این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مدیریت بیابان، جلد ۱۳، شماره ۱، صفحات ۲۳-۴۲
عنوان فارسی مقایسه کارایی شاخص‌های خشکسالی اقلیمی (SPI، RDI و SPEI) در مناطق خشک و نیمهخشک با شاخص سنجش از دوری TVDI
چکیده فارسی مقاله پایش و تحلیل شرایط خشکسالی یکی از مولفه‌های اصلی در مدیریت بهینه منابع آب است. در دهه‌های اخیر شاخص‌های متعددی برای کمی کردن ویژگی‌های خشکسالی توسعه یافته‌اند. همچنین با توجه به وقوع تغییر اقلیم و تأثیر آن بر روی رویدادهای خشکسالی، استفاده از شاخصی که عملکرد مناسبی در شرایط تغییر اقلیم ارائه دهد، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. در پژوهش حاضر برای بررسی خشکسالی در ناحیه فلات مرکزی ایران در دوره 2000 تا 2021 (1378 تا 1399)، عملکرد شاخص‌های بارش استاندارد شده (SPI)، شناسایی خشکسالی (RDI) و بارش و تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد شده (SPEI) مقایسه شدند. درحالی‌که شاخص SPI فقط بر اساس بارش می‌باشد، شاخص‌های RDI و SPEI از تبخیر و تعرق پتانسیل نیز استفاده می­کنند. میزان تطابق تغییرات این شاخص‌ها با نوسانات رطوبت خاک به‌عنوان معیار انتخاب شاخص کارآمدتر در نظر گرفته شد. برای بررسی رطوبت خاک از شاخص سنجش از دوریTVDI  استفاده شد.TVDI  به‌عنوان شاخص مناسبی برای ارزیابی تغییرات رطوبت خاک شناخته شده است. پژوهش حاضر در استان‌های فلات مرکزی ایران انجام­شد. در پژوهش حاضر درآغاز در 16 ایستگاه منتخب با استفاده از داده‌های بارش، شاخص SPI محاسبه شد. برایت برآورد شاخص‌های SPEI و RDI، مدل فائو-پنمن-مانتیث برای تخمین تبخیر و تعرق پتانسیل استفاده شد. سپس از شاخص های مرتبط با مقدار پوشش گیاهی و دمای سطح زمین سنجنده مودیس برای محاسبۀ شاخص TVDI استفاده شد. نتایج مقایسه تطابق سه شاخص با TVDI از طریق محاسبه ضریب تبیین برای هر یک از سال‌های دوره آماری و میانگین کل دوره آماری نشان داد عملکرد شاخص‌های SPI و RDI با مقدار میانگین ضریب تبیین به‌ترتیب 51/0 و 54/0 از SPEI با میانگین 66/0 کمتر است. با توجه به اینکه SPEI تطابق بیشتری را با داده‌های رطوبت خاک نشان­داد، می‌تواند به‌عنوان شاخصی مناسب در بررسی­های خشکسالی در مناطق خشک و نیمه‌خشک مورد استفاده قرارگیرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بارش،تبخیر و تعرق،رطوبت خاک،دوره‌های خشک و مرطوب،فلات مرکزی ایران،
عنوان انگلیسی Comparison of the Efficiency of Climatic Drought Indices (SPI, RDI, and SPEI) in Arid and Semi-Arid Regions Using the Remote Sensing-Based TVDI Index
چکیده انگلیسی مقاله Monitoring and analyzing drought conditions are essential for optimal water resource management. Over the past decades, various indices have been developed to quantify drought characteristics. Given the increasing impact of climate change on drought events, selecting an index that performs effectively under changing climatic conditions is crucial. This study investigates drought conditions in the Central Plateau region of Iran from 2000 to 2021 by comparing the performance of three drought indices: The Standardized Precipitation Index (SPI), the Reconnaissance Drought Index (RDI), and the Standardized Precipitation Evapotranspiration Index (SPEI). While SPI relies solely on precipitation data, RDI and SPEI incorporate potential evapotranspiration. The effectiveness of these indices was assessed based on their correlation with soil moisture fluctuations, using the Temperature Vegetation Dryness Index (TVDI) as a remote sensing-based soil moisture indicator.  The study area comprises provinces in Iran’s Central Plateau region. SPI was calculated using precipitation data from 16 selected synoptic stations, while potential evapotranspiration for RDI and SPEI was estimated using the FAO-Penman-Monteith model. Additionally, MODIS-derived NDVI and land surface temperature data were used to compute the TVDI index.  A comparative analysis of the three drought indices, based on their coefficient of determination with TVDI, was conducted for each year of the study period. The results showed that SPI and RDI exhibited lower correlation with soil moisture (average coefficients of determination of 0.51 and 0.54, respectively) compared to SPEI, which demonstrated a stronger correlation (average coefficient of 0.66). Therefore, given its higher agreement with soil moisture data, SPEI is recommended as a more reliable index for drought assessment in arid and semi-arid regions.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله بارش,تبخیر و تعرق,رطوبت خاک,دوره‌های خشک و مرطوب,فلات مرکزی ایران
نویسندگان مقاله جلال فتوت |
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

محمد امین اسدی زارچ |
استادیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

نشانی اینترنتی https://www.jdmal.ir/article_719971_a4308bcbd30fc7c6d3427593cd24f760.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات