جستارهای زبانی، جلد ۳، شماره ۱، صفحات ۱۲۷-۱۵۱
عنوان فارسی مقایسه مشدّدسازی و تشدیدزدایی در زبان فارسی و گویش‌های ایرانی
چکیده فارسی مقاله تشدیدزدایی فرایندی واجی است که در بعضی از زبان‌ها از‌جمله فارسی مشاهده می‌شود. از آنجا که مطالعات تاریخی از گرایش زبان‌ها به این فرایند حکایت می‌کند و از سوی دیگر تاکنون در زبان فارسی، پژوهش جامعی در این زمینه صورت نگرفته است؛ هدف این تحقیق، معرفی فرایند تشدیدزدایی و بیان ویژگی‌های آن در زبان فارسی و گویش‌های آن است. در این مقاله، رابطه تشدیدزدایی و تشدید با فرایندهای واجی نظیر تضعیف، تقویت، همگونی، کشش جبرانی و غیره بررسی شده است. این تحقیق به شیوه کتابخانه‌ای و با استفاده از کتاب‌ها و مقالات گویش‌شناسی و استناد به پیکره‌ای شامل 12‌هزار داده (مشدّد و غیر‌مشدّد) مربوط به 33 گویش ایرانی انجام شده است. نگارندگان علاوه‌‌بر تحلیل کیفی، از بررسی کمّی داده‌ها یعنی محاسبه بسامد مؤلفه‌ها نیز استفاده کرده‌اند؛ به‌عبارت دیگر تعداد کلمات مشدد (شده) و تشدیدزدایی‌شده و همچنین فراوانی همخوان‌هایی که تحت‌تأثیر این فرایندها قرار گرفته‌اند محاسبه شده است. مهم‌ترین نتایج این تحقیق عبارت‌اند از: 1. تشدیدزدایی عکس تشدید عمل می‌کند؛ 2. در میان فرایندهای واجی، کشش جبرانی و درج همخوان، فرایندهایی هستند که بعد از حذف تشدید دارای بیشترین بسامد از لحاظ کاربردند؛ 3. تشدیدزدایی زمینه را برای عملکرد سایر فرایندهای واجی فراهم می‌کند؛ 4. گویی تمایل طبقات مختلف آواها به فرایند مشدّد‌شدن و تشدیدزدایی در جهت عکس هم عمل می‌کند. تمایل طبقات همخوانی نسبت به فرایند مشدّد‌شدن به‌صورت روان> انسدادی> خیشومی> غلت است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژه‌های کلیدی، تشدیدزدایی، تشدید، کشش جبرانی، تضعیف، تقویت،
عنوان انگلیسی Gemination & Digemination in Persian and Iranian Dialects
چکیده انگلیسی مقاله Digemination is a phonological process, which is found in some languages like Persian. Since historical surveys implied languages’ tendency to this phenomenon and, it has not been to date studied systematically in Persian, so the purpose of the present research is to introduce this phenomenon and provide some information about its characteristics. In this paper, the relation between digemination and gemination with other rules like assimilation, lenition, fortition, compensatory lengthening was investigated. The research is based on corpus consisting of 12000 data from 33 Iranian dialects gathered from dialectology books and papers. In addition to qualitative analysis, the quantitative calculation of the features frequency has been used as well. In sum, the results illustrated that: 1- digemination behaves versus gemination; 2- compensatory lengthening and insertion are the most frequent rules related to digemination; 3- digemination causes other phonological processes and 4- different classes of consonants show different behavior toward gemination as liquid> stop> nasal> glide, and this direction is versus in digemination.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا | kord zaferanloo kambuziya
استادیار گروه زبان شناسی دانشکده ادبیات دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

فرزانه تاج آبادی |
دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

نشانی اینترنتی http://lrr.modares.ac.ir/article_731_ccc58f5c2b73581e484c95ef6c2fe997.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات