محیط شناسی، جلد ۳۷، شماره ۵۸، صفحات ۸۱-۸۶
عنوان فارسی تغییرات کاربری اراضی و آثار آن بر کیفیت آب رودخانه (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کرخه)
چکیده فارسی مقاله در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب رودخانه‌ها و عوامل مؤثر بر آنها، ضروری است. حوزه آبخیز کرخه درچند دهه اخیر دستخوش تغییرات کاربری اراضی گسترده‌ای شده است. خشکسالی و استفاده نادرست از اراضی مهم‌ترین عوامل کاهش حجم و کیفیت منابع آب حوضه بوده‌اند. در این تحقیق ابتدا تغییر سطح کاربری‌های موجود در حوضه در دو دوره زمانی 1367 و 1381 در پنج زیرحوضه، با استفاده از سنجنده‌های TM و ETM ماهواره لندست بررسی شد، سپس تغییرات کیفیت آب رودخانه در دوره 14 ساله مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تغییرات کاربری اراضی در حوزه آبخیز کرخه به سمت کاهش اراضی مرتعی، جنگلی، باغها و اراضی زراعی و افزایش اراضی بایر، پیش رفته است. مساحت اراضی شهری در کل سطح حوضه از سال 1367 تا 1381، از 19051 به 27794 هکتار رسیده است. همچنین بررسی تغییرات کاربری اراضی در زیرحوضه‌های موجود به صورت جداگانه، نشان از افزایش اراضی شهری در اکثر زیرحوضه‌‌ها داشته است. از سوی دیگر بررسی کیفیت آب رودخانه کرخه کاهش شدید کیفیت آب را، به صورت افزایش در مشخصه‌های EC، TDS، SAR و آنیون‌ها و کاتیون‌ها در دوره مطالعاتی نشان می‎دهد. بنابراین نتایج به‌دست آمده حاکی از کاهش کیفیت آب رودخانه کرخه در نتیجه تغییرات کاربری اراضی است؛ همچنین بررسی آمار موجود در منطقه، نشان از وقوع خشکسالی در سال آبی77 -79 داشت، که این واقعه نیز می‌تواند با کاهش دبی آب رودخانه باعث تشدید کاهش کیفیت آب شده باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Land use Changes and its Effects on Water Quality (Case study: Karkheh watershed)
چکیده انگلیسی مقاله In the case of Iran with arid and semiarid climate and lack of freshwater, pay attention to water quality and its effective factors is necessary. Karkheh watershed is more than 5 million hectares in area and with biggest soil dam in Asia, which has widespread land use changes in last decades. The most important factors of water volume and water resources reduction are aridity and improper land use. In this research at first survey of land use changes on the 5 sub-basins of the watershed over a period from 1988 to 2002 accomplished, using TM and ETM land set satellites. Then water quality changes have been studied in this period. Results show that land use changes are tending to reduction of ranges, forests, gardens and agriculture lands, and the increase in sterile lands. The area of urbane lands on the entire of watershed increased from 19051 to 27794 hectares in the period of 1988 to 2002. Studding the land use changes in different sub-basins separately shows the increase in urbane lands in the most of which. The increase in agriculture and garden lands was also seen in two sub-basins, Kashkan and South-Karkheh. On the other hand the water quality of Karkheh River shows severe loss, as increased by the parameter EC, TDS, SAR and Anion and Cation in the course of study shows. Therefore, the results indicate water quality reducing as a result of land use changing. As well, the available data in this region show drought over period of 1998-2000, that with land use changes cause reduction of discharge and therefore reduction of water quality.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله علی سلاجقه |
دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران، دانشیار گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی

سمانه رضوی‌زاده |
دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران، کارشناس ارشد آبخیزداری و عضو باشگاه پژوهشگران جوان

نعمت الله خراسانی |
دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران، استاد گروه محیط زیست

مینا حمیدی‌فر |
کارشناس ارشد محیط زیست

سوسن سلاجقه |
دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران ، دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست

نشانی اینترنتی https://jes.ut.ac.ir/article_23166_d218829d0d8d3121e41688dc09654b62.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1056/article-1056-1767520.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات