این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا)، جلد ۱۴، شماره ۲، صفحات ۱۹-۳۸
عنوان فارسی ساختار، ویژگی‌‌ها و کارکردهای ژانر طبقات‌‌‌‌الصوفیه با تأکید بر طبقات‌الصوفیه سُلمی و خواجه عبدالله انصاری
چکیده فارسی مقاله مجموعه میراث گران‌بهای ادبیات عرفانی را، با وجود تنوع مضامین و موضوعات، می‌توان در دسته‌بندی کلیِ متون تفسیری و آثار تعلیمی و شرح‌حال‌نویسی طبقه‌بندی کرد. این آثار ازنظر موضوعی همپای نمونه‌های غیرعرفانی خود حرکت کرده است؛ اما شیوه و سبک صوفیه در ورود به این موضوعات همواره ویژه خود بوده است. این پژوهش برای شناسایی شاخه‌ای از مجموعه تذکره‌نویسی عرفانی با عنوان متون «طبقات‌الصوفیه» و تبیین جایگاه ژانریک این آثار انجام شده است. بررسی سیر تاریخی طبقات‌نویسی و به‌ویژه طبقات‌الصوفیه‌نگاری و ارزیابی نمونه‌های موجود نشان می‌دهد که می‌توان دو اثر طبقات‌الصوفیه ابوعبدالرحمن سلمی نیشابوری و طبقات‌الصوفیه خواجه عبدالله انصاری را به‌ترتیب کامل‌ترین و بهترین نمونه‌ها در این گونه ادبی ـ عرفانی دانست. همچنین با مقایسه اجمالی طبقات‌‌الصوفیه با گونه‌های مختلف ژانر تاریخ‌نگاری و تذکره‌های عرفانی و مطالعه ویژگی‌های نمونه‌های برتر می‌توان فهمید جنبه ثبت و ضبط وقایع، طبقات‌‌الصوفیه را به تاریخ‌نگاری منسوب می‌کند و ویژگی شرح حال افراد، آن را به تذکره‌نویسی پیوند می‌دهد؛ اما ساختار ویژه طبقات‌‌الصوفیه و رسالت طبقه‌بندی دوره‌های عرفانی به همراه کارکردهای متعددِ این گونه خاص ـ مانند ارشاد و تعلیم صوفیه، انتقال ارزش‌ها و باورهای اجتماعی و فرهنگی دوره‌های مختلف، بیان آداب ‌و رسوم اجتماعی و فرقه‌ای و غیره ـ اهمیتی بالاتر از ثبت وقایع و شرح‌حال‌نویسی داشته است. این ویژگی‌ها به اندازه‌ای بااهمیت و خاص است که طبقات‌الصوفیه را ژانری مستقل در حوزه ادبیات عرفانی معرفی می‌کند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ادبیات عرفانی، تذکره ‌عرفانی، طبقات‌‌الصوفیه، ژانر،
عنوان انگلیسی The structure, characteristics and functions of the "Tabaqat alsufia" genre (Emphasizing the Tabaqat alsufia of Solami and Khajeh Abdullah Ansari)
چکیده انگلیسی مقاله The collection of the precious heritage of mystical literature, despite the variety of themes and subjects, falls into the general category of interpretive texts, educational works, and biographies. Although these works have thematically followed their non-mystical examples, the style of Sufism in entering these categories has always been special. The present study seeks to identify a part of the collection of mystical memoirs entitled Tabaqat Alsufia and to explain the genre position of these works. Investigating the historical course of ‘class writing’ and especially Tabaqat Alsufia and case evaluation of existing samples shows that the two works of Tabaqat Alsufia by Abu Abdul Rahman Solami Neyshabouri and Tabaqat Alsufia by Khajeh Abdullah Ansari can be considered as the most complete and best examples in the literary-mystical genre. Also, a brief comparison of Tabaqat Alsufia with different genres of historiography and mystical memoirs and the study of the characteristics of superior examples show that although the aspect of recording events of Tabaqat Alsufia is attributed to historiography, it is also attributed to the biography. Also, the biography feature links people to the autobiography, but the special structure of Tabaqat Alsufia and the mission of classifying the mystical periods along with the various functions of this particular species, such as Sufi guidance and education, transmission of social and cultural values and beliefs of different periods, the expression of social and sectarian customs and traditions have been more important than the recording of events and biographies. Such features are so obvious and special that they introduce Tabaqat Alsufia as an independent genre in the field of mystical literature.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ادبیات عرفانی, تذکرة ‏عرفانی, طبقات‏‏الصوفیه, ژانر
نویسندگان مقاله مهدی نیک منش |
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران‏

فائزه واعظ زاده |
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://jpll.ui.ac.ir/article_25152_75258c9510313b5341498f1aa0334cf2.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات