پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، جلد ۹، شماره ۲۳، صفحات ۱۶۶-۱۷۶
عنوان فارسی ارزیابی تحمل به خشکی آخر فصل در برخی از ژنوتیپ های جو با استفاده از شاخص های تحمل به تنش خشکی
چکیده فارسی مقاله خشکی یکی از مهم­ترین عوامل محدودکننده محیطی در کشاورزی جهان می­باشد. بهره­برداری از پتانسیل عملکرد گیاهان زراعی و افزایش پایداری عملکرد آنها در مناطق خشک و مستعد به خشکی می­تواند تضمینی برای تغذیه جمعیت روز افزون مردم جهان باشد. به همین منظور برای ارزیابی تحمل به خشکی آخر فصل و شناسایی ژنوتیپ­های متحمل با استفاده از شاخص‌­های تحمل به تنش، 21 ژنوتیپ جو در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در 2 محیط بدون تنش و تنش در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج مطالعه شدند. برای اعمال تنش، آبیاری در مرحله پدیدار شدن ریشک­ها (کد 50 زادوکس) قطع گردید. عملکرد ژنوتیپ­ها در شرایط بدون تنش (Yp) و تنش (Ys)اندازه­گیری و تجزیه واریانس بر روی داده­ها انجام شد. شاخص­های MP، GMP، STI و HARM که بیشترین همبستگی معنی‌­دار را با عملکرد در شرایط بدون تنش و تنش داشتند، به­عنوان شاخص­‌های برتر برای غربال ژنوتیپ­‌های متحمل معرفی شدند. نتایج تجزیه به مؤلفه­های اصلی و ترسیم نمودار بای‌پلات نشان داد که ژنوتیپ­های Rihan03، Yousef و Fajre30 به ترتیب دارای بیشترین تحمل به خشکی، ژنوتیپ­های Rihan و Morocco-9-75 (رقم شاهد حساس) دارای کمترین تحمل به خشکی و لاین D10 دارای بیشترین عملکرد در محیط بدون تنش و نسبتاً متحمل بود. تجزیه خوشه­‌ای براساس شاخص­‌های MP، GMP، HARM، STI، TOL و SSI و عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش، ژنوتیپ‌­های مورد بررسی را به 6 گروه تقسیم کرد. اکثر ژنوتیپ‌­های متحمل به خشکی با عملکرد بالا که اختلاف عملکرد آنها در شرایط بدون تنش و تنش نیز نسبت به سایر ژنوتیپ­ها کمتر بود، در گروه ششم، پنجم و چهارم و ژنوتیپ‌­های حساس به خشکی در گروه اول و سوم قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده ژنوتیپ­های Rihan03، Yousef و Fajre30 متحمل به تنش خشکی آخر فصل، ژنوتیپ­های Nik، Kavir، Inc73 و Inc79 نسبتاً متحمل به خشکی و ژنوتیپ­های Rihan، Morocco-9-75، Sahra  و Inc82 حساس شناخته شدند. لاین D10 نیز به دلیل عملکرد بسیار خوب در شرایط بدون تنش و متوسط در شرایط تنش احتمالاً پتانسیل تبدیل به رقم تجاری مناسب را دارد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله جو، عملکرد دانه، تنش خشکی، شاخص‌‌های تحمل به خشکی
عنوان انگلیسی Evaluation of Late Season Drought in Barley Genotypes using some Drought Tolerance Indices
چکیده انگلیسی مقاله      Drought is one of the major environmental limiting factors in the global agriculture. Exploiting of crop yield potential and increasing yield stability of them in drought and drought-prone regions can be guaranteed to feed the world's growing population. For this purpose, in order to assess the late season drought tolerance genotypes and determining of tolerant them using stress tolerance indices, 21 genotypes of barley in a Randomized Complete Block Design with three replications in two environments (stress and non-stress) in crop year 2014-2015 at the Agricultural Faculty of Tehran University in Karaj were tested. For stress creation, irrigation at first spikelet of inflorescence visible (Zadoks scale, code 50) was stopped. Genotypes yields in non-stress (Yp) and stress (Ys) measured and analysis of variance was performed on them. MP, GMP, STI and HARM indices which showed the highest correlation with yield in stress and non-stress conditions were introduced as superior indices for screening genotypes. The results of principle components analysis and biplot diagram showed that Rihan03, Yousef and Fajre30 had the highest, Rihan, Morocco-9-75 (susceptible control) and Sahra had the lowest drought tolerance genotypes respectively and D10 line had the highest yield in non-stress and was relatively tolerant. Cluster analysis based on MP, GMP, HARM, STI, TOL and SSI indices and yield under stress and non-stress conditions classified genotypes in six clusters. Most drought tolerant genotypes with high yield that their yield difference between stress and non-stress conditions was lower than the other genotypes, were located in sixth, fifth and fourth clusters and sensitive genotypes were located in first and third clusters. Based on the obtained results, Rihan03, Yousef and Fajre30 genotypes were late season drought tolerant, Nik, Kavir, Inc73 and Inc79 genotypes were relatively drought tolerant and Rihan, Morocco-9-75 (susceptible control), Sahra and Inc82 genotypes were identified as sensitive. Probably, D10 Line is also due to a very good yield in non-stress and medium in stress conditions has the potential to become a good commercial variety
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله امان الله سلیمانی | amanollah soleimani


حمدرضا بی همتا | mohammad reza bihamta


سیدعلی پیغمبری | seyed ali peyghambari


رضا معالی امیری | reza maali amiri


نشانی اینترنتی http://jcb.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-293&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1462/article-1462-561116.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده اصلاح نباتات، بیومتری
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات