|
|
الجمعیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها فصلیه محکمه، جلد ۱۶، شماره ۵۶، صفحات ۱-۲۰
|
|
|
| عنوان فارسی |
اختلاف اللّغات فی الکتاب ومنهج سیبویه فی تحکیمها |
|
| چکیده فارسی مقاله |
در کتاب سیبویه کاربردهای زبانی مختلفی وجود دارد. او میان آن کاربردها داوری و احکام خوب و بد را بر آنها اطلاق میکند. برخی از پژوهشگران مدّعی شدهاند که او برخی از آن کاربردها را اشتباه میداند. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی بر آن است تا روش سیبویه را در داوری میان کاربردهای زبانی، مشخّص سازد. حاصل این پژوهش نشان میدهد که سیبویه در داوری میان کاربردهای زبانی بر عقل و نقل تکیه میکند. اگر چه منبع اصلی سیبویه در دستورنویسی، شنیدن از زبان فصیحان عرب و گردآوری ماده زبانی است، امّا عقل و تیزهوشی وی جایگاه ویژهای دارد که نمیتوان آن را در تعیین معیارها، استنباط علتها و احکام و ارزشگذاری کاربردهای زبانی نادیده گرفت. سیبویه انسان تیزهوش و خردمندی بود که توجّه عمیقی به کاربردهای زبانی داشت و برای آنها احکام کیفی صادر کرد. این عمل‌کرد او از یک طرف که به شنیدههای عرب‌ها در مواضع مختلف توجّه دارد، به استدلال قیاسی شبیه است و از طرف دیگر که از جزء به کل میرسد، به استدلال استقرائی شباهت دارد. بدین ترتیب، سیبویه تعلیل در نحو عربی را، بی آن که متأثّر از فلسفه و منطق یونانی باشد، شناخته و پخته‌است. نظریۀ عامل نیز نمونه دیگری از نمود علیّت در فلسفه است که سیبویه با استفاده از آن برخی از کاربردها را بر برخی دیگر برتر دانست، امّا یکی دیگر از مهمترین مواضعی که سیبویه از عقل خود برای داوری میان کابردهای زبانی یاری جسته است، موضوع کاربرد اندک و کاربرد فراوان است؛ چرا که میان کاربرد اندک و کاربرد فراوان (از یک سو) و فطرت و قابلیت زبانی (از سوی دیگر) رابطه دو سویهای وجود دارد که سیبویه از همان دوران ابتدایی خود، به آن رابطه پی برد و سعی کرد تا حلقۀ گمشده میان آنها را بیابد. تلاش جدّی سیبویه برای کشف این حلقه موجب شد تا موضوعات بابها در کتاب وی بر اصل علّیت ظاهر شود. بدین ترتیب سیبویه پی برد که برتری یک لهجه بر دیگری –بر اساس اصل کاربرد- در زبان عربی، با فراوانی کاربرد ارتباط دارد و سیبویه بر آن بود تا دلایل آن برتری را کشف نماید. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
سیبویه، الکتاب، تحکیم اللّغات، العقل والنّقل، کثره الاستعمال، |
|
| عنوان انگلیسی |
اختلاف زبانی در الکتاب و روش سیبویه در داوری میان آنها |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
|
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
سیبویه, الکتاب, تحکیم اللّغات, العقل والنّقل, کثرة الاستعمال |
|
| نویسندگان مقاله |
مجيد قاسمي |
دانش آموخته دکتري زبان و ادبيات عربي از دانشگاه علامه طباطبائي
جلال مرامي |
دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه علامه طباطبائي
|
|
| نشانی اینترنتی |
https://iaall.iranjournals.ir/article_108106_bcd3677adc35c248dd3072a074e58699.pdf |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|