تحقیقات آب و خاک ایران، جلد ۵۶، شماره ۵، صفحات ۱۳۷۹-۱۳۹۹

عنوان فارسی تأثیر پرایمینگ آمینوکلات‌ روی و کود سولفات روی بر شکل‌های شیمیایی روی در فاز محلول خاک و همبستگی آن با غلظت روی در آفتابگردان
چکیده فارسی مقاله اختلال در جذب روی (Zn) توسط گیاه، یک تنش تغذیه­ای رایج در خاک­های آهکی است. اتخاذ روش­های نوین کود­دهی، به منظور افزایش جذب روی توسط گیاه، غنی‌سازی و عرضه بیشتر روی در چرخه غذایی انسان، امری ضروری است. این آزمایش با هدف بررسی اثربخشی پرایمینگ بذر با آمینوکلات­های روی بر غلظت روی در دانه آفتابگردان و نیز تعیین شکل­های شیمیایی مختلف روی در محلول خاک، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و با سه تکرار طی دوره کشت زمستان تا بهار سال 1400 -1401 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پرایمینگ بذر با محلول­هایی با غلظت معادل دو درصد روی از آمینوکلاتهای گلایسین- روی [Zn (Gly)2]  و متیونین- روی [Zn (Met)2]، کود شیمیایی سولفات روی و تیمار شاهد (بدون پرایمینگ) بود. به منظور تعیین گونه­های شیمیایی غالب روی در فاز محلول خاک، از نرم افزار ژئوشیمیایی Visual MINTEQ استفاده شد. نتایج نشان داد که پرایمینگ بذر با آمینوکلات­های روی به ویژه آمینوکلات متیونین- روی به طور معنی­داری pH خاک را کاهش داده و موجب افزایش معنی­دار کربن آلی محلول (8/41 درصد)، روی محلول خاک (9/46 درصد)، روی قابل دسترس خاک (3/30 درصد) و نیز غلظت روی در برگ (7/65 درصد) و دانه (18/8 درصد) نسبت به تیمار سولفات روی شد. پرایمینگ بذر با آمینوکلات­های روی و کود شیمیایی سولفات روی، به طور معنی­داری درصد توزیع گونه­های شیمیایی روی را در محلول خاک تحت تاثیر قرار داد. بیشترین افزایش غلظت گونه آزاد روی (Zn2+) ‌، گونه روی پیوند یافته با ماده آلی محلول (Zn-DOM) و گونه ZnSO4 به عنوان گونه­های غالب روی در فاز محلول خاک، با کاربرد تیمار پرایمینگ آمینوکلات متیونین- روی بدست آمد. همچنین نتایج حاکی از وجود همبستگی مثبت و معنی­دار بین غلظت گونه­هایZn2+  و  Zn-DOMبه عنوان گونه­های قابل دسترس روی، با غلظت روی در برگ و دانه آفتابگردان بود. بر اساس نتایج آزمایش حاضر، پرایمینگ بذر با آمینوکلات‌های روی، به ویژه آمینوکلات متیونین- روی، می‌تواند به عنوان یک راهکار کارآمد برای بهبود تغذیه گیاه، غنی‌سازی دانه و در نهایت ارتقای کیفیت تغذیه‌ای محصول آفتابگردان در شرایط خاک‌های آهکی در نظر گرفته شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله آمینوکلات،آفتابگردان،پرایمینگ،روی قابل دسترس،گونه‌بندی،

عنوان انگلیسی The effect of priming application of zinc aminochelate and ZnSO4 fertilizer on the chemical forms of zinc in the soil solution phase and its correlation with zinc concentration in sunflower
چکیده انگلیسی مقاله Disordered plant zinc (Zn) uptake is a common nutritional stress in calcareous soils. Adopting modern fertilization techniques is essential to increase plant Zn uptake, fortification and supply more Zn in the human food chain. This experiment was conducted to evaluate the effectiveness of seed priming with zinc aminochelates on the zinc concentration in sunflower seeds and to determine the different chemical forms of zinc in the soil solution. The study was arranged in a randomized complete block design (RCBD) with three replications during the cultivation period from winter 2021 to spring 2022 at the research farm of Shahid Chamran University of Ahvaz. The experimental treatments consisted of seed priming with solutions containing a 2% zinc concentration from zinc glycine [Zn(Gly)₂] and zinc methionine [Zn(Met)₂] aminochelates (2%), ZnSO₄ (2%) fertilizer, and a control treatment (without priming). Visual MINTEQ geochemical software was utilized to determine the dominant Zn species in the soil solution phase. The results revealed that seed priming with Zn aminochlates, especially [Zn(Met)₂], significantly reduced soil pH and significantly increased DOC (41.8%), soil soluble Zn (46.9%), soil available Zn (30.3%), and Zn concentrations in both leaves (65.7%) and seeds (8.18%) compared to the ZnSO₄ treatment. Seed priming with Zn aminochelates and ZnSO4 fertilizer significantly affected the distribution percentage of Zn chemical species in the soil solution. The highest increase in concentration of free Zn (Zn2+), Zn bound to dissolved organic matter (Zn-DOM), and ZnSO4 species as the dominant Zn species in the soil solution phase was obtained by the priming treatment with [Zn (Met)2] aminochelate. The results also indicated a strong positive correlation between the concentrations of Zn2+ and Zn-DOM species, as Zn -available species, and Zn concentrations in leaves and seeds. Based on the results of the present study, seed priming with Zn aminochelates, particularly [Zn(Met)₂], can be considered an effective strategy for enhancing plant nutrition, seed biofortification, and ultimately improving the nutritional quality of sunflower crops in calcareous soils.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله آمینوکلات,آفتابگردان,پرایمینگ,روی قابل دسترس,گونه‌بندی

نویسندگان مقاله مینا عالی پور بابادی |
دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران

مجتبی نوروزی مصیر |
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

عبدالامیر معزی |
استاد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز‌، ایران

افراسیاب راهنما قهفرخی |
استاد گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز‌، ایران

مهدی تقوی زاهد کلائی |
استادیار گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز‌، ایران


نشانی اینترنتی https://ijswr.ut.ac.ir/article_103193_18bd2151e23151b4658f1d2665dbeece.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات