این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تنش‌های محیطی در علوم زراعی، جلد ۹، شماره ۴، صفحات ۳۳۹-۳۵۱
عنوان فارسی تأثیر کود دامی و تلقیح باکتریایی بر شاخص های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد نخود (Cicer arietinum L.)تحت تنش خشکی
چکیده فارسی مقاله مقدمه و هدف دانه حبوبات با برخورداری از درصد پروتئین بالا، مکمل کیفی دانه غلات می­باشد. درمیان تنش­ های محیطی، کمبود آب مهم­ترین عاملی است که باعث محدودیت کاشت و کاهش عملکرد محصولات غذایی می­گردد. کودهای آلی علاوه بر نقش تغذیه­ ای، در بهبود خواص فیزیکی و بیولوژیک خاک مؤثر هستند. با توجه به پیامدهای مثبت مصرف مایه­ های تلقیح ریزوبیومی ازجمله، افزایش کمیت و کیفیت محصول، بهبود شاخص‌های رشد، کاهش غلظت نیترات در محصولات کشاورزی و آب­های زیرزمینی و حفظ محیط‌زیست،این پژوهش به‌منظور بررسی اثرات تلقیح باکتری و کود گاوی بر برخی خصوصیات نخود رقم هاشم تحت شرایط تنش خشکی و ترویج مصرف کودهای سازگار با محیط‌زیست طراحی و اجرا شد. مواد و روش‌ها آزمایش در سال زراعی 1392- 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد به‌صورت اسپیلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف تنش خشکی در سه سطح (80، 100 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و فاکتور فرعی، شامل کود گاوی در سه سطح 0، 50 و 100 درصد نیاز کامل گیاه (20 تن در هکتار) و تلقیح باکتریایی بذور (Mesorhizobium) در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) بود که به‌صورت فاکتوریل در کرت­های فرعی قرار گرفت. به‌منظور تعیین زمان آبیاری، میزان تبخیر روزانه از تشتک تبخیر هر روز عصر اندازه­گیری شد و پس از رسیدن به حد موردنظر، آبیاری به روش سیفونی صورت گرفت. یافته‌ ها نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی از میزان سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ کاسته شد. سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ در تیمار تلقیح باکتری به‌طور معنی­داری نسبت به عدم تلقیح افزایش یافت. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که با افزایش شدت تنش، تمامی اجزاء عملکرد کاهش معنی­داری داشتند اما درصد پروتئین دانه افزایش پیدا کرد. افزایش مصرف کود گاوی و تلقیح باکتری باعث افزایش اجزاء عملکرد دانه و درصد پروتئین آن شد. مقایسه میانگین اثرات دوگانه تنش خشکی × تلقیح باکتری نشان داد تلقیح باکتریایی سبب افزایش معنی­دار تعداد غلاف در بوته در تمامی سطوح تنش خشکی گردید. مقایسه میانگین اثرات دوگانه کود گاوی × تلقیح باکتری نشان داد که تلقیح باعث افزایش تعداد غلاف در بوته در تمامی سطوح کود گاوی گردید. بیشترین وزن صد دانه در تیمار 20 تن کود گاوی در هکتار و تلقیح باکتری به دست آمد. نتایج اثرات متقابل سه‌گانه نشان دادبیشترین وزن صد دانه در تیمار شاهد ×20 تن کود گاوی در هکتار × تلقیح باکتری به دست آمد. با افزایش شدت تنش خشکی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به‌طور معنی­داری کاهش یافت. بیشترین و کمترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک براثر مصرف کود گاوی به ترتیب در تیمارهای 20 تن کود گاوی در هکتار و عدم استفاده از کود گاوی بود. تلقیح باکتریایی باعث افزایش معنی­دار عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک گردید. نتایج مقایسه میانگین اثرات دوگانه کود گاوی × تلقیح باکتری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در تیمار عدم استفاده از کود گاوی × تلقیح باکتری به دست آمد. نتایج مقایسه میانگین اثرات سه‌گانه بر عملکرد دانه نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تیمار تلقیح باکتری × عدم استفاده از کود گاوی × شاهد به دست آمد. نتیجه‌گیری به‌طورکلی در این پژوهش می­توان بیان کرد که تیمارهای تنش خشکی و تلقیح باکتری تأثیر بیشتری بر شاخص­های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه نخود می­گذارند. تنش خشکی موجب کاهش منابع فتوسنتزی و محدودیت آسیمیلات­ها می­گردد و بنابراین منجر به کاهش وزن صد دانه و کاهش سطح برگ و درنتیجه کاهش سرعت رشد محصول می­شود. در این آزمایش مشخص شد که کاربرد باکتری در شرایط تنش خشکی موجب تعدیل اثرات تنش می­گردد بنابراین پیشنهاد می­گردد که در مناطقی که احتمال وقوع تنش خشکی وجود دارد، از تلقیح بذور استفاده گردد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی The effect of bacterial inoculation and cow manure on physiological indices, grain yield and yield components of chickpea (Cicer arientum) under drought stress conditions
چکیده انگلیسی مقاله Introduction Grain of legumes, by having high protein percentage, is quality complementary of cereals grain. Among environmental stresses, water deficit is the most important factor which cause limitation of planting and yield loss of food crops. Organic fertilizers, in addition to the nutritional properties, are effective in improving the physical and biological properties of soil. According to the positive outcomes of using rhizobim inoculants including, increasing the quantity and quality of the crop, improving growth indices, reducing nitrate concentration in agricultural products and groundwater and environmental protection, this research was designed and conducted to investigate the effect of bacterial inoculation and cow manure on characteristics of chickpea (Hashem variety) under drought stress conditions, and promotion of environmentally friendly fertilizers. Materials and methods The experiment was done during 2012-2013 growing season at the research field of the faculty of agricultural, Shahrekord University as split factorial in a Randomized Complete Block Design (RCBD) with 3 replications. Levels of drought stress including: 80, 100 and 120 mm evaporation from class A pan, were used as main plot factor while factorial combination of cow manure at three levels 0, 50 and 100% of plant complete need (20 ton/ha) and two levels of seed bacterial inoculation (Mesorhizobium) (inoculation and non-inoculation) were used as sub-plots. To determine the time of irrigation, the daily evaporation from evaporation pan was measured every evening and after reaching the desired level, irrigation was performed using flushing procedure. Results and discussion The results showed that by increasing drought stress intensity, the rate of crop growth rate and leaf area index was decreased. CGR and LAI significantly increased in inoculation treatment compared to non-inoculated. Means comparison showed that with increasing stress intensity, all of the yield components significantly decreased but grain protein percentage increased. Increasing consumption of cow manure and inoculation of bacteria caused increasing of grain yield components and its protein. Means comparison of the dual effects of drought stress × bacteria inoculation showed that bacterial inoculation significantly increased the number of pods per plant at all drought stress levels. Means comparison of the dual effects of cow manure × bacteria inoculation showed that inoculation caused increasing the number of pods per plant at all cow manure levels. The maximum hundred seed weight achieved at 20 tons/ha of cow manure treatment and bacterium inoculation. The results of the triple effects showed that the maximum hundred seed weight achieved at control × 20 tons/ha of cow manure × bacterium inoculation. With increasing severity of drought stress, grain yield and biological yield significantly decreased. The maximum and minimum grain and biological yield on the consumption of cow manure obtained in 20 tons of cow manure per hectare and no use of cow manure, respectively. Bacterial inoculation was significantly increased grain and biological yield. The results of the dual effects of cow manure × bacterium inoculation on grain yield, biological yield and harvest index showed that the maximum mean of grain and biological yield obtained at no use of cow manure × bacterium inoculation. The results of the triple effects on grain yield showed that the maximum grain yield achieved at bacterium inoculation × no use of cow manure × control. Conclusion Generally in this study it can be stated that the treatment of drought stress and bacterium inoculation have more effect on physiological indices, yield and grain yield components of chickpea. Drought stress causing reduction of photosynthetic sources and limitation of assimilate and thus leads to reducing hundred grain weight and leaf area and thus slow down the crop growth rate. In this experiment, it was found that the use of bacteria in drought stress conditions cause adjusting the effects of stress, therefore it is suggested that in areas where there is a likelihood of drought stress, the inoculated seeds should be used.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله احمد نعمتی |
دانش آموخته دوره کارشناسی ارشد زراعت دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهرکرد (Shahr kord university)

محمد رفیعی الحسینی |
استادیار گروه مهندسی زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهرکرد (Shahr kord university)

عبدالرزاق دانش شهرکی | danesh shahraki
استادیار گروه مهندسی زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهرکرد (Shahr kord university)

نشانی اینترنتی http://escs.birjand.ac.ir/article_462_2bbb49db7306f52fc959faf16ec6cb9a.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/2420/article-2420-321122.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات