| چکیده فارسی مقاله |
مقدمه و هدف: رفتار محیطزیستی افراد تحت تاثیر عوامل انسانی و محیطی متفاوتی قرار دارد و از اینرو در بین افراد و محیطهای مختلف، متفاوت است. درک این رفتار، نیاز به بررسی دقیق و نزدیک موقعیت‌های فردی و اجتماعی دارد. با توجه به نقش و اهمیت جنگلهای شهری در حفاظت از محیط‌زیست، رفتار محیطزیستی بازدیدکنندگان جنگلهای شهری در این خصوص موضوع برجسته و دارای اهمیتی است که میتواند سبب مدیریت موثر این منابع شهری شود. بررسی نگرش و رفتار بازدیدکنندگان جنگلهای شهری برای مشارکت در مدیریت این مولفه سبز شهری، گامی مهم در مدیریت حفاظتی و تدوین برنامههای مشارکتی است. از اینرو، این پژوهش قصد دارد با بررسی تعیین کننده‌های رفتار محیطزیستی بازدیدکنندگان جنگلهای شهری سهمی، در تبیین و پیشبینی رفتار مشارکتی آنان در حفاظت از این جنگل‌ها داشته باشد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش در جنگلهای شهری شهر خرمآباد واقع در استان لرستان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل بازدیدکنندگان با سن بیش از 15 سال پارکهای شهری خرمآباد بهعنوان مهمترین بخش از جنگلهای شهری بود. بر اساس جدول کرجسی مورگان، حجم نمونه پژوهش 384 نفر محاسبه شد. برای دقت بیشتر، تعداد نمونه بالاتری برداشته شد که در نهایت 401 نفر بهعنوان تعداد نهایی نمونهها وارد محاسبات شدند. نمونهها به‌صورت تصادفی و از پارکهای مختلف سطح شهر انتخاب شدند. برای جمعآوری دادههای پژوهش از پرسشنامه محقق ساخت استفاده شد. روایی پرسشنامه بر اساس آزمون روایی صوری (نظر اعضای هیات علمی دانشگاه و خبرگان در تخصصهای جنگلداری، ترویج و توسعه، شهرسازی و علوم اجتماعی) و نیز روایی همگرا مبتنی بر سنجش واریانس استخراجشده ارزیابی و تایید شد. به‌علاوه، پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی ارزیابی شد. بر اساس نتایج بررسی، مشخص شد که متغیرهای مورد استفاده در پژوهش دارای پایایی مناسبی هستند. با توجه به اهداف پژوهش، برای تجزیه و تحلیل آماری دادهها از نرم‌افزار SPSS برای تحلیل کیفی دادهها و برای بررسی روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته در قالب معادلات ساختاری و همچنین آزمون فرضیات پژوهش از نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس نتایج بهدستآمده از پژوهش، فرضیه یک پژوهش تأیید شد (t= 8.778, p-value= 0.000) که نشانگر اثر معنیدار جهتگیری افراد به سوی ارزشهای طرفدار زیست‌بوم بر جهان‌بینی بومشناسی آنها است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که ارزشهای نوع‌دوستانه بازدیدکنندگان جنگلهای شهری خرمآباد با جهان‌بینی بومشناسی آنان رابطه معنی‌داری (t= 3.129, p-value= 0.000) دارد (فرضیه دوم). بر اساس یافتههای بهدستآمده از پژوهش، مشخص شده که ارزشهای خودخواهانه بازدیدکنندگان جنگلهای شهری با جهان‌بینی بومشناسی آنان رابطه معنی‌داری (t= 1.829, p-value= 0.450) ندارد و از این رو فرضیه سوم پژوهش تایید نشد. بر اساس نتایج کسبشده، فرضیه چهارم مبتنی بر رابطه معنیدار جهان‌بینی بومشناسی بازدیدکنندگان با آگاهی آنها از پیامد تخریب جنگلهای شهری (t=9.997, p-value=0.000)، و همچنین رابطه معنیدار آگاهی بازدیدکنندگان جنگلهای شهری از پیامدهای تخریب جنگل‌ها با حس مسئولیت‌پذیری آنان (t= 8.921 ,p-value= 0.000) (فرضیه پنجم تحقیق) مورد تایید قرار گرفت. فرضیه ششم پژوهش مبنی بر رابطه معنیدار حس مسئولیت‌پذیری بازدیدکنندگان با هنجارهای شخصی آنان (t= 21.926, p-value= 0.000) و فرضیه هفتم یا رابطه معنیدار هنجارهای شخصی بازدیدکنندگان با رفتار محیطزیستی آنان (t= 97.075, p-value= 0.000) نیز تأیید شدند. درمجموع، متغیرهای مورد استفاده در پژوهش 4/80 درصد از واریانس رفتار حفاظتی بازدیدکنندگان از جنگلهای شهری شهر خرمآباد را تبیین کردند.
نتیجه‌گیری کلی: بررسی رفتار محیطزیستی شهروندان بهعنوان مهمترین مولفه مدیریت مشارکتی این منابع، میتواند گام اساسی و اولیه در حفاظت از جنگلهای شهری باشد. بنابراین بررسی رفتار محیطزیستی شهروندان برای به حداقل رساندن تاثیر منفی فعالیت‌های انسانی بر محیط‌زیست و بهبود آن است و رفتارهای محیطزیستی بهعنوان یکی از عوامل موثر بر کیفیت محیط‌زیست و اثربخشی فعالیت‌های زیست‌محیطی، نه تنها در بهبود کیفیت محیط‌زیست اثر مثبت دارند بلکه سبب ایجاد زندگی سالم و مثبت برای افراد جامعه می‌شوند. برای حفظ جنگلهای شهری، رویکردهای آموزشی مناسبی نیاز است که در جهت رو‌به رشد دانش، رفتار و نگرش زیست‌محیطی حرکت نمایند؛ در این راستا باید تلاش شود تا عوامل موثر بر گرایش شهروندان به حفظ جنگلهای شهری شناسایی شوند؛ زیرا با شناخت این عوامل می‌توان به ارائه راه‌هایی برای تغییر رفتار مخرب و تشویق رفتارهای مثبت پرداخت. |
| چکیده انگلیسی مقاله |
Background and Objectives: Human behavior can lead to the destruction of various ecosystems, including urban forests. To prevent this destruction, it is necessary for human behavior to shift towards an environmentally friendly approach. Environmental behavior of individuals is influenced by various human and environmental factors and varies among different individuals and environments. Understanding this behavior requires a detailed examination of individual and social circumstances. Given the role and importance of urban forests in environmental conservation, the environmental behavior of visitors to urban forests is a prominent and significant topic that can contribute to the effective management of these urban resources. Studying the attitudes and behaviors of visitors to urban forests in order to engage them in the management of this green component of the city is an important step in conservation management and the development of participatory programs. Therefore, this research aims to contribute to the understanding and prediction of the participatory behavior of visitors to urban forests by examining the determinants of their environmental behavior.
Materials and Methods: This study was conducted in the urban forests of Khorramabad, located in Lorestan province. The statistical population of this research consisted of visitors over the age of 15 to the urban forests of Khorramabad. The sample size of the study was calculated as 384 individuals based on the krejcie-Morgan table. To increase accuracy, a higher number of samples were taken, and ultimately 401 individuals were included in the calculations as the final sample size. The samples were randomly selected from different parks in the city. A researcher-developed questionnaire was used to collect study data. The validity of the questionnaire was assessed and confirmed based on face validity (opinions of university faculty members and experts in forestry, rural extention, urban planning, and social sciences) and convergent validity based on extracted variance. In addition, the reliability of the questionnaire was evaluated using Cronbach's alpha and composite reliability. According to the results of the investigation, it was determined that the variables used in the research have good reliability. Considering the research objectives, the SPSS software was used for qualitative data analysis, and the Smart PLS software was used to examine the relationships between independent and dependent variables in the form of structural equations and to test research hypotheses.
Results: According to the results obtained from the study, the first hypothesis of the research was confirmed (t = 8.778, p-value = 0.000), indicating a significant effect of individuals' orientation ecological values on their ecological worldview. Furthermore, the results of the study showed a significant relationship (t = 3.129, p-value = 0.000) between the altruistic values and the ecological worldview of visitors to urban forests in Khorramabad (second hypothesis). However, the findings indicated that the egostic values had no significant relationship (t = 1.829, p-value = 0.450) with the ecological worldview of visitors to urban forests, and therefore the third hypothesis was not confirmed. Based on the findings of the research, it was determined that the fourth hypothesis, based on the significant relationship between the ecological worldview of visitors and their awareness of the consequences of urban forest destruction (t = 9.997, p-value = 0.000), as well as the significant relationship between visitors' awareness of forest destruction consequences and their sense of responsibility (t = 8.921, p-value = 0.000) was confirmed. The sixth hypothesis, which was about the significant relationship between visitors' sense of responsibility and their personal norms (t = 21.926, p-value = 0.000), and the seventh hypothesis, which was about the significant relationship between visitors' personal norms and their environmental behavior (t = 97.075, p-value = 0.000), were also confirmed. Overall, the variables used in the study explained 80.4% of the variance in the conservative behavior of visitors to urban forests in Khorramabad. Comparing all the values obtained from the fit indices of the belief-attitude-norm model with the desired values showed that these values were all within the standard range and had appropriate fit based on the provided fit indices. In general, structural equation modeling indicated a good fit for the research's structural model.
Conclusion: Considering that environmental behavior is one of the key elements of sustainable environment management. this variable can be related to effective conservation of urban forests. Studying the environmental behavior of citizens as the most important component of participatory management of these resources can be a fundamental and initial step in the conservation of urban forests. Therefore, examining the environmental behavior of citizens is important for minimizing the negative impact of human activities on the environment and improving it. Environmental behaviors not only have a positive effect on improving environmental quality but also create a healthy and positive life for individuals in society. Suitable educational approaches are needed to preserve urban forests, which can promote knowledge, behavior, and environmental attitudes. In this regard, efforts should be made to identify factors that influence citizens' inclination to preserve urban forests because with an understanding of these factors, ways can be provided to change destructive behavior and encourage positive behaviors. |