این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مدیریت بیابان، جلد ۱۲، شماره ۴، صفحات ۶۳-۸۶
عنوان فارسی ارزشیابی پروژه‌‌های بیابان‌زدایی مبتنی براهداف توسعه پایدار (بررسی موردی: شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی، ایران)
چکیده فارسی مقاله بیابان‌زایی، فرآیند پیچیده تخریب سرزمین همراه با خسارت‌های طبیعی و زیستی است که موجب نابودی بوم‌سازگان‌ها می‌شود. به‌طوریکه امروزه، کنترل، کاهش و معکوس کردن بیابان‌زایی و ارزشیابی کمی تغییرات ناشی از آن، بسیار ضروری است. لذا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی پروژه‌های بیابان‌زدایی، با تأکید بر تحقق اهداف توسعۀ پایدار سازمان ملل SDG در شرق ایران و در شهرستان گناباد خراسان رضوی انجام شد. شاخص‌های مهمی مانند؛ میزان مشارکت، مهاجرت، آموزش در بُعد اجتماعی، درآمد، سرمایه‌گذاری و اشتغال در بُعد اقتصادی، از طریق پرسشنامه با 51 گویه و مصاحبه عمیق جمع‌آوری و تحلیل شدند. در بُعد محیطی نیز شاخص‌ پوشش گیاهی و گرد و غبار، از طریق تصاویر ماهواره‌ای ارزیابی شد. جامعه آماری پژوهش شامل 107 نفر از افراد بومی، تسهیلگران، ذینفعان، مدیران و کارشناسان اجرایی بود و تجزیه و تحلیل پرسشنامه‌ها با آزمون‌های آماری T و فریدمن انجام شد. نتایج نشان داد در منطقۀ مورد بررسی، پروژه بیابان‌زدایی تأثیری متوسط بر شاخص‌های منتخب دارد. به‌طوریکه، در بخش اجتماعی، میانگین شاخص‌های مشارکت و مهاجرت به ‌ترتیب 63/3 و 38/3 از میانگین فراتر رفته و بهبود معنی‌داری داشته‌اند (05/0P-value <). در بخش اقتصادی نیز شاخص درآمد با میانگین 38/3 افزایش داشته، اما میانگین شاخص سرمایه‌گذاری تغییر معنی‌داری نداشته است. علاوه بر آن نتایج نشان داد که اشتغال‌زایی با میانگین 84/2 در حدی کمتر از انتظار بوده است. در بُعد محیطی، بررسی تصاویر ماهواره‌ای نشان‌داد که میانگین شاخص پوشش گیاهی از 0837/0 در سال 1392 به 1261/0 در سال 1402 افزایش یافته و تناوب گرد و غبار 4% کاهش داشته ‌است. بنابراین، مشارکت عمومی با میانگین رتبه 60/6، مهمترین عامل موفقیت پروژه بیابان‌زدایی است. لذا، برای بیشتر شدن اثربخشی پروژه‌های بیابان‌زدایی، تقویت مشارکت محلی، سرمایه‌گذاری و توجه بیشتر به ابعاد اجتماعی - اقتصادی پیشنهاد می‌شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله شاخص‌های محیطی،تخریب سرزمین،پایش،راهبرد‌های مدیریتی،
عنوان انگلیسی Evaluation of Desertification Control Projects Based on Sustainable Development Goals (Case Study: Gonabad County, Khorasan Razavi Province, Iran)
چکیده انگلیسی مقاله Desertification is a complex process of land degradation that results in significant natural and environmental damage, ultimately leading to ecosystem destruction. In the present context, effectively managing, controlling, reducing, and reversing desertification—alongside conducting a quantitative evaluation of its impacts—is essential. This study aimed to assess the effectiveness of desertification mitigation projects in achieving the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs) in Eastern Iran, focusing specifically on Gonabad County in Khorasan Razavi Province. Key indicators were evaluated across three dimensions: social (participation rate, migration, and education), economic (income, investment, and employment), and environmental (vegetation cover and dust storms). Data collection was conducted using a 51-item questionnaire and in-depth interviews. Environmental indicators were analyzed using satellite imagery. The study’s sample included 107 participants, comprising local residents, facilitators, stakeholders, managers, and executive experts. Statistical analyses, including T-tests and Friedman tests, were employed to analyze the data. The results revealed that the desertification project had a moderate impact on the selected indicators in the study area. In the social dimension, participation and migration indicators demonstrated significant improvements, with mean scores of 3.36 and 3.38, respectively (p < 0.05). In the economic dimension, the income indicator showed an increase, with a mean score of 3.38; however, the investment index did not exhibit significant change. Additionally, job creation scored lower than anticipated, with an average of 2.84. In the environmental dimension, satellite image analysis revealed an increase in the average vegetation cover index from 0.0837 in 2013 to 0.1261 in 2023, alongside a 4% reduction in the frequency of dust storms (from 47.18% to 43.01%). Public participation, with an average rank of 6.60, emerged as the most influential factor contributing to the success of the desertification project. To enhance the effectiveness of future desertification mitigation efforts, it is recommended to strengthen local participation, increase investment, and place greater emphasis on socio-economic dimensions.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله شاخص‌های محیطی,تخریب سرزمین,پایش,راهبرد‌های مدیریتی
نویسندگان مقاله رخساره خشتابه |
دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

حمیدرضا عسگری |
دانشیار دانشکدۀ مرتع و آبخیزداری، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چوقی بایرام کمکی |
استادیار دانشکدۀ مرتع و آبخیزداری، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

حسن یگانه |
دانشیار دانشکدۀ مرتع و آبخیزداری، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

مرتضی اکبری |
دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

نشانی اینترنتی https://www.jdmal.ir/article_721302_bfd30c0d5bd4685a50f462922edbffa7.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات