فرهنگ و ادبیات عامه، جلد ۹، شماره ۴۲، صفحات ۷۹-۱۰۸

عنوان فارسی کارکرد اعداد در افسانه های آذربایجان
چکیده فارسی مقاله افسانه‏ها در جهان در زمرۀ مهم‏ترین زیرشاخه‏های ادبیات عامه و سرمنشأ بسیاری از اعتقادات، باورها و هنجارهای هر جامعه‏اند. علاوه‌برآن در آفرینش گونه‏های متعدد ادبی سهیم‏اند. سوای زنجیره‏های روبنایی، نکات بسیار دیگر در ژرف‌ساخت افسانه‏ها دخیل است. اعداد و کارکرد آن در زمره این عوامل درونی است. ارزش کمّی اعداد گاه به‌مرور در پس ویژگی‏های کیفی و معنوی آن رنگ می‌بازد و مایه شکل‏گیری اعتقادات مذهبی، رفتار اجتماعی و باورهای عامیانه می‏شود تا بدان حد که قادر خواهد بود زاینده و توسعه پذیر یا بازدارنده و ضدتوسعه باشد. ایران به‌دلیل تنوع قومیتی و آذربایجان به‌عنوان یکی از اصلی‏ترین اقوام آن دارای غنای فرهنگی ویژه‏ای است. پژوهش حاضر براساس جایگاه اعداد و دانش مبتنی‌بر آن و به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، به استخراج اعدادِ به‌کار رفته در پانزده افسانه شاخص آذربایجان خواهد پرداخت؛ سپس کیفیت اشاعه و اثرگذاری آنان در باورهای عامه را در سه شاخه اصلیِ «کوچک‏تر از ده، ده دهی و ترکیبی» بررسی خواهد کرد. حاصل آنکه از مجموع 26 عدد با 462 بار تکرار، دسته نخست با درصد تقریبی 71 درصد، مجموعه دوم با  درصد و گروه سوم با 6 درصد به ترتیب پربسامد‏ترند. «یک» در جایگاه واحد شمارش، «چهل» برای مراسم شادی و «دوازده» برای گروه و دسته نیز فراوان‏ترین عدد و کارکرد در هر رده‏اند. اعداد مندرج سوای عملکرد منحصربه‌فرد خود، گاه دارای وجوه مشترک به‌ویژه در مضرب‏هایشان هستند. دیگر آنکه بن‌مایه حماسی یا عشقی افسانه‏ها با عدد منتخب اغلب رابطه‏ای دوسویه دارد. وفور ترکیبات مرکب و کنایی نیز نشانگر رسوخ اعداد در ساختار زبانی این افسانه‏هاست.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله عدد، افسانه، آذربایجان، اعداد کوچک‌تر از دَه، اعداد دَه دَهی، اعداد ترکیبی

عنوان انگلیسی The Function of Numbers in the Legends of Azerbaijan
چکیده انگلیسی مقاله Apart from superstructure chains in the structure of myths, other points such as "numbers" and their function are involved in their construction. The present study, in a descriptive-analytical approach, has extracted the numbers used in the fifteen myths of Azerbaijan, and then dealt with the quality of their dissemination in popular beliefs in three sections of "less than ten, decimal, and compound". Out of 26 numbers with 462 repetitions, the proportion was 71% for the first group, 23% for the second group, and 6% for the last group. "One" in the counting unit position, "forty" for the celebration, and "twelve" for the group are the most abundant numbers and functions in each category. Numbers have commonalities in their multiples. The other finding is that the epic or love theme of myths has a two-way relationship with the chosen number. Composite and ironic combinations also indicate the presence of numbers in the linguistic structure of myths.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Number, myth, Azerbaijan, numbers less than ten, ten decimal numbers, compound numbers

نویسندگان مقاله فرشته محجوب |
پیام نور اصفهان

صفیه توکلی مقدم |
پیام نور اصفهان


نشانی اینترنتی http://cfl.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-1-66563-2&slc_lang=fa&sid=11
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات