فیزیوگرافی (ترکیب سطوح فاکتورهای آزمایش) پس از رد فرضیۀ یکسان بودن آنها براساس نتایج تجزیۀ واریانس، با استفاده از آزمون تبعی توکی انجام گرفت.
یافته‌ها: براساس نتایج، ارتفاع از سطح دریا مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر قطر درختان بنه بود. به‌طور کلی، با افزایش ارتفاع، قطر درختان نیز افزایش یافت. از نظر ارتفاع کل و ارتفاع تاج، اختلاف معنی‌داری بین درختان بنه در طبقه‌های فاکتورهای فیزیوگرافی مشاهده نشد. فاکتور شیب بر ارتفاع تنه تأثیرگذار بود، به‌طوری ‌که درختان در دامنه‌های با شیب کمتر، ارتفاع تنۀ بیشتری داشتند. افزون بر این، سطح تاج درختان بنه تحت تأثیر ترکیبی از شیب و جهت دامنه قرار داشت و شادابی تاج نیز تحت تأثیر همزمان جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا قرار داشت. ضریب قدکشیدگی درختان بنه، به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر ارتفاع از سطح دریا قرار داشت.
نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان داد که عوامل فیزیوگرافی به‌طور چشمگیری بر رشدونمو درختان بنه تأثیرگذارند. درک این تأثیرات می‌تواند در برنامه‌ریزی برای مدیریت پایدار جنگل‌های بنه بسیار مفید باشد. با شناسایی عوامل محدودکنندۀ رشد درختان بنه، می‌توان اقدامات مدیریتی مناسبی را برای بهبود وضعیت رویشگاه‌ها و افزایش پایداری این گونۀ ارزشمند طراحی کرد. برای تعمیم نتایج این پژوهش به مناطق دیگر، به پژوهش‌های مشابه در مناطق مختلف با شرایط اقلیمی و اکولوژیکی متفاوت نیاز است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ارتفاع از سطح دریا،بنه،زاگرس،ویژگی‌های زیستی،
عنوان انگلیسی The impact of physiographic factors on the biometric characteristics of wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.) trees in Kurdistan Province
چکیده انگلیسی مقاله Introduction: Physiographic factors such as altitude, slope, and aspect play a crucial role in shaping vegetation patterns and species distribution. This study aimed to investigate the impact of these factors on the biometric characteristics of Pistacia atlantica trees in Kurdistan Province, Iran.
Material and Methods: This study was conducted in an 1860-hectare forest area in Sanandaj. The study area was divided into 36 homogeneous physiographic units based on altitude, slope, and aspect maps. For each landform unit, four random points (four repetitions) were determined digitally and their coordinates were entered to GPS for positioning. At each random sample point, seven of the nearest wild pistachio trees (with diameter at beast height ≥ 5 cm) were selected as sample trees (totally 1008 wild pistachio individuals). For each sample tree, the diameter at the breast height, total height, trunk height, crown height, the major diameter of the crown and its perpendicular diameter, and crown vitality were recorded. The distribution of wild pistachio trees in the diameter classes was drawn and the statistics of biometric indices of sample trees were calculated by separating physiographic factors and without considering physiographic factors (total). The effect of physiographic factors on the biometric indices of wild pistachio trees was investigated using a factorial experiment with a completely randomized design (considering the altitude, the slope, and the aspect as the test factors). The comparison of mean diameter at breast height, trunk height, crown area, slenderness coefficient of wild pistachio trees and treatment combinations (after rejecting the assumption that they are the same based on the result of analysis of variance) was done using Tukey's post hoc test.
Results: The results showed that altitude was the most significant factor affecting tree diameter. Generally, tree diameter increased with increasing altitude. Pistachio trees showed no significant differences in total and crown heights across physiographic factor classes. Slope influenced trunk height, with trees on gentler slopes having greater trunk heights. Additionally, crown area was influenced by a combination of slope and aspect, while crown vitality was influenced by both aspect and elevation. In terms of slenderness coefficient (the ratio of total height to diameter at 1.3 m above ground), the effect of altitude is statistically significant.
Conclusion: This study demonstrated that physiographic factors significantly influence the growth and development of wild pistachio trees. Understanding these influences can be beneficial for developing sustainable management strategies for pistachio forests. By identifying the limiting factors for tree growth, appropriate management measures can be designed to improve habitat conditions and enhance the sustainability of this valuable species. Further studies in different regions with varying climatic and ecological conditions are needed to generalize the findings of this study.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ارتفاع از سطح دریا,بنه,زاگرس,ویژگی‌های زیستی
نویسندگان مقاله سامان شریفی |
دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد علوم و مهندسی جنگل، گروه جنگلداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

لقمان قهرمانی |
دانشیار، گروه جنگلداری دانشگاه کردستان و مرکز پژوهش و توسعۀ جنگلداری زاگرس شمالی دکتر هدایت غضنفری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

مهدی پورهاشمی |
استاد، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

مهتاب پیرباوقار |
دانشیار، گروه جنگلداری دانشگاه کردستان و مرکز پژوهش و توسعۀ جنگلداری زاگرس شمالی دکتر هدایت غضنفری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

نشانی اینترنتی https://www.ijf-isaforestry.ir/article_214160_dc4fc8bc25001e02262dca9fc2932e0c.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات