این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
دراسات فی العلوم الانسانیه، جلد ۱۶، شماره ۴، صفحات ۱۵-۲۸
عنوان فارسی خطبه لُمَّه؛ سند و جایگاه آن نزد شیعیان
چکیده فارسی مقاله خطبه فدکیه یا خطبه لمَّه در واکنش به تصمیم خلیفه اول در باره فدک، از سوی حضرت زهراء سلام الله علیها ایراد شده است؛ اما همواره دلالتی فراتر از درخواست بازپس گیری فدک داشته است. فدک که به دلیل گونه خاص فتح، به ملکیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و سپس با بخشش پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به ملکیت حضرت زهراء سلام‌الله علیها درآمد، پیش و پس از فتح اسلامی، منطقه‌ای بالنسه پررونق و پرآوازه بود. ادله زیر تردیدی در درستی سند خطبه باقی نگذاشته است: نقل کامل خطبه در نخستین دوره شکل‌گیری کتابت حدیث، نقل فراوان آن در گذشته و حال در منابع اهل سنت، عدم گسست زمانی در نقل خطبه در دوره‌های مختلف، عدم ایراد شبهه‌ای جدی در باره سندیت و اعتبار خطبه. به دو شبهه زیر نیز پاسخی متقن و محکم داده شده است: ساخته و پرداخته بودن خطبه از سوی یکی از سخن‌پردازان بلیغ به نام ابوالعیناء، و قابل قبول نبودن نقل خطبه از سوی زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب. همچنین تناسب سیاق خطبه با سخنان منقول از معصومان علیهم السلام و دیگر سخنان حضرت زهراء سلام الله علیها و ذکر آن در منابعی مانند الشافی سیدمرتضی هم بر اعتبار خطبه افزوده است. جایگاه بلند این خطبه را نزد شیعیان از موضوعات زیر می‌توان درک کرد: تحلیل فرامتنی خطبه؛ اختصاص درصدی قابل توجه از آثار مربوط به حضرت زهراء سلام الله علیها به این خطبه؛ ژرفا یافتن و همه‌‌جانبه‌نگر شدن نگاه به خطبه در گذر تاریخ و کشاندن خطبه به وادی شعر و ادب. در پایان مقاله با توصیه به درک شرایط کنونی مکتب اهل بیت علیهم السلام، تلاش برای فروکاستن محتوای خطبه به منازعات فرقه‌ای و رواج قشری‌گری و عوام‌زدگی و عرف‌گرایی نکوهیده شده است و کلان‌نگری که لازمه استفاده از ظرفیت بالای آموزه‌های شیعی برای حل مشکلات فکری و عملی جهان کنونی است در بازفهمی خطبه توصیه شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی ه لُمَّه؛ سند و جایگاه آن نزد شیعیان
چکیده انگلیسی مقاله ه فدکیه یا خطبه لمَّه در واکنش به تصمیم خلیفه اول در باره فدک، از سوی حضرت زهراء سلام الله علیها ایراد شده است؛ اما همواره دلالتی فراتر از درخواست بازپس گیری فدک داشته است. فدک که به دلیل گونه خاص فتح، به ملکیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و سپس با بخشش پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به ملکیت حضرت زهراء سلام‌الله علیها درآمد، پیش و پس از فتح اسلامی، منطقه‌ای بالنسه پررونق و پرآوازه بود. ادله زیر تردیدی در درستی سند خطبه باقی نگذاشته است: نقل کامل خطبه در نخستین دوره شکل‌گیری کتابت حدیث، نقل فراوان آن در گذشته و حال در منابع اهل سنت، عدم گسست زمانی در نقل خطبه در دوره‌های مختلف، عدم ایراد شبهه‌ای جدی در باره سندیت و اعتبار خطبه. به دو شبهه زیر نیز پاسخی متقن و محکم داده شده است: ساخته و پرداخته بودن خطبه از سوی یکی از سخن‌پردازان بلیغ به نام ابوالعیناء، و قابل قبول نبودن نقل خطبه از سوی زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب. همچنین تناسب سیاق خطبه با سخنان منقول از معصومان علیهم السلام و دیگر سخنان حضرت زهراء سلام الله علیها و ذکر آن در منابعی مانند الشافی سیدمرتضی هم بر اعتبار خطبه افزوده است. جایگاه بلند این خطبه را نزد شیعیان از موضوعات زیر می‌توان درک کرد: تحلیل فرامتنی خطبه؛ اختصاص درصدی قابل توجه از آثار مربوط به حضرت زهراء سلام الله علیها به این خطبه؛ ژرفا یافتن و همه‌‌جانبه‌نگر شدن نگاه به خطبه در گذر تاریخ و کشاندن خطبه به وادی شعر و ادب. در پایان مقاله با توصیه به درک شرایط کنونی مکتب اهل بیت علیهم السلام، تلاش برای فروکاستن محتوای خطبه به منازعات فرقه‌ای و رواج قشری‌گری و عوام‌زدگی و عرف‌گرایی نکوهیده شده است و کلان‌نگری که لازمه استفاده از ظرفیت بالای آموزه‌های شیعی برای حل مشکلات فکری و عملی جهان کنونی است در بازفهمی خطبه توصیه شده است.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله محسن الویری |
قم

نشانی اینترنتی http://aijh.modares.ac.ir/article_7019_dd1c7e58fd96f49ecd049f23525cde58.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات