این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
گلجام، جلد ۱۱، شماره ۲۸، صفحات ۳۹-۵۷
عنوان فارسی نگاهی به طرح سجاده صف در حوزه‌های فرش‌بافی اسلامی
چکیده فارسی مقاله طراحان فرش در طول تاریخ با تأثیرپذیری از مذهب، سیاست، فرهنگ و سایر هنرهای رایج، نقوش زیبا و گاه منحصربه‌فردی را خلق و بافندگان چیره‌دست ایرانی نیز آن‌ها را ثبت کرده‌اند. سجاده‌های محرابی از مهم‌ترین طرح‌هایی هستند که با ورود اسلام همه‌گیر شدند. این‌گونه از فرش‌ها با الگوبرداری از طاق‌های ایرانی و در ابعادی کوچک برای اجرای فریضۀ دینی نماز طراحی و اجرا شدند. اجرای نمازهای جماعت و عیدین باعث ابداع طرحی جدید با عنوان سجادۀ صف در هنر فرش‌بافی ایران شد. در این‌گونه از فرش‌ها ردیفی از طاق‌های محرابی در طول یا عرض فرش بافته می‌شود و هرکدام از آن‌ها جایگاه نمازگزاران را مشخص می‌کند. این طرح باگذشت زمان توسط مسلمانان سایر کشورهای اسلامی همچون ترکیه، هند و نواحی ترکستان شرقی اقتباس شد؛ با این تفاوت که بافندگان ساکن در این مناطق با توجه به فرهنگ و نقوش رایج، فرش‌هایی با طرح سجادۀ صف تولید کردند. با توجه به اینکه اولین بار طاق و طاق‌نما در معماری عیلامی به کار گرفته‌شده و بعدها اشکانیان آن را احیا و گسترش دادند، همچنین اشاراتی که در برخی از سفرنامه‌ها به سجاده بافی در نواحی مختلف ایران شده است، شاید بتوان گفت سجادۀ صف اولین بار توسط هنرمندان ایرانی به کار گرفته‌شده است. هدف از اجرای این پژوهش معرفی نقش سجادۀ صف در هنر فرش‌بافی ایران و مهم‌ترین حوزه‌های فرش‌بافی جهان اسلام است. مهم‌ترین سؤال پژوهش این است که از چه زمانی و در کدام کشور اسلامی این طرح ابداع‌شده است؟ همچنین علت بافت فرش‌های سجادۀ صف چه بوده است؟ روش تحقیق در این نوشتار به‌صورت توصیفی – تاریخی است و شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و اسنادی است. بامطالعۀ اطلاعات و تصاویر محدودی که از فرش‌های مزیّن به نقش سجادۀ صف موجود است، می‌توان گفت اغلب آن‌ها در کشورهایی همچون ایران، هند، ترکیۀ عثمانی و نواحی ترکستان شرقی بافته‌شده‌اند. با توجه به عنصر مشترک طاق در تمامی آن‌ها و همچنین نمونه فرش‌های طرح‌شده در نگاره‌های ایرانی، احتمالاً الگوی اصلی این نقش ریشه در ایران دارد و تفاوت‌ها منحصر به شیوۀ طراحی عناصر جزئی یا نوع بافت است. مهم‌ترین علت بافت این‌گونه از سجاده‌ها ایجاد نظم و وحدت در بین نمازگزاران بوده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سجادۀ صف، طرح محرابی، ایران، آناتولی، هند، ترکستان شرقی، فرش.
عنوان انگلیسی A View on the Design of Niche Prayer Rug (Saff) in Islamic carpet weaving
چکیده انگلیسی مقاله Iranian artists and craftsmen have been interested in decorations for a long time. Geometric, animal and plant motifs and sometimes a line in various combinations adorned all or part of their handmade works. The art of carpet weaving hasn't been excluded. Carpet designers have created beautiful and sometimes unique designs by the influence of religion, politics, culture and other common arts during the course of history and the master weavers have also recorded it. One of the most important applied designs in carpet-weaving art which became universal by the arrival of the Islam is the design of prayer rugs, the carpets with small dimensions that were designed and woven to perform the most important religious practices; saying prayers. Probably, performing congregational religious ceremonies including Congregational Prayers, Friday or Eid (Islamic Feast) prayers were enough to create a unique design in the art of carpet-weaving in Islamic Iran with the title of a Niche Prayer Rug (saff). In these kinds of carpets, a row of altar arches is woven on the length or width of the carpet to determine the position of a single person who says prayers. This attractive design that can be a symbol of unity of the Islamic nations, has been gradually adapted by Muslims of other Islamic countries such as Turkey, India and Eastern Turkestan. Considering the culture and common decorative motifs of that area, the native weavers produced different and sometimes beautiful carpets that are rooted in original Iranian art. This descriptive-analytic investigation is to study the history of the Niche Prayer Rug (saff) design in Iranian carpet-weaving art. Regarding the library based state of the research, it's tried to introduce the reason of weaving these kinds of carpets and also the areas that produced them.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله حسین کمند لو | hussein kamandloo
semnan faculty of art
نشانی اینترنتی http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-186-2&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1535/article-1535-573751.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده طرح و نقشه
نوع مقاله منتشر شده علمی - پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات