دانش آب و خاک، جلد ۲۳، شماره ۲، صفحات ۸۵-۹۸
عنوان فارسی زمینه‌ها و سازوکارهای مدیریت آب کشاورزی در دشت تبریز
چکیده فارسی مقاله آب عامل و محرک اصلی کشاورزی در جهان به شمار می رود. علی­رغم محدودیت منابع آبی در اکثر مناطق، گزارش­ها حاکی از آن است که فعالیت­های کشاورزی حدود 70 درصد آب مصرفی در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. بدیهی است شناخت مسائل و مشکلات مدیریت منابع آب و ارائه سازوکارها می­تواند گامی مؤثر در جهت بهبود مدیریت منابع آب و در نتیجه باعث توسعه کشاورزی باشد. در این مطالعه زمینه­ها و سازوکارهای مدیریت آب کشاورزی در منطقه دشت تبریز که یکی از مناطق مهم کشاورزی استان آذربایجان­شرقی است مورد بررسی قرار گرفته است، ابتدا به طبقه­بندی مشکلات و عوامل مؤثر بر مدیریت منابع آب پرداخته شد و در مرحله بعد، شاخص­های مدیریت آب کشاورزی شناسایی شدند. برای کاهش تعداد شاخص­ها به تعداد کمتر از سازو‎کارهای اساسی و شاخص­های مؤثر، از تحلیل عاملی استفاده شد. عدم تناسب بین تعداد چاه­های بهره­برداری و مساحت زمین زیر کشت، شور شدن منابع آب زیرزمینی در اثر برداشت بی­رویه از این منابع و افت سطح آب زیرزمینی به عنوان اولویت­های اول تا سوم مشکلات مدیریت آب کشاورزی منطقه شناخته شدند. هم­چنین نتایج نشان داد که حدود 61 درصد از تغییرات واریانس کل مدیریت آب کشاورزی به وسیله سه عامل آب­های سطحی و زیرزمینی عمیق و نیمه عمیق تبیین می­شود. بنابراین، کاهش میزان تخلیه چاه­ها و استفاده بهینه از آب­های سطحی در جهت افزایش سطح زیر کشت آبی در مدیریت منابع آبی منطقه موثر خواهد بود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Agricultural Water Management Basis and Mechanisms in Tabriz Plain
چکیده انگلیسی مقاله Water is the main stimulus factor for farming in the world. In spite of the limitation of the water resources in most areas, reports claim that agricultural activities allocates 70 percent of the used water on the world; therefore, the top responsible people in this economic field should consider finding ways and methods of adjusting and utilizing water consumption. Quite obviously, being well aware of the problems of water resources management and presenting the effective solutions may be an effective step forward to improve the management of water resources and consequently develops sustainable agriculture. For this purpose, the basis and mechanism of agricultural water management in Tabriz plain as one of the most important areas of farming in East Azarbaijan is being studied. In this study, first problems and effective factors in agricultural water management were classified. At the second stage, management indices of agricultural water were recognized. To reduce the number of indices smaller than the fundamental mechanisms and effective indices, factor analysis has been used. According to experts opinion, the imbalance between the operating wells and the area of the fields under cultivation, salinity of the groundwater due to irregular usage of this resource and drawdown of groundwater are known as the first three prior problems of agricultural water management of the region. Also, according to the viewpoints of the farmers, drawdown of groundwater, unawareness of the farmers of the importance of the groundwater and reduction of average discharge of the wells are the first three prior problems of the agricultural water management in the region. The results indicated that 61 percent of the variance of the total water management indices has been defined by factors of surface and ground water. Therefore, reducing water extracted from the wells and optimum use of surface water for extending irrigated farms will be effective in water resources management of the region.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله جواد حسین زاد |


فاطمه کاظمیه |


اکرم جوادی |


هوشنگ غفوری |


نشانی اینترنتی http://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_108_40.html
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات