این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تاریخ علم، جلد ۱۲، شماره ۲، صفحات ۲۷۳-۲۹۶
عنوان فارسی نخستین آثار نگاشته شده در فیزیک جدید در دوران قاجار تا سال ۱۳۰۰ق
چکیده فارسی مقاله آشنایی ایرانیان با مفاهیم جدید فیزیک به دورۀ حکمرانی قاجار برمی‌گردد. آنچه در این مقاله می‌آید معرفی برخی از ویژگی‌های نخستین آثار تألیف شده یا ترجمه شده در حوزۀ فیزیک جدید تا حدود سال 1300ق خواهد بود. اکثر این آثار به صورت نسخۀ خطی باقی مانده‌اند و نسخه‌های متعدد نیز از آنها در دست نیست. این آثار عمدتاً به انگیزۀ اهداء به شخص پادشاه یا دیگر مقام‌های حکومتی و یا به سفارش بعضی از بزرگان کشور نوشته شده‌اند و در مدارس، به‌ویژه در مدرسۀ دارالفنون، به عنوان کتاب درسی به‌کار نرفته‌اند. در این میان دو کتاب جایگاه مهم‌تری دارند: یکی کتاب جرالثقیل و علم حکمت طبیعی معروف به فیزیک نمساوی تألیف کریشش نمساوی-از اوّلین معلمان دارالفنون-و ترجمۀ میرزا زکی مازندرانی است. این نخستین کتابی است که در زمینۀ فیزیک جدید در سال 1274ق در کشور چاپ شده است و در مدرسۀ دارالفنون تدریس می‌شده است. دیگری کتاب حکمت طبیعی اصول علم فیزیک نوشتۀ علی‌خان ناظم العلوم که حدود بیست سال بعد از کتاب نخست توسط یک ایرانی تألیف شده است. این کتاب نیز در دارالفنون به چاپ رسیده است و در آنجا تدریس می‌شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله استاتیک، جرثقیل، حکمت طبیعی، فیزیک جدید،
عنوان انگلیسی Introducing the First Modern Physics Books Written During the Qajar Period
چکیده انگلیسی مقاله It was in the Qajar period that the Iranins first became aquainted with some basic concepts of modern Newtonian physics. This article introduces and comments upon some general characteristics of the first books of modern physics written and translated till the year 1300 AH. Most of these texts are preserved in unique manuscripts and have often been written with the intentions such as donating the king or other governmental officials, or by the order of some state authorities. So they have not been used as a textbook in educational institutions, including Dār al-funūn. Among these works, a book entitled Jar al-Thaqīl wa ʿ Ilm-i Ḥikmat-i Ṭabīʿ ī, written by Kriziz Namsavi (one of the first teachers of Dār al-funūn) and translated by Mīrzā Zakī Māzandarānī is the first book that has been published for the teaching of in modern physics at 1274 AH. Ḥikmat Ṭabīʿ īʾUṣul-i ʿ Ilm-i Fīzīk,written almost twenty years later (at 1295 AH) by an Iranian author, Nāẓim al-ʿUlūm, is the second book that was published in modern physics for teaching at Dār al-funūn. These two books deserve special attention because of their large circulation.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله modern physics, static, natural philosophy
نویسندگان مقاله محمد سلیمانی تبار | soleimani tabar
دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

نشانی اینترنتی http://jihs.ut.ac.ir/article_63349_8eedd03d46d54326e0011b414857cec4.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/674/article-674-433727.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات