این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
دراسات فی العلوم الانسانیه، جلد ۲۰، شماره ۲، صفحات ۱۷-۳۶
عنوان فارسی بررسی مقایسه‌ای تکامل تاریخی از دیدگاه استاد شهید مطهری و دکتر علی شریعتی
چکیده فارسی مقاله در این مقاله کوشش شده تا از خلال فهم و تشریح دیدگاه دو اندیشمند مهم معاصر، استاد مرتضی مطهری و دکتر علی شریعتی، نسبت به «ایده‌ی ترقی تاریخی»، فصل مهمی از تاریخ مواجهات فکری ایرانیان با تجدد مورد بازخوانی قرار گیرد. «ایده‌ی ترقی تاریخی»، به مثابه یکی از اصلی­ترین ارکان اندیشه‌ی اجتماعی مدرن،  متضمن قایل شدن به نوعی سیر واحد و رو به صعود و بهبود در تاریخ جامعه‌ی بشری است. طبیعی است که از این منظر، تمدن مدرن غربی پیشرو، پرچمدار و بر فراز سیر مذکور تصویر می­شود. وحدت تاریخ بشری در اندیشه مطهری و شریعتی به صورت نوعی پیش‌فرض حاضر است؛ اما در نوع تلقی نسبت به ترقی، تفاوت­هایی وجود دارد. موضع مطهری نسبت به ایده‌ی ترقی را می­توان «پذیرش مشروط» تلقی کرد. وی ترقی را در حوزه­های علمی و فنی و نیز ساختار و تشکیلات اجتماعی می­پذیرد، اما در ابعاد انسانی و اخلاقی مردود قلمداد می­کند. در مجموعه‌ی آرا و آثار شریعتی ما با دو تلقی ناسازگار یا دست­کم "به ظاهر" ناسازگار از ترقی و تکامل تاریخ مواجه‌ایم. یکی از این دو گرایش، اندیشه ترقی را در روایت اصلی آن به مثابه‌ی واقعیتی روشن و بدیهی مورد پذیرش قرار می‌دهد و دیگری، آن را از ریشه و اساس منتفی شمرده و حتی مفاهیمی چون ترقی و پیشرفت را (به اصطلاح پست مدرنیستی) "واسازی" می­کند. در عین حال، هر دوی آنان تمدن اسلامی و دوران طلایی آن را فصلی از فصول کتاب «ترقی و پیشرفت تمدن بشری» قلمداد کرده و نیز به موازات یا در طول ایدۀ ترقی، به نوعی تفسیر دینی از تاریخ قایل‌اند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی مقایسه‌ای تکامل تاریخی از دیدگاه استاد شهید مطهری و دکتر علی شریعتی
چکیده انگلیسی مقاله مقاله کوشش شده تا از خلال فهم و تشریح دیدگاه دو اندیشمند مهم معاصر، استاد مرتضی مطهری و دکتر علی شریعتی، نسبت به «ایده‌ی ترقی تاریخی»، فصل مهمی از تاریخ مواجهات فکری ایرانیان با تجدد مورد بازخوانی قرار گیرد. «ایده‌ی ترقی تاریخی»، به مثابه یکی از اصلی­ترین ارکان اندیشه‌ی اجتماعی مدرن،  متضمن قایل شدن به نوعی سیر واحد و رو به صعود و بهبود در تاریخ جامعه‌ی بشری است. طبیعی است که از این منظر، تمدن مدرن غربی پیشرو، پرچمدار و بر فراز سیر مذکور تصویر می­شود. وحدت تاریخ بشری در اندیشه مطهری و شریعتی به صورت نوعی پیش‌فرض حاضر است؛ اما در نوع تلقی نسبت به ترقی، تفاوت­هایی وجود دارد. موضع مطهری نسبت به ایده‌ی ترقی را می­توان «پذیرش مشروط» تلقی کرد. وی ترقی را در حوزه­های علمی و فنی و نیز ساختار و تشکیلات اجتماعی می­پذیرد، اما در ابعاد انسانی و اخلاقی مردود قلمداد می­کند. در مجموعه‌ی آرا و آثار شریعتی ما با دو تلقی ناسازگار یا دست­کم "به ظاهر" ناسازگار از ترقی و تکامل تاریخ مواجه‌ایم. یکی از این دو گرایش، اندیشه ترقی را در روایت اصلی آن به مثابه‌ی واقعیتی روشن و بدیهی مورد پذیرش قرار می‌دهد و دیگری، آن را از ریشه و اساس منتفی شمرده و حتی مفاهیمی چون ترقی و پیشرفت را (به اصطلاح پست مدرنیستی) "واسازی" می­کند. در عین حال، هر دوی آنان تمدن اسلامی و دوران طلایی آن را فصلی از فصول کتاب «ترقی و پیشرفت تمدن بشری» قلمداد کرده و نیز به موازات یا در طول ایدۀ ترقی، به نوعی تفسیر دینی از تاریخ قایل‌اند.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله غلامرضا جمشیدیها |
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

محمد سجاد صفار هرندی | mohammad sajjad saffar harandi
دانشجوی دکترای گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

نشانی اینترنتی http://aijh.modares.ac.ir/article_7302_ba17ae1f02c4f1a284394ad7b63aa8b5.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات