|
|
علوم زراعی ایران، جلد ۱۸، شماره ۴، صفحات ۲۸۸-۳۰۱
|
|
|
| عنوان فارسی |
ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جدید برنج (Oryza sativa L.) با منشاء ارقام محلی ایرانی |
|
| چکیده فارسی مقاله |
اثر متقابل ژنوتیپ در محیط برای پژوهشگران علوم اصلاح‌نباتات دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و آگاهی از آن به به‌نژادگران کمک می‌نماید تا بتوانند ژنوتیپ‌ها را با دقت بیشتری ارزیابی کرده و ژنوتیپ‌های برتر از نظر پایداری و عملکرد بالا را انتخاب نمایند. در این آزمایش تعداد 13 ژنوتیپ اصلاح‌شده برنج با منشاء ارقام محلی ایرانی همراه با دو رقم هاشمی و صالح به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک‌های‌کامل تصادفی با سه تکرار در سه منطقه رشت، آبکنار و چپرسر طی دو سال (1394- 1393) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده نشان داد که عملکرد دانه ارقام برنج در سه مکان تفاوت معنی‌داری داشتند. نتایج حاصل از روش GGE بای‌پلات نشان داد که دو مولفه اصلی اول (معرف اثر اصلی ژنوتیپ) و دوم (معرف اثر متقابل ژنوتیپ در محیط) به ترتیب 77 و 20 درصد و در مجموع 97 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه کردند. در این آزمایش، دو محیط بزرگ و مجزا مشخص شدند. اولین محیط بزرگ واقعی شامل مناطق رشت و آبکنار با ژنوتیپ‌های برتر RI18430-47، RI18430-56، RI18430-60، RI18430-87، RI18430-12 و RI18430-72 و دومین محیط بزرگ واقعی شامل منطقه چپرسر با ژنوتیپ برتر RI18430-77 بود. در بین ژنوتیپ‌های انتخابی از نظر میزان عملکرد دانه و پایداری، دو لاین RI18430-12 و RI18430-47 به دلیل دارا بودن میزان آمیلوز متوسط، طول دوره رشد و ارتفاع بوته مناسب و میزان برنج سفید بالاتر و برنج خرد کمتر، به عنوان لاین‌های برتر شناسایی شدند. دو ژنوتیپ انتخابی حاصل از تلاقی بین رقم اصلاح‌شده صالح (به عنوان والد مادری) و رقم محلی هاشمی (به عنوان والدی پدری) هستند. از نظر مورفولوژی و ساختار ظاهری، لاین RI18430-12 شبیه ارقام محلی بوده و دارای دانه‌های بلند و ریشک‌های کوتاه به رنگ سیاه می‌باشد. کیفیت پخت لاین خالص مذکور بسیار عالی و شبیه کیفیت پخت ارقام محلی مانند هاشمی و دمسیاه است، در حالی‌که لاین RI18430-47 شبیه رقم اصلاح‌شده صالح بوده و مانند آن دارای دانه‌های بلند و قطور و دارای ریشک بوده و کیفیت پخت آن به دلیل داشتن میزان آمیلوز متوسط (21 درصد)، برتر از رقم صالح می‌باشد، اما نسبت به ارقام محلی ایرانی کیفیت پخت ضعیف‌تری دارد. ارتفاع بوته در هر دو ژنوتیپ انتخابی کوتاه بوده و جزء ژنوتیپ‌های زودرس تا میان‌رس محسوب می‌شوند. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
|
|
| عنوان انگلیسی |
Analysis of grain yield stability of new rice (Oryza sativa L.) genotypes originated from Iranian local cultivars |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Genotype × environment interaction (GEI) effect is very important for plant breeders. Identifying the GEI effect would help breeders for better evaluation of different genotypes and select the superior genotypes based on both high grain yield and its stability. In this study, thirteen advanced rice genotypes orignated fromthe Iranian local rice varieties including two local rice cultivars (Hashemi and Saleh) as checks were evaluated in randomized complete block design with three replications at three locations (Rasht, Abkenar and Chaparsar) in two rice growing seasons (2014-2015). Analysis of variance indicated significant differences among rice genotypes for grain yield in three locations. GGE biplot analysis revealed that the first principal component (PC1) explained 77% of the total variation while PC2 explained 20%. Thus, the two components together accounted for 97% of the G + GE variation for the grain yield in all environments. Two distinct mega-environments were also identified. The first mega-environment included; Rasht and Abkenar in which genotypes RI18430-47, RI18430-56, RI18430-87, RI18430-12 and RI18430-72 were the winners. The second mega-environment included; Chaparsar in which genotype RI18430-77 was the winner. RI18430-12 and RI18430-47 genotypes were selected as superior genotypes for their higher grain yield and its stability, intermediate amylose content, early maturity, suitable plant height, high head rice recovery and lower breakage. These two genotypes have been obtained from crossing between Saleh (improved cultivar) as a female parent and Hashemi (local) as male parent. Considering phenotypic characteritics, RI18430-12 was similar to the local rice variety with long grains and short black awns. The cooking quality of this line was as good as as local rice cultivars such as Hashemi and Domsiah. However, RI18430-47 genotype was similar to Saleh cultivar with bold and long grains. RI18430-47 has short awns and its grain quality with intermediate amylose content is better than Saleh cultivar, but lower than Hasehmi. Plant height of these two selected rice genotypes are short, and could be classified in early to medium maturity groups. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
|
|
| نویسندگان مقاله |
مهرزاد اله قلی پور |
استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت
سازمان اصلی تایید شده: موسسه تحقیقات برنج کشور
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-522&slc_lang=fa&sid=fa |
| فایل مقاله |
اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/959/article-959-424023.pdf |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
تخصصی |
| نوع مقاله منتشر شده |
علمی - پژوهشی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|