پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، جلد ۸، شماره ۲۰، صفحات ۲۱۹-۲۰۷
عنوان فارسی ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های مختلف گندم در شرایط تنش خشکی در مرحله جوانه‌زنی
چکیده فارسی مقاله ببه‌منظور ارزیابی تحمل به خشکی و گروه‌بندی ژنوتیپ‌های مقاوم و حساس 86 ژنوتیپ بومی و تجاری گندم نان در مرحله جوانه‌زنی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و دو سطح پتانسیل اسمزی صفر (شاهد) و 4- بار اجرا گردید. جهت ایجاد محیط تنش از ماده پلی‌اتیلن گلیکول 6000 استفاده شد. صفات مورفولوژیکی مختلف، 8 روز پس از کشت بذرها بر روی گیاه‌چه‌ی حاصل مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی صفات موردبررسی به‌جز تعداد ریشه‌چه بین دو سطح پتانسیل اسمزی تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد مشاهده شد. به‌عبارت‌دیگر تعداد ریشه‌چه در ژنوتیپ‌های مختلف، متأثر از تنش خشکی واقع نشده است. همچنین اثر ژنوتیپ و ژنوتیپ × محیط در مورد تمامی خصوصیات مورد بررسی در سطح یک درصد معنی‌دار گردید. در اثر تنش، کلیه شاخص‌های جوانه‌زنی کاهش یافتند اما این کاهش در همه صفات به یک‌میزان نبود، مثلاً در طول ساقه‌چه محسوس‌تر از کاهش در طول ریشه‌چه بود. با تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام مدل رگرسیونی شش متغیره برای شرایط شاهد و مدل رگرسیونی دومتغیره برای شرایط تنش به داده‌های آزمایشی برازش یافت. با استفاده از تجزیه کلاستر ژنوتیپ‌ها بر اساس کلیه صفات اندازه‌گیری شده در مرحله جوانه‌زنی در هر دو محیط به‌طور مجزا گروه‌بندی شدند. در هر محیط ژنوتیپ‌ها در دو گروه عمده قرار گرفتند که در محیط تنش ژنوتیپ‌های حساس و محتمل در دو گروه متفاوت طبقه‌بندی شدند. با استفاده از نمودار بای‌پلات حاصل از دو مؤلفه اصلی اول بر روی شاخص‌های تحمل و حساسیت بر اساس وزن خشک زی‌توده در دو محیط شاهد و تنش، ژنوتیپ‌های حساس و مقاوم در مرحله جوانه‌زنی تمایز یافتند. بر اساس این نمودار ژنوتیپ‌های خزر 1، خوی، چمران و مهدوی جزء ژنوتیپ‌های مقاوم و ژنوتیپ‌های بولانی، سیمینه و گلستان به‌عنوان حساس شناسایی شدند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گندم نان، جوانه‌زنی، تنش خشکی، PEG، متحمل
عنوان انگلیسی Evaluation of Drought Tolerance in wheat Genotypes under Drought Stress at Germination Stage
چکیده انگلیسی مقاله In order to assess tolerance to drought and resistant and susceptible genotypes, 86 genotypes of native and commercial wheats were evaluated in germination stage with a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. Two levels of osmotic potential of zero (control) and -4 bar. PEG 6000 were used to create the tension of the material. Different morphological traits were studied 8 days after planting the seeds on the seedlings. All the studied traits had significant differences in the level of one percent except the number of roots between the two levels of osmotic potential. In other words, the number of roots in different genotypes, were not affected by the drought stress. The effects of genotype and genotype × environment for all examined characteristics were significant at the one percent level. Stress decreased all germination index but this decline was not equally in all the traits, such as decline in the shoot was more noticeable than the root length. Stepwise regression analysis based on regression model with six variables were fitted to control circumstances and bivariate regression models were fitted to experimental data for stress. The genotypes were classified based on all traits using cluster analysis in the stage of germination in both environments. Genotypes in each environment (stress and control) were clustred separately that resistant and sensitive genotypes. Biplot analysis based on two main components were used on tolerance and susceptibility indices that resistant and susceptible genotypes were classified in two differenti groups based on the dry weight of biomass in both the stress and control condtion. According to the result of this research, the genotypes including Khazar 1, Khoi, Chamran and mahdavai have been identified as sensitive and also the genotypes of Bolani, Simineh and Golestan were drought tolerance.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Bread wheat, Drought, Germination, PEG, Resistant
نویسندگان مقاله الهه شیرازی |
گروه علوم زراعی دانشکده ابوریحان دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

حسین علی رامشینی | hossein ali
گروه علوم زراعی گردیس ابوریحان دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

بهمن فاضلی نسب | fazeli nasab
پژوهشکده زیست فناوری کشاورزی دانشگاه زابل
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه زابل (Zabol university)

مهدی فاضل نجف آبادی | fazel najafabadi
گروه علوم زراعی گردیس ابوریحان دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

علی ایزدی دربندی | izadi darbandi
گروه علوم زراعی گردیس ابوریحان دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

نشانی اینترنتی http://jcb.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-405-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1462/article-1462-325019.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده اصلاح برای تنش های زنده و غیرزنده محیطی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات