این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
اکتشاف و تولید نفت و گاز، جلد ۱۳۹۱، شماره ۹۳، صفحات ۴-۵
عنوان فارسی ملاحظات راهبردی توسعه بخش اکتشاف منابع هیدروکربوری کشور
چکیده فارسی مقاله بررسی میزان اکتشافات هیدروکربوری طی دهه های گذشته بیانگر آن است که اوج اکتشافات نفتی و گازی جهان از اواخر دهه1950 آغاز و تا انتهای دهه1970 میلادی ادامه پیدا کرده است. در حال حاضر اغلب ساختارهای بزرگ مورد کاوش قرار گرفته است و بر خلاف گذشته، دیگر نمی توان انتظار کشف میادینی با مشخصات آنچه در سالیان گذشته حاصل می شده را داشت. امروزه روند اکتشاف نفت خام به سوی ساختارهای پیچیده تر، لایه ها و نواحی عمیق خشکی و دریا و منابع غیرمرسوم نفت و گاز سوق پیدا کرده است. البته در این میان، تحولات تکنولوژیک و خلق فناوری های نوین اکتشافی در طی سالیان اخیر باعث شده تا ریسک و هزینه های عملیات های اکتشافی در جهان کاهش چشمگیری داشته باشد. به طوری که تعداد چاه های اکتشافی ناموفق از دهه 1990 تا کنون در شرکت های نفتی که خود را به آخرین تکنولوژی های روز مجهز کرده اند، بیش از 80 درصد کاهش یافته است. بررسی میزان اکتشافات انجام شده طی بیش از یکصد سال اخیر در ایران نیز نشان دهنده آن است که دوران طلایی و اوج اکتشافات نفتی کشور طی سال های 1335 تا 1347 شمسی رخ داده است. این دوران از مهمترین و پربارترین سال های اکتشاف نفتی در ایران بوده و در مجموع حدود 45 درصد از کل ذخایر درجای کشور در این دوره به اثبات رسیده است. البته هر چند دوره اوج اکتشافات نفتی در کشور گذشته است اما عملکرد سال های گذشته حکایت از موفقیت نسبی این بخش دارد. مقایسه میان هیدروکربور مایع اکتشافی درجای کشور طی سال های پس از انقلاب اسلامی با تولید تجمعی هیدروکربور مایع بیانگر آن است که طی این دوران به ازای هر یک بشکه مایعات تولیدی، بیش از 3 بشکه جایگزین شده است. لازم به ذکر است متوسط نرخ جایگزینی نفت خام در سایر کشورهای جهان در دهه 2000 به کمتر از نیمی رسیده که این امر بیانگر آن است که نرخ جایگزینی در ایران حدود 6 برابر متوسط جهانی است. همچنین بر اساس برنامه های تنظیم شده بخش اکتشاف در برنامه های چهارم و پنجم توسعه، شرکت ملی نفت ایران می بایست طی سالهای 90-1384 در مجموع حدود 12 میلیارد بشکه معادل نفت خام به ذخایر نفت و گاز قابل استحصال کشور می افزوده که عملکرد اکتشاف طی این سالها 8/2 برابر بوده است. لذا با توجه به اینکه اکثر میادین بزرگ نفتی کشور در نیمه دوم عمر خود بسر می برند، اهمیت بخش اکتشاف به عنوان پشتوانه تولید و توسعه دو چندان می شود. بنابراین در ادامه ملاحظات راهبردی برای توسعه بخش اکتشاف منابع هیدروکربوری کشور ارائه می گردد. 1- با توجه به گستردگی اکتشافات نفتی در سال های گذشته، امکان افزایش تولید کشور با استفاده از منابع جدید کشف شده مهیا می باشد. لذا مناسب است میادین اکتشافی جدید به تدریج وارد مدار تولید و توسعه شوند تا بتوان بیش از پیش جایگاه ایران در بازارهای جهانی نفت و گاز را تقویت نمود. 2- یکی از رویکردهای مناسب اتخاذ شده توسط بخش اکتشاف در سال های اخیر، اولویت به انجام فعالیت های اکتشافی در مناطق مرزی و مشترک با سایر کشورهاست. این رویکرد اصولی می بایست طی سال های آتی تقویت و تا اکتشاف کلیه ساختارهای مرزی خشکی و دریایی ادامه یابد. لازم به ذکر است در سال1390 کلیه فعالیت های حفاری اکتشافی دریایی در مناطق مرزی صورت گرفته است. ضمن اینکه 61 درصد حفاری های اکتشافی صورت گرفته و 67 درصد تعداد چاه های در حال حفاری در خشکی در مناطق مرزی انجام گرفته است. 3- فعالیت های اکتشافی به دلیل ریسک بالا نسبت به سایر بخش های صنعت نفت از جذابیت کمتری برای سرمایه گذاری برخوردار است. همچنین شرایط بین المللی موجود، صنعت نفت را به استفاده بیشتر از توان داخلی سوق داده است. لذا شایسته است قراردادهای سرمایه گذاری در بخش اکتشاف منابع هیدروکربوری به گونه ای بازنگری و تنظیم گردند که امکان فعالیت و حضور بخش خصوصی داخلی که از توان مالی و قدرت ریسک پذیری کمتری نسبت به شرکت های بین المللی برخوردارند را مهیا سازد. 4- با توجه به محدود شدن اکتشاف به مناطق پیچیده تر، عمیق و دریایی می بایست توجه به دو مقوله به کارگیری و حفظ نیروی انسانی زبده و استفاده از تکنولوژی های نوین بیش از پیش در دستور کار قرار گیرد. 5- در صورتی که بتوان مرحله توصیف میادین را به فعالیت های اکتشافی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران افزود، می توان هزینه ها و ریسک مرحله توسعه را به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد. در واقع با توصیف کامل تر میدان در مرحله اکتشافی و تحویل آن برای توسعه می توان از هزینه های مترتب بر ریسک توسعه که در قراردادها منظور می شود کاست. 6- طی سال های گذشته دانش زمین شناسی پیشرفت های قابل توجهی کرده، به طوری که امکان موفقیت عملیات های اکتشافی را بسیار بیشتر کرده است. لذا لازم است رشته های دانشگاهی مرتبط با مهندسی اکتشاف نفت با درنظر گرفتن این تحولات به روز شوند. همچنین لازم است دوره های آموزشی لازم برای کارکنان بخش اکتشاف در شرکت ملی نفت ایران در این زمینه ها برنامه ریزی شود. 7- نیاز امروز کشور در بخش اکتشاف با توجه به اولویت های مالی موجود، جستجوی منابع هیدروکربوری به ویژه در نواحی مرزی است که قابلیت تولید و بهره برداری از آنها وجود داشته باشد. البته مطالعات اکتشاف منابع غیرمتعارف با استفاده از تکنولوژی های نوین نیز می بایست در برنامه های میان مدت و درازمدت وزارت نفت گنجانده شود که اقدامات خوبی در این زمینه در حال شکل گیری است. سردبیر
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سردبیر |


نشانی اینترنتی http://ekteshaf.nioc.ir/browse.php?a_code=A-10-138-77&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده گزارش مورد
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات