این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مجله پژوهش پرستاری ایران، جلد ۲۰، شماره ۴، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پذیرش و عمل در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو
چکیده فارسی مقاله مقدمه: دیابت نوع دو یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن با پیامدهای جسمی و روانی گسترده است که مدیریت مؤثر آن نیازمند پایبندی به رفتارهای خودمراقبتی است. در این میان، پذیرش بیماری و عمل متعهدانه نقش کلیدی در کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض دارد. درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی به‌عنوان یک رویکرد نسل سوم روان‌درمانی، می‌تواند با افزایش توانایی بیماران در پذیرش و پایبندی به رفتارهای سالم، آنان را در مدیریت بهتر بیماری یاری کند. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پذیرش و عمل در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود.
روش کار: این پژوهش نیمه تجربی[d1]  با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری شامل بیماران دیابت نوع دو مراجعه‌کننده به کلینیک دیابت پارسیان مشهد در تابستان ۱۴۰۳ بود. از میان آنان، ۲۸ نفر انتخاب شدند که با ریزش نمونه، داده‌های ۲۴ نفر تحلیل شد (۱۲ نفر در گروه آزمون و ۱۲ نفر در گروه کنترل). گروه آزمون[d2]  طی هشت جلسه ۹۰ دقیقه‌ای تحت درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی قرار گرفت. ابزار پژوهش پرسشنامه پذیرش و عمل تجدیدنظر شده (بوند و همکاران، ۲۰۱۱) بود. داده‌ها با آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در نرم افزار SPSS_21 تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد بین دو گروه در مراحل پس‌آزمون و پیگیری، تفاوت معناداری در پذیرش و عمل وجود داشت (05/0>p). نمرات گروه آزمون در پذیرش و عمل از پیش‌آزمون به پس‌آزمون و پیگیری افزایش یافت و اثر درمان در مرحله پیگیری پایدار ماند. اندازه اثرها نیز نشان داد بخش قابل‌توجهی از تغییرات ناشی از مداخله بود.
نتیجه‌گیری: درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در بهبود پذیرش و عمل بیماران مبتلا به دیابت نوع دو اثربخش بود و این اثربخشی در پیگیری دو ماهه نیز پایدار ماند. یافته‌ها نشان می‌دهد این رویکرد می‌تواند به‌عنوان یک مداخله روان‌شناختی مکمل در برنامه‌های مدیریت دیابت مورد استفاده قرار گیرد و با ارتقای پذیرش بیماری و افزایش رفتارهای خودمراقبتی، کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.

 
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دیابت نوع دو، درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی، پذیرش بیماری، عمل به دیابت
عنوان انگلیسی The Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) on Acceptance and Action in Patients with Type 2 Diabetes
چکیده انگلیسی مقاله Introduction: Type 2 diabetes is one of the most common chronic diseases with extensive physical and psychological consequences. Effective management requires adherence to self-care behaviors, in which disease acceptance and committed action play a crucial role. Mindfulness-based cognitive therapy, as a third-wave psychotherapy, may enhance patients’ ability to accept their illness and adhere to healthy behaviors, thereby improving disease management. This study aimed to determine the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on acceptance and action in patients with type 2 diabetes.
Methods: This quasi-experimental study employed a pretest–posttest design with a control group and a two-month follow-up. The statistical population consisted of patients with type 2 diabetes who attended Parsian Diabetes Clinic in Mashhad during the summer of 2024. Twenty-eight individuals were recruited, but after sample attrition, data from 24 participants were analyzed (12 in the experimental group and 12 in the control group). The experimental group received eight 90-minute sessions of mindfulness-based cognitive therapy. The study instrument was the Acceptance and Action Questionnaire-Revised (Bond et al., 2011). Data were analyzed using repeated measures ANOVA in SPSS_21.
Results: The results revealed a significant difference between the two groups in acceptance and action at posttest and follow-up (p < 0.05). The experimental group showed increased scores from pretest to posttest and follow-up, and the effect of the intervention remained stable over time. Effect size analyses also indicated that a considerable proportion of the variance was attributable to the intervention.
Conclusion: Mindfulness-based cognitive therapy effectively improved acceptance and action among patients with type 2 diabetes, and these effects persisted at the two-month follow-up. The results suggest that this approach can be considered a complementary psychological intervention in diabetes management programs, enhancing disease acceptance, improving adherence to self-care behaviors, and promoting patients’ quality of life.


 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Type 2 Diabetes Mellitus, Mindfulness-Based Cognitive Therapy, Disease Acceptance, Diabetes Adherence
نویسندگان مقاله تینا کرباسی | Tina Karbasi
Department of Psychology, Ne. C., Islamic Azad University, Neyshabur, Iran.
گروه روانشناسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

محمدرضا خدابخش | Mohammadreza Khodabakhsh
Department of Psychology, Ne. C., Islamic Azad University, Neyshabur, Iran.
گروه روانشناسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

زهرا باقرزاده گلمکانی | Zahra Bagherzadeh Golmakani
Department of Psychology, Ne. C., Islamic Azad University, Neyshabur, Iran.
گروه روانشناسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

نشانی اینترنتی http://ijnr.ir/browse.php?a_code=A-10-6081-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده علوم رفتاری و روانی(روانشناسی، مددکاری و...)
نوع مقاله منتشر شده روانپرستاری و پرستاری بهداشت روانی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات