این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهشنامه ادب غنایی، جلد ۹، شماره ۱۶، صفحات ۱۵۱-۱۷۴
عنوان فارسی مضامین عاطفی و حکمت آمیز در شعر رودکی و خیام
چکیده فارسی مقاله رودکی پدر شعر فارسی و بزرگترین شاعر دوره­ی سامانی است. با اینکه از اشعار بی‌شمار او کمتر از هزار بیت به‌دست ما رسیده و حدود نصف آن تک‌بیتی‌های پراکنده از مثنوی ها و قصاید و تغزّلات اوست، تنوّع قالب ها و معانی شعری در آنها قابل ملاحظه است. اوّلین و بهترین نمونه‌های قصیده، تغزّل و غزل ملحون و رباعی (از لحاظ قالب) و مدیحه و هزل و هجو و مرثیه و حسب‌حال و وصف و حکمت و پند واندرز و اخلاق و خمریّه را (از جهت محتوا و معنا) در اشعار او می‌توان دید. از جمله معانی شعری عاطفی و حکمت آمیز در دیوان او، بیان بی‌اعتباری و بی‌ثباتی دنیا و ناپایداری مواهب و لذّت­های آن، احاطه و غلبه ی مرگ بر سرنوشت آدمی، اظهار عجز و حیرت در مقابل بازی های چرخ و جبر و تقدیر غالب و دعوت به مستی و بی‌خبری و خوشباشی و اغتنام فرصت است که مضامین رباعیّات خیّام را تداعی می‌کند. این نوع مضامین در شعر شاعران پیش و بعد از خیّام سابقه دارد و بیشتر باید به مثابه ‌یک عنصر فرهنگی و انسانی تلقّی شود تا فلسفه و جهان‌بینی انحصاری فردی خاص. از این رو سخن گفتن از تأثیر و تأثّر در چنین مواردی دور از احتیاط است ولی در هر حال رودکی در این زمینه دو حقّ مسلّم بر گردن خیّام دارد؛ 1- اوّلین کسی است که قالب و وزن رباعی را اختراع کرده یا حدّاقل درشکل گیری و کمال آن کوشیده است و 2- در نگرش حکیمانه به هستی و خلق این نوع مضامین عاطفی و حکمت آمیز بر خیّام تقدّم دارد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله رودکی، خیّام، مضامین عاطفی، ادبیّات فارسی، دوره‌ی ‌سامانی،
عنوان انگلیسی Emotional and Intellectual Concepts in the Poems of Rudaki and Khayyam
چکیده انگلیسی مقاله Rudaki is the father of Persian poetry and the greatest poet of Samanid era. In spite of the fact that there exists only less than 1000 lines of his numerous poems now, about half of which are Mathnavis, Elegies, and Sonnets, the variety of his poetic form and meaning is noteworthy. He composed the first and the best samples of elegies, sonnets, cadent lines, quatrains, eulogies, satires, autobiographies, expositions, wisdom poetry, admonitions, ethics, and poetry dealing with inebriation. In his sentimental and wisdom poems of his Divan, we can notice the expression of the "invalidity" and "instability" of the world, the "transience" of the benevolences and the pleasures they provide, the dominance of "death" in human's fate, decrepitude in the presence of the ridiculing "games" of the day, fatalism, conquering destiny, invitation to senselessness, oblivion, gaiety, and seizing the time, which comprise the subject matters of Khayyam's quatrains, also. These kinds of concepts were used by the poets before and after Khayyam; they should be considered as cultural and humanistic factors, replacing the exclusive philosophy and cosmology of an individualistic idiosyncrasy. When coming to Khayyam and Rudaki, it is imprudent to talk of the question of influence and being influenced. Khayyam is obliged by Rudaki as far as two things are concerned: 1) Rudaki is the person who invented quatrain meter or at least tried to form and develop it; and 2) he precedes Khayyam in looking wisely at the universe and creating such sentimental and wisdom concepts.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله
نشانی اینترنتی http://jllr.usb.ac.ir/article_961_65de3b3faa3efabfb759a4754f18e3af.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1458/article-1458-248913.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات