|
|
پژوهشنامه انقلاب اسلامی، جلد ۵، شماره ۱۶، صفحات ۶۵-۸۴
|
|
|
| عنوان فارسی |
مشروطیت و جمهوری اسلامی: نظریه سیاسی شیعه در گذار از تقابل سنت و تجدد |
|
| چکیده فارسی مقاله |
رویارویی جامعه ایرانی با جهان جدید، واکنش‌های فکری و سیاسی مختلفی را در سده اخیر تاریخ ایران برانگیخته و زمینه‌ساز دو انقلاب بزرگ مشروطیت و انقلاب اسلامی بوده است. این واکنش‌ها را به مثابه یک زمینه کلی به سه دسته واکنش‌های حکومت، روشنفکران غیردینی و علمای دینی می‌توان تقسیم‌بندی کرد که نظریه سیاسی جدید علمای شیعه در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی در تقابل یا تعامل با آنها شکل می‌گیرد. بر این اساس، سؤال این است که رابطه میان بستر یا زمینه واقعیت اجتماعی– سیاسی با تحول نظریه سیاسی علمای شیعه همچون آیت الله نائینی و امام خمینی(ره) در عصر قاجار و پهلوی چگونه بوده است؟ در این مقاله با بهره‌گیری از روش تفسیری و الگوی نظری جامعه شناسی معرفت ماکس شلر، ضمن تمرکز بر روی واکنش‌های فکری- سیاسی طیف‌های مختلف روشنفکران و علمای دینی نسبت به مسائل جامعه ایرانی در جهان جدید، به دنبال تأیید این فرضیه هستیم که نظریه سیاسی علمای شیعه به‌ویژه در اندیشه آیت الله نائینی و امام خمینی(ره) در واکنش به زمینه‌ها و شرایط خاص جامعه شیعی ایران در عصر قاجاری و پهلوی، هر کدام برای رویارویی با مسائل و فائق آمدن بر بحران‌های فکری- سیاسی جامعه شیعی ایران معاصر، در صدد فرارفتن از تقابل ظاهرگرایانه میان سنت‌گرایی دینی و تجددگرایی غربی بوده‌اند. بدین ترتیب با ارائه تحلیلی از سیر تحول نظریه سیاسی شیعی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی، استدلال می‌شود که علمایی همچون آیت الله نائینی و امام خمینی(ره) با نظر به شرایط زمینه‌‌ای، نوع و شدت بحران‌های فکری و سیاسی عصر قاجاری و پهلوی، به صورت‌بندی نظریه سیاسی شیعه و تحول آن متناسب با مقتضیات شرایط زمانی پرداخته‌اند. نظریه سیاسی شیعه بدین ترتیب در صدد فراروی از تقابل میان ظاهرگرایی سنت‌گرایانه و تجددگرایانه به سوی پیوند میان دین و مردم‌سالاری بوده است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
|
|
| عنوان انگلیسی |
Constitutionalism and the Islamic Republic : Shia political theory in the transition from conflict between tradition and modernity |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
The confrontation of Iranian society with modern world has provoked intellectual and political reactions leading to constitutional and Islamic revolution in twentieth century. These reactions are mainly of three kinds, including governments, non-religious intellectuals and religious scholars.This reaction has played an important role in formation and evolution of a new political theory of the Shia scholars in the age of Constitutional and Islamic Revolutions. The political theory presented by Shia scholars Ayatollah Naini and Imam Khomeini (RA), has been a response to the intellectual and political circumstances arisen in the age of Qajar and Pahlavi specially the situation of confrontation between western modernism and surface traditionalism in Iranian society. This article seeks to confirm the initial hypothesis that political theory, especially the idea of Shiite scholars Ayatollah Naini and Imam Khomeini (RA) in accordance with the terms and conditions of Qajar and Pahlavi era tries to transcend the dichotomy between tradition and modernity. Shiite political theory thus leads to a reconciliation between religion and modern democracy.The confrontation of Iranian society with modern world has provoked intellectual and political reactions leading to constitutional and Islamic revolution in twentieth century. These reactions are mainly of three kinds, including governments, non-religious intellectuals and religious scholars.This reaction has played an important role in formation and evolution of a new political theory of the Shia scholars in the age of Constitutional and Islamic Revolutions. The political theory presented by Shia scholars Ayatollah Naini and Imam Khomeini (RA), has been a response to the intellectual and political circumstances arisen in the age of Qajar and Pahlavi specially the situation of confrontation between western modernism and surface traditionalism in Iranian society. This article seeks to confirm the initial hypothesis that political theory, especially the idea of Shiite scholars Ayatollah Naini and Imam Khomeini (RA) in accordance with the terms and conditions of Qajar and Pahlavi era tries to transcend the dichotomy between tradition and modernity. Shiite political theory thus leads to a reconciliation between religion and modern democracy |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Constitutionalism, Islamic revolution, tradition, modernity |
|
| نویسندگان مقاله |
فرامرز تقی لو |
عضو هیات علمی دانشگاه تبریز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تبریز (Tabriz university)
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://rjir.basu.ac.ir/article_1245_0669fe06ae2d0bb5ccd224ec4e71c6c5.pdf |
| فایل مقاله |
اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1467/article-1467-249820.pdf |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|