این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
فلسفه و کلام اسلامی، جلد ۵۸، شماره ۱، صفحات ۲۸۹-۳۱۶
عنوان فارسی نقدی تاریخی بر تبارشناسی سهروردی از آموزۀ بازگشت جاودانه‌
چکیده فارسی مقاله سهروردی آموزۀ «بازگشت جاودانه» را به فلسفه‌های باستانیِ بابِل، هند، ایران، یونان، و مصر نسبت می‌دهد؛ و ادّعا می‌کند که خود دلیلی برایش بریافته است. آیا آن انتساب‌ها درست‌اند؟ و آیا این دلیل هیچ سابقه‌ای ندارد؟ «بازگشت جاودانه» در تمدّن مصر و بابِل یافت نمی‌شود، ولی دو آموزۀ دیگر ـ سال بزرگ، و سیل و حریق جهان‌گیر ـ را می‌توان در تمدّن بابِل یافت که بعدها به دست فیثاغورسیان با آموزۀ بازگشت جاودانه گره می‌خورد. در آیین زرتشت هم این آموزه وجود ندارد، ولی یک نگرش چرخه‌وار به تاریخ از آن قابل برداشت است که احتمالاً فیثاغورسیان آن را برگرفته و با افزودن مفاهیم «تکرار» و «عدم تناهی»، آموزۀ بازگشت جاودانه را برساخته‌اند. اندیشۀ هند باستان آشکارا دربردارندۀ این آموزه است. ولی در مورد یونان باستان باید قائل به تفکیک شد. آناکسیماندر، فیثاغورسیان، امپدوکلس، رواقیان، و فلوطین قطعاً به تقریری از این آموزه باور داشته‌اند. ولی هراکلیتوس معلوم نیست که به آن معتقد بوده؛ اتم‌باوران بیشتر به جهان‌های نامتناهیِ موازی باورمنده بوده‌اند، تا متوالی؛ افلاطون به وجودِ تنها یک جهان باور داشته؛ و ارسطو تنها در صورتی می‌توان پذیرفت که معتقد به بازگشت جاودانه بوده است که صحت انتساب رسالۀ پرسمان‌ها به او اثبات شود. و امّا گوهرۀ دلیل سهروردی نیز در انئادهای فلوطین پیدا می‌شود، اگرچه می‌توان پذیرفت که جزئیّات آن افزودۀ سهروردی‌ست.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بازگشت جاودانه،تکرار ابدی،سال بزرگ،حریق عالم‌گیر،سهروردی،
عنوان انگلیسی A Historical Critique of Suhrawardī’s Genealogy of the Doctrine of Eternal Return
چکیده انگلیسی مقاله Suhrawardī attributes the doctrine of “eternal return” to the ancient philosophies of Babylon, India, Iran, Greece, and Egypt, while also claiming to have formulated a novel proof for it. This study critically examines the accuracy of these attributions and the originality of his argument. The doctrine of eternal return is altogether absent from the recorded beliefs of Egyptian and Babylonian civilizations, though two related concepts—the Great Year and global cataclysms (flood/fire)—are present in Babylonian thought and were later integrated by Pythagoreans into cyclical cosmology. While Zoroastrianism itself does not contain the doctrine of eternal return, it does present a cyclical view of history that may have influenced Pythagorean formulations combining the ideas of repetition and infinity. Ancient Indian philosophy, by contrast, openly embraces the concept of eternal recurrence. Among Greek thinkers, Anaximander, the Pythagoreans, Empedocles, the Stoics, and Plotinus endorsed variant forms of this doctrine, whereas Heraclitus’s position remains ambiguous. The Atomists advocated for parallel infinite worlds rather than sequential cosmic cycles; Plato maintained the existence of a single universe; and Aristotle’s stance on the matter depends on the contentious authenticity of the Problemata. The core of Suhrawardī’s proof mirrors Plotinus’s Enneads, though the method of its elaboration may constitute Suhrawardī’s own contribution.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله بازگشت جاودانه,تکرار ابدی,سال بزرگ,حریق عالم‌گیر,سهروردی
نویسندگان مقاله مهدی عظیمی |
دانشیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://jitp.ut.ac.ir/article_103225_aafee69d4198aed82bbc51d480321089.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات