این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، جلد ۲۴، شماره ۲، صفحات ۱۵۳-۱۷۴
عنوان فارسی رابطه ساخت اجتماعی شهرها و میزان آسیب‌پذیری در برابر خطر زلزله مطالعه موردی: محلات کلانشهر تهران
چکیده فارسی مقاله شناخت میزان آسیب‌پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی و ریشه‌یابی علل تفاوتهای اجتماعی- فضایی آن، برای نیل به جامعه‌ای پایدار ضروری است. بر این اساس، مسأله این است که «میزان آسیب‌پذیری خانوارهای محله‌های جنوبی با خانوارهای محلات شمالی شهر تهران تفاوت داشته و بیشتر است»، ‌بنابراین، سوال اصلی پژوهش چنین طرح شد: «عوامل موثر بر تغییر و تفاوت اجتماعی- فضایی میزان آسیب‌پذیری شهر تهران در برابر خطر زلزله کدامند؟» جهت تبیین تئوریک، سه دیدگاه اصلی شناسایی و با محوریت دیدگاه ساخت اجتماعی، چارچوب نظری و فرضیه‌های پژوهش ارائه گردید. برای داوری فرضیه‌ها، روشهای «علی- مقایسه‌ای» و «همبستگی» انتخاب شد. حجم نمونه با روش کوکران محاسبه و نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای انجام شد. داده‌ها نیز توسط پرسشنامه‌های خانوار و خبرگان، گردآوری و با روشهای واریانس یکطرفه، رگرسیون و تحلیل مسیر تحلیل شد. تحلیل‌‌ واریانس یکطرفه در تایید فرضیه اول نشان داد که میانگین‌های میزان آسیب‌پذیری و پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانوارهای محلات چهارگانه، از تفاوت معناداری برخوردارند؛ مطابق ضریب تعیین رگرسیون چندگانه نیز، 88 درصد تغییرات میزان آسیب‌پذیری توسط ترکیب خطی عوامل محله، پایگاه و نگرش ریسک تبیین گردید. نتایج در تایید فرضیه‌های دوم و سوم نیز نشان داد که عوامل محله و پایگاه به ترتیب با ضریب تاثیر 878/0 و 067/0-، سهم بیشتری در تبیین تغییرات میزان آسیب‌پذیری نسبت به عامل نگرش ریسک دارند. در تایید فرضیه چهارم، عوامل شغل، سواد و درآمد نیز بترتیب با ضرایب برابر با 521/0؛ 205/0 و 201/0؛ نسبت به عوامل سن، سرمایه اجتماعی و وضع مهاجرت سهم بیشتری در تبیین داشتند. نتیجه اینکه: درجه آسیب‌پذیری مردم نه تنها به نزدیکی به منبع خطر، و یا رفتار سنتی؛ بلکه به جایگاه اجتماعی و فضایی آنها در جامعه نیز وابسته است. در این میان نقش اساسی را عوامل محله و پایگاه در بستر فرایند جدایی‌گزینی اجتماعی- فضایی ایفا می‌نمایند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی The Relation between Social Structure of Cities and Earthquake Vulnerability Case Study: Tehran City's Neighborhoods
چکیده انگلیسی مقاله A review on theoretical changes shows that from 1970s on, the research on "vulnerability" and "disaster" pays attention to the reasons and explanation of socio-spatial differences of the vulnerability degree, in addition to concentrate on spatial distribution of damages and disasters, and they haven't contained themselves with natural forces, damages estimate and emergency response. However, the conducted researches in Iran merely focus on either physical-technical aspect or on different influences and consequences of hazard happenings. In fact, concentration on "hazard Intensity and resulted disaster" and also prevalence of "loss ideas and physical solution" is the feature of most vulnerability measurement and analysis of earthquake in Iran, including metropolis Tehran city. While for the reduction of cities vulnerability to earthquake and making appropriate policies and strategies, first we should know why and how vulnerability in specific city spaces and among specific groups and people is concentrated. What formed the main question of this research as: what are the effective factors of changes? and what are the socio- spatial differences of Tehran city vulnerability to earthquake hazard? In the search for explanatory theory, the review of theoretical literature shows three views: bio-physical, social structure and synthetic. From among, social structure theory focused on the relationship between socio-economical status of people and society groups, and their vulnerability degree to natural hazards. While in reverse, bio- physical theory with the focus on physical-technical aspects, ignores socio- economical aspects of vulnerability, and has no idea about which groups of people and why are more vulnerable. But according to social structure, it is unequal distribution of social and spatial resources, properties and chances in society that forms these socio-spatial differences of vulnerability. Accordingly, to explain the research problem theoretically, main concepts were concluded based on the social structure view, Includes: 1) Socio-Economic Status 2) Neighborhood 3) Socio-Spatial Segregation. Then, the conceptual- theoretical model was presented and base on that, 4 hypotheses offered.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله محمود قدیری |


عبدالرضا رکن الدین افتخاری | rokneddin eftekhari


عبدالرضا رکن الدین افتخاری | rokneddin eftekhari


نشانی اینترنتی http://gep.ui.ac.ir/article_18600_d0fe32a9666d93258ad9c01ba6146fb0.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/761/article-761-338623.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات