این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
ژئوفیزیک ایران، جلد ۱۹، شماره ۲، صفحات ۱۲۱-۱۳۵
عنوان فارسی بررسی ناهمگنی‌های جانبی ساختاری در حوضه‌ خزر و شمال پهنه برخوردی ایران با استفاده از پراکنش امواج حجمی به سطحی
چکیده فارسی مقاله امواج لرزه‌ای حجمی در برخورد با ناهمگنی‌های ساختاری می‌توانند پراکنده شده و از پراکنش آنها امواج سطحی تولید شود. در این تحقیق به‌منظور تعیین محل‌ ناهمگنی‌های ساختاری محدوده حوضه خزر در شمال ایران، پدیده پراکنش امواج حجمی SH  دورلرز و تبدیل آنها به امواج سطحی لاو مورد بررسی قرار گرفت. با شناسایی امواج لاو پراکنده از ناهمگنی‌های ساختاری می‌توان محل آن ساختارها را تعیین کرد. برای این کار از لرزه‌نگاشت‌های82 ایستگاه باند‌پهن شبکه‌های موقت لرزه‌نگاری ایران-چین و دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان و تعدادی از ایستگاه‌های دائم شبکه لرزه‌نگاری باندپهن ایران استفاده شده است. پس از پردازش مولفه‌های عرضی 275 زمین‌لرزه با بزرگای گشتاوری بزرگتر از 5/5 و فواصل رومرکزی 40 تا 100 درجه روش و آنالیز فازهای همدوس بر روی داده‌ها در نگاشت‌های 5 زمین‌لرزه امواج لاو پراکنده با دامنه قابل توجه مشاهده شد. بهترین نتیجه مربوط به زمین‌لرزه 23 ژوئن 2014 با بزرگای گشتاوری 9/7 در اقیانوس آرام است که در آن امواج لاو کم‌دامنه با پریود 25 ثانیه و سرعت 7/3 کیلومتر بر ثانیه دیده می‌شود. برای تعیین محل پراکنش، از روش بازگشت به عقب در امتداد مسیر پرتو استفاده شد. در این روش با کمک سرعت‌های‌ بدست آمده برای موج برشی و موج لاو در روش آنالیز فازهای همدوس، مکان‌ چشمه‌های پراکنش تخمین زده شد. با در کنار هم قرار دادن مکان‌های پراکنش بدست آمده از هر 5 رویداد نتایج بدین صورت به‌دست آمد، محدوده اول پراکنش در پشته آپشرون در حوضه خزر جنوبی قرار دارد. در مورد پشته آپشرون عامل پراکندگی می‌تواند تغییرات و شیب تند در ساختار لایه‌های رسوبی حوضه و لایه پرسرعت زیرین باشد. محدوده دوم در امتداد پهنه گسلی راست‌بر در کشور ترکمنستان، بین حوضه خزر جنوبی و کوه‌های کپه‌داغ در شمال شرق ایران واقع است. محدوده پراکنش سوم در درون کوهزاد البرز مرکزی و شرقی متمرکز است. در مورد البرز شیب زیاد توپوگرافی در بخش‌های شمالی و جنوبی و همچنین زون‌های گسلی اصلی نقش مهمی در پراکندگی امواج لرزه‌ای دارند. منطقه چهارم در غرب کشور قزاقستان در نزدیکی کمربند چین‌خورده اورال در محل زمین‌درز پالئوزویک تعیین شد. عامل پراکندگی در آنجا می‌تواند پله ساختاری بین رسوبات و مرز موهو باشد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که چین‌خوردگی‌های با عرض کم و زون‌های گسلی مرتبط و لبه حوضه‌های رسوبی عمیق می‌توانند عامل پراکندگی امواج لرزه‌ای باشند.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله پراکنش‌موج،پراکنده‌کننده،موج برشی،موج لاو،همدوسی فاز،مکان‌یابی با روش بازگشت به عقب،
عنوان انگلیسی Imaging strong lateral heterogeneities across the Caspian basin and northern Iran using body-to-surface wave scattering
چکیده انگلیسی مقاله Seismic scattering is commonly observed and results from wave propagation in heterogeneous medium. Body-to-surface wave scattering, originated from strong lateral heterogeneity. In this study, we present the results of an analysis on body-to-surface wave scattering in the region of Iran, performed on the teleseismic recordings of 82 broadband stations of temporary and permanent networks in Iran. The type of scattering we consider is the conversion of the SH wave to Love wave from geological scatterers. For earthquake sources, we use more than 275 events with magnitude ≥ 5.5 and we limit the epicentral distances of the events to 40°and 100°. We apply phase coherence analysis to broadband waveforms to detect coherent signals associated with body-to-surface wave scattering. The best result was obtained for  the 23 June 2014 earthquake (Mw=7.9) in the Pacific Ocean, whose scattered Love waves in our region of study traveled at a dominant period of ~25 s and a velocity of ~3.7 km/s. We utilize the converted surface waves to map strong lateral heterogeneities in the Caspian basin and the regions to its south and north.  We found 4 other earthquakes with similar results. We located the sources of scattering by back-propagating the beamformed energy using straight-ray approximation for the 5 earthquakes. Back projections suggest that strong scattering is associated with several regions; 1) the Apsheron ridge in the interior of the Caspian basin, 2) along the right-lateral strike-slip shear zone between the Caspian Basin and the Kopet Dag Mountains of NE Iran, 3) in the Alborz Mountains of northern Iran, and 4) along the ancient Paleozoic suture zone of the Ural Mountains in Kazakhstan. In the Apsheron ridge, the steep variations in the structure of the sedimentary cover of the basin is the likely source of scatterers. In the Alborz, steep topographic slope on the northern and southern limit of the mountain range might be the cause of scattering. Also, the major fault zones of the Alborz both on its northern and southern flanks could play a role. In Kazakhstan, the location of the scatterers might indicate the existence of structural steps such as those of the sedimentary sequences and the Moho in the crust. Because of the lack of stations, we could not find scatterers in other regions. The results show strong lateral heterogeneities in seismic wave velocity or density, such as fold and thrust belts, basin edges, and fault zone structures, are potentially strong scatterers.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله پراکنش‌موج,پراکنده‌کننده,موج برشی,موج لاو,همدوسی فاز,مکان‌یابی با روش بازگشت به عقب
نویسندگان مقاله مریم گشمرد |
دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران

فرهاد ثبوتی |
دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران

شیوا آروین |
دکترای تخصصی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران

نشانی اینترنتی https://www.ijgeophysics.ir/article_216498_4b4d62638928cc2cbf36546bca042fcb.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات