پژوهش های ایران شناسی، جلد ۴، شماره ۱، صفحات ۵۷-۷۶

عنوان فارسی مکان‌یابی شهرهای جی و یهودیه در رستاق جی اصفهان و جابجایی مرکز قدرت تا برآمدن سلجوقیان
چکیده فارسی مقاله شهر جی از دوران قبل از اسلام و شهر یهودیه در دوران اسلامی در دشتی قرار گرفته‌اند که از سه طرف به ارتفاعات، محصور شده‌اند. عمدۀ این محدوده در متون جغرافیایی دوران اسلامی به نام رستاق جی، مهم‌ترین رستاق خورۀ اصفهان، معروف بوده است. وجود رودخانۀ زاینده‌رود، که از میان رستاق عبور می­کند، و موقعیت کوه‌ها، که روی تمامی آن‌ها و برخی کوه‌های مجاورشان شواهدی از قلاع و استحکامات دیده می‌شود، در کنار قرار گرفتن رستاق جی در مرکز ایران، باعث شده تا شهر جی از قبل از اسلام تا قرن چهارم ﻫ.ق. مرکز خورۀ اصفهان و از مهم‌ترین شهرهای ایران ساسانی و جهان اسلام به‌شمار رود. در قرن چهارم ﻫ.ق. با حضور آل ­بویه و تصمیم آن‌ها برای انتقال مرکز قدرت از جی به یهودیه و در پی آن احداث دروازه­ها و سپس دیوار شهر یهودیه، از اهمیت جی کاسته و در عوض شهر یهودیه تبدیل به مرکز خورۀ اصفهان و یکی از مهم‌ترین شهرهای جهان اسلام و از مراکز اصلی ایالت جبال گردید. به این ترتیب، افول شهر جی در مقابل رشد شهر یهودیه ارتباط مستقیمی با روی کار آمدن حکومت آل ‌بویه و تصمیمات آن‌ها برای جابجایی مرکز قدرت از جی به یهودیه داشته است. امروزه با توجه به تخریب کامل دیوارهای هر دو شهر اطلاعات موجود از موقعیت آن‌ها محدود به نوشته‌های متون تاریخی و جغرافیایی، اندک شواهد باقی‌مانده از دیوار شهر یهودیه تا چند دهه پیش و بخش‌هایی از خندق آن تا به امروز و همچنین حفاری صورت‌گرفته در تپۀ جی است. با این همه، گویا با کمک متون جغرافیایی و تاریخی، شواهد باستان‌شناسانه، نقشه‌های قدیمی و تصاویر ماهواره‌ای کرونا بتوان دیوار شهر جی و شهر یهودیه را در رستاق جی مشخص و آن‌ها را روی نقشۀ فعلی شهر نمایان ساخت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله

عنوان انگلیسی The Siting of Jay and Yahudiya Cities in the Rostāq-i Jay of Isfahan and the Change in the Seat of Power until the Rise of Seljuks
چکیده انگلیسی مقاله The cities of Jay in pre-Islamic and Yahudiya in the post Islamic period were located in a plain delimited from three sides by surrounding heights. This area, referred to in historical and geographical documents as the Rostāq-i Jay, was the most important rural district of Isfahan's khora. With rising of Buyids, they decided to change the seat of power from Jay to Yahudiya and consequently the construction of the city wall. Given the complete destruction of both city,s wall, the only data available on their location are limited to the texts and few archaeological traces. Therefore, while analyzing the reasons for change of hub in Isfahan from Jay to Yahudiya, the article tries to determine the location of walls of Jay and Yahudiya in Jay district on the basis of geographical and historical texts, archeological evidence, old maps and satellite photos, and traces them on the current city,s map.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله

نویسندگان مقاله علی شجاعی اصفهانی | shojaee esfahani
دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)


نشانی اینترنتی http://jis.ut.ac.ir/article_52668_114908e44811b74d7a26f748a4f52f1d.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1360/article-1360-237862.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات