تاریخ و تمدن اسلامی، جلد ۱۷، شماره ۱، صفحات ۸۱-۱۰۸

عنوان فارسی تاریخهای محلی ناحیه جزیره: گونه شناسی ساختاری و ارزیابی محتوایی
چکیده فارسی مقاله تاریخ موصل ابوزکریای اَزدی (د 334ﻫ)؛ تاریخ رقّه قُشیری حَرّانی (د 334ﻫ)؛ تاریخ مَیّافارقین ابن­ازرق فارقی (د.ح.577ﻫ)؛ و تاریخ اِربل ابن­مُستوفی اِربلی (د 637ﻫ) چهار تاریخ محلی بازمانده از ناحیه جزیره در دوره میانه اسلامی است. در این مقاله به این پرسش­ها پرداخته می­ شود که این کتاب ­ها جدا از «محلی» ­بودن، ذیل کدام یک از گونه­ های دیگر تاریخ­نگاری اسلامی جای می­گیرند؟ و محتوا و گزارش­ های آن‌ها در چه حوزه­ هایی حائز اهمیت است­؟ از بررسی ساختاری و محتوایی این چهار کتاب روشن شد: 1. تاریخ موصل «گاه­نگاری محلی-عمومی» استکه افزون بر تاریخ موصل و جزیره، به­وفور از تاریخ دوره متأخر اموی و عصر اول عباسی نیز یاد کرده ­است؛ 2. تاریخ رَقّه «تراجم­ نگاری طبقاتی» است که به ذکر احوال«علماء» رقه و جزیره پرداخته، اما درباره جغرافیا و تاریخ این شهر روایت­های بسیار کمی دارد 3. تاریخ مَیّافارقین «گاه­نگاری محلی-عمومی-دودمانی» است که تاریخ محلی مَیّافارقین و جزیره را ذیل تاریخ خلافت و تاریخ دودمان­ های حمدانی، مروانی و اَرتُقی روایت کرده­ است؛ 4. تاریخ اِربل «تراجم­نگاری غیرالفبایی» است که در آن به احوال و آثار شماری از دانشوران و ادیبان سده ­های ششم و هفتم هجری پرداخته شده ­است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تاریخنگاری اسلامی، تاریخهای محلی جزیره، تاریخ موصِل، تاریخ رَقَّه، تاریخ مَیّافارقین، تاریخ اِربل،

عنوان انگلیسی Local Histories of the Jazīra: Structural Typology and Content Evaluation
چکیده انگلیسی مقاله Ta’rīkh Almawṣil by Abu Zakariya Azdī (d. 334).); Ta’rīkh Raqqa by Qushairī Harrani (d. 334).); Ta’ rīkh Mayyāfāriqīn by Ibn Azarq Farqi (d. 577); And Ta’ rīkh Irbil by Ibn Mustawfī Irbilī (d. 637)) are four surviving local histories of the Jazīra in the Middle Islamic period. Apart from being “local”, what other types of Islamic historiography they are? A structural and content review of those books revealed: 1. Ta’rīkh Almawṣil is a “local-general chronography” which, in addition to the history of Mosul and the Jazīra, has long report about the history of late Umayyad and the first Abbasid era; 2. Ta’rīkh Raqqa is a (tabaqat)-“prosopography” which mentions the condition of the “Ulama” of Raqqa and Jazīra, but has very few narrations about the geography and history of this city; 3. Ta’ rīkh Mayyāfāriqīn has narrated the local history of Mayyāfariqīn and the Jazīra under the history of the Caliphate and the history of the Hamdānī, Marwānī and Artuqī dynasties; 4. Ta’ rīkh Irbil is a “non-alphabetic prosopography” in which the lives and works of a number of Ulama and writers of the sixth and seventh centuries AH are discussed
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله تاریخنگاری اسلامی, تاریخهای محلی جزیره, تاریخ موصِل, تاریخ رَقَّه, تاریخ مَیّافارقین, تاریخ اِربل

نویسندگان مقاله حسین نظری پسیخانی |
دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

معصومعلی پنجه |
استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

یونس فرهمند |
دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران


نشانی اینترنتی https://jhcin.srbiau.ac.ir/article_17742_88a0db584bf98234f1eea1157046f030.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات