این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مطالعات معماری ایران، جلد ۱۳، شماره ۲۶، صفحات ۲۲۵-۲۴۸
عنوان فارسی سنگ قبرهای صفوی و قاجاری روستای استرک کاشان
چکیده فارسی مقاله استرک روستایی باستانی در کاشان است که بنابر کاوش‌های باستان‌شناختی، سابقۀ زندگی در آن تا عصر آهن امتداد دارد. در قبرستان قدیمی این روستا نزدیک به چهل سنگ از دوران صفوی و قاجاری باقی مانده است. این سنگ قبرها متعلق به سدۀ یازدهم تا چهاردهم هجری است که در بیشتر آن‌ها به‌جز کتیبۀ نام متوفا و تاریخ وفات، کتیبه‌های دینی شامل عبارت‌های قرآنی و شعارها و ادعیۀ شیعی و اشعار فارسی به چشم می‌خورد. هدف اصلی این مقاله، بررسی نقوش و خوانش کتیبه‌ها و تحلیل محتوای آن‌هاست. این پژوهش به دو صورت مشاهده‌ای و اسنادی انجام شده ‌است. این پژوهش با روشی تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که سنگ قبرهای صفوی تا قاجاری قبرستان قدیم استرک به‌لحاظ فرمی و نقوش دارای چه ویژگی‌هایی است و در کتیبه‌های آن، چه محتوای دینی و فرهنگی بازتاب یافته ‌است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در سنگ قبرهای سدۀ یازدهم که عموماً به‌صورت صندوقی و طرح سرو است، صلوات کبیره و آیت‌الکرسی کار شده است. در سدۀ دوازدهم که سنگ‌ها به‌صورت تخت قدی است، آیت‌الکرسی حذف و فقط صلوات کبیره کتیبه‌کاری شده است. در سدۀ سیزدهم با نوعی از سنگ قبر قدی روبه‌رو هستیم که دارای نقوش گیاهی و حیوانی است. سرو و محراب این دسته سنگ‌ها ملهم از نقوش سدۀ یازدهم این مزار است، اما در آن مرغ و مار نیز کار شده است، کتیبه‌های صلوات کبیره نیز جای خود را به نمونه‌های جدیدتر شعارهای شیعی و اشعار فارسی رثا داده است. شعر فارسی در سنگ قبرهای سدۀ چهاردهم چشمگیر است. در برخی از این سنگ قبرهای کوچک نقوش آینه، شانه و تسبیح کار شده است. این سنگ قبرها تصویری از وضعیت دینی و فرهنگی یک آبادی شیعی در دوران صفوی و قاجاری را به تصویر کشیده و نشان می‌دهد که در طول این چند قرن سنگ قبرها کوچک‌تر و نقوش آن ساده‌تر شده و کتیبه‌های دینی جای خود را به اشعار فارسی شخصی و غیردینی داده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله روستای استرک کاشان،سنگ قبرهای صفوی و قاجاری،نقوش هنری،کتیبه‌های مذهبی،اشعار فارسی،
عنوان انگلیسی Safavid and Qajar Tombstones of Estark Village, Kashan, Iran
چکیده انگلیسی مقاله Estark is an ancient village in Kashan, Iran, whose habitation dates back to the Iron Age, as confirmed by archaeological excavations. Nearly forty tombstones from the Safavid and Qajar periods have remained in the old cemetery of this village. These tombstones date back to the 11th to 14th centuries AH. In addition to inscriptions containing the name of the deceased and their date of death, many of these stones bear religious inscriptions, including Quranic verses, Shiite slogans and supplications, as well as Persian poetry. The main objective of this article was to examine the motifs, read the inscriptions, and analyze their content. This research was conducted through both observational and documentary methods. Using an analytical approach, the study aimed to evaluate the formal and artistic features of Safavid and Qajar tombstones in the old Estark cemetery, as well as the reflection of religious and cultural content in their inscriptions. There were inscriptions on the tombstones from the 11th century AH that include Salawat Kabira and Ayat al-Kursi, which are mainly box-shaped with cypress motifs. In the 12th century AH, the stones became flat and vertical, with Ayat al-Kursi omitted and only Salawat Kabira inscribed. In the 13th century AH, a type of upright tombstone emerged, featuring motifs of plants and animals. The 11th-century designs inspire the cypress and mihrab motifs in these stones, but now also include birds and snakes. Newer Shiite slogans and Persian elegiac poetry replaced the Salawat Kabira inscriptions. Persian poetry gained prominence in the 14th century AH, as evidenced by tombstones. On some more miniature gravestones, motifs such as mirrors, combs, and rosaries were depicted. These tombstones portrayed the religious and cultural state of a Shiite village during the Safavid and Qajar eras, showing that over the centuries, tombstones became smaller, their motifs became simpler, and religious inscriptions gave way to more personal and non-religious Persian poetry.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله روستای استرک کاشان,سنگ قبرهای صفوی و قاجاری,نقوش هنری,کتیبه‌های مذهبی,اشعار فارسی
نویسندگان مقاله محمد مشهدی نوش آبادی |
دانشیار، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه کاشان

محمدرضا محلوجی زاده |
دانشجوی کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران

نشانی اینترنتی https://jias.kashanu.ac.ir/article_114869_60e1824b9a0b65a36a426a3b6ff0664b.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات