این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
اکتشاف و تولید نفت و گاز، جلد ۱۳۹۲، شماره ۱۰۴، صفحات ۲-۲
عنوان فارسی پتانسیل روش‌های چاه‌محور جهت افزایش ظرفیت تولید نفت‌خام کشور
چکیده فارسی مقاله یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های وزیر محترم نفت جناب آقای مهندس زنگنه افزایش ظرفیت تولید نفت‌خام کشور تا سطح ظرفیت تولید سال 4831 است. دست‌یابی به این مهم می‌تواند احیاکننده نقش ایران در بازارهای جهانی نفت‌خام بوده و زمینه تحقق شعار حماسه اقتصادی مدنظر رهبر انقلاب را نیز فراهم کند. اما جهت نیل به این هدف باید برنامه‌ریزی دقیق و همه‌جانبه‌ای انجام شود که طی آن با استفاده از دانش نوین و تجربیات ارزشمند سال‌های گذشته، ظرفیت تولید صیانتی و پایدار مد نظر در این مدت حاصل شود. در علم مهندسی مخزن، بهبود بازیافت نفت (ROI) مستلزم به‌کارگیری روش‌هایی جهت برطرف نمودن مشکلات یا بهینه کردن موضوعات مرتبط با سه جزء اصلی سیستم تولید یعنی مخزن، چاه و تأسیسات سطح‌الارضی است. این روش‌ها را به‌ترتیب روش‌های مخزن‌محور (مثل تزریق آب یا گاز به مخزن)، روش‌های چاه‌محور (مانند فن‌آوری‌های حفاری و تکمیل چاه یا فرازآوری مصنوعی) و روش‌های تأسیسات‌محور (مثل بهینه‌سازی تأسیسات نمک‌زدایی) می‌نامند. ‌زمان و هزینه دست‌یابی به افزایش ظرفیت تولید وجه تمایز این روش ها است. از این‌رو روش‌های مخزن‌محور، تأسیسات‌محور و چاه‌محور روش‌های بهبود تولیدی هستند که به‌ترتیب در بلندمدت (سه تا پنج سال)، میان‌مدت (دو تا سه سال) و کوتاه‌مدت (شش ماه تا یک سال) به افزایش تولید کمک می کنند. از سوی دیگر هزینه پیاده‌سازی این روش‌ها با حرکت از سمت روش‌های چاه‌محور به مخزن‌محور، بیشتر و بیشتر می‌شود. بر اساس برخی مطالعات معتبر صورت گرفته، میزان افزایش ضریب بازیافت حاصل از به‌کارگیری روش‌های چاه‌محور در حد قابل‌قبولی (51-2 درصد) نسبت به روش‌های مخزن محور (22-2 درصد) قرارگرفته که این مطلب نشان‌دهنده اهمیت این روش‌ها در مقایسه با روش‌های مخزن‌محور است. این در حالی است که در ایران، الگوی غالب برای بهبود تولید به‌طور عمده استفاده از روش‌های مخزن‌محور بوده که این مهم نیز به‌دلیل محدودیت در دسترسی به منابع عظیم گاز و آب جهت تزریق به مخازن و هزینه‌های فراوان تأسیسات به‌کارگیری این روش‌ها، و هم چنین زمان قابل‌توجه مورد نیاز، همواره با چالش‌هایی مواجه بوده است. به‌همین دلیل استفاده از روش‌های چاه‌محور اخیراً بیشتر مورد توجه قرارگرفته است. در خصوص روش‌های چاه‌محور نیز با وجود برخی تجربیات موفق مثل تزریق ژل-پلیمر برای مقابله با تولید آب در یکی از میادین نفتی یا استفاده از پمپ‌های درون‌چاهی در برخی از چاه‌ها، کماکان در برقراری یک فرآیند منسجم به‌منظور استفاده سیستمی و مستمر از روش‌های افزایش تولید چاه‌محور ضعف‌هایی مشاهده می‌شود. برای رفع این چالش باید سازمان‌های فعال و اثرگذار در پیشبرد این روش‌ها شناسایی و مأموریت اجرای هر کدام تعیین شود. به‌علاوه ضروری است ساختارها، روش‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی لازم نیز در این خصوص تعریف شده و برای یک‌پارچه‌کردن فرآیند به‌کارگیری این روش‌ها با برنامه‌های مالی و فنی شرکت ملی نفت هماهنگی لازم به‌عمل آید. شایان ذکر است که انجام روش‌های چاه‌محور مغایرتی با انجام روش‌های ازدیاد برداشت (ROE) و بهینه‌سازی تأسیسات (ISF) نداشته و ضروری است این روش‌ها نیز تحت عنوان روش‌های میان‌مدت و درازمدت به‌صورت جدی در دستور کار شرکت ملی نفت قرار داشته باشد. ضمن اینکه روش های افزایش تولید چاه‌محور در حقیقت نوعی بهبود مستمر هستند که سبب ایجاد ارزش افزوده بیشتری از منابع محدود خواهند شد؛ مشروط به اینکه اهداف به‌صورت مشخص، قابل‌اندازه‌گیری، دارای برنامه زمان‌بندی بوده و در حین اجرا پایش و در انتها نیز ارزیابی شوند تا بتوان از آنها به‌عنوان مبنایی قابل‌اتکا جهت تصمیمات آتی استفاده نمود. برای دست‌یابی به این مهم می‌توان شاخص‌های کلیدی عملکرد که مبین عملکرد تولید و قابل‌اندازه‌گیری هستند را تعریف کرده و از آنها استفاده نمود. سپس باید شاخص‌های مذکور با توجه به شرایط فعلی مقداردهی شده و مقادیر مطلوب آنها جهت دست‌یابی در قالب اهداف برنامه پنجم توسعه برای پنج سال آینده مشخص گردد. مقادیر این شاخص‌ها را می‌توان ماهانه یا سالانه رصد کرده و با توجه به وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب ترسیم شده برای آینده، میزان بهبود در عملکرد هر شاخص را تعیین کرد. در شرایط فعلی ضروری است با تغییر نگرش و بازنگری در فرآیند مدیریت، نظارت بر تولید و شیوه های تأمین منابع مالی، روش‌های چاه‌محور را که نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه کمتری داشته و در بازه زمانی کوتاه‌تری منجر به افزایش تولید می‌شوند در اولویت کاری قرار داد. این امر نیاز به سازماندهی جامع و هم‌چنین تعریف فرآیندهای کاری خاص دارد که باید با مشارکت شرکت‌های بهره‌بردار و مؤسسات علمی و تولید کننده دانش و فن‌آوری اقدام به بررسی و غربال‌گری چاه‌ها بر اساس مشکلات، دلایل ایجاد آنها، راهکارهای مناسب چاه‌محور جهت رفع این معضلات کرده و پس از انجام مطالعاتی فنی و اقتصادی بسته‌های عملیاتی-اجرایی اولویت‌داری برای انجام تیمار چاه با هدف افزایش تولید تعریف نموده و برای اجرا به شرکت‌های عملیاتی و بهره‌بردار یا بخش خصوصی واگذار کرد. نکته قابل‌توجه وجود حلقه یادگیری در این فرآیند است که منجر به توسعه روش‌ها و ابزارها در هر فاز و مستندسازی دانش حاصل از اجرای این فرآیند خواهد شد. حلقه یادگیری به این معناست که پس از اجرای روش‌های افزایش تولید چاه‌محور می‌توان به تحلیل نتایج حاصل از این عملیات پرداخته و با طراحی سیستم‌های یادگیرنده، بانک دانشی ارتباط بین شاخص‌ها غنی‌تر شده و افراد متخصص با دانش بیشتر و به‌روزتری می‌توانند فرآیند غربالگری‌ها را هدایت کنند. این یادگیری به صورت فزاینده افزایش یافته و در نهایت منجر به انباشت دانش بومی خواهد شد. سردبیر
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سردبیر |


نشانی اینترنتی http://ekteshaf.nioc.ir/browse.php?a_code=A-10-138-837&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مخزن
نوع مقاله منتشر شده گزارش مورد
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات