|
|
علوم زراعی ایران، جلد ۲۶، شماره ۴، صفحات ۳۹۰-۴۰۵
|
|
|
| عنوان فارسی |
گزینش ژنوتیپهای جو (.Hordeum vulgare L) برای عملکرد دانه، پایداری عملکرد و تحمل به تنش خشکی انتهای فصل در شرایط اقلیم معتدل ایران |
|
| چکیده فارسی مقاله |
تنش خشکی از شایع‌ترین تنش‌های غیرزیستی در بسیاری از نقاط جهان در شرایط تغییرات اقلیمی کنونی به شمار میرود و از اینرو یکی از اهداف مهم برنامه های به‌نژادی گیاهان زراعی، تولید ارقام با عملکرد بالا و متحمل به تنش خشکی است. ارزیابی تنوع ژنتیکی و ارزیابی اثر تنش خشکی در جو و غربالگری منابع ژرمپلاسم برای تحمل به تنش خشکی و پایداری عملکرد دانه، پیش نیاز توسعه ارقام جدید و سازگارتر این محصول است. در این پژوهش، 18 ژنوتیپ امیدبخش حاصل از برنامه‌های به‌نژادی جو در اقلیم معتدل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1402-1401 و 1403-1402) در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل در سه ایستگاه تحقیقاتی ورامین، بیرجند و یزد (مجموعاً 12 محیط) مورد ارزیابی قرار گرفتند. پایداری عملکرد دانه با استفاده از آمارههای پارامتری و ناپارامتری و ضرایب همبستگی آنها با عملکرد دانه و همچنین شاخصهای ارزیابی تنش و تجزیه بایپلات بر اساس دو مؤلفه اصلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه بایپلات نشان دادکه ژنوتیپهای 1، 2، 3، 4، 5 و 7 عملکرد دانه بالاتری در شرایط تنش خشکی انتهای فصل داشتند. ژنوتیپهای شماره 3، 2 و 7 با داشتن کمترین مقدار میانگین رتبه آمارههای پایداری و انحراف معیار رتبهها و عملکرد بالاتر از میانگین کل، بهترتیب بالاترین پایداری عملکرد دانه را دارا بودند. بر اساس میانگین رتبه هر ژنوتیپ در کل شاخصهای تنش خشکی نیز ژنوتیپهای 7، 2 و 1 بهترتیب به عنوان متحملترین و ژنوتیپهای 6، 11 و 17 نیز به ترتیب به عنوان حساس‌ترین ژنوتیپها به تنش خشکی انتهای فصل شناخته شدند. ژنوتیپ 7 با شجره Yousef/3/Legia//Rhn/Lignee 527 و میانگین عملکرد 6500 کیلوگرم در هکتار و ژنوتیپ 2 با شجره Assala'S'//Avt/Aths/3/Arinar/Aths//D529/4/Yousef و میانگین عملکرد 6252 کیلوگرم در هکتار، به عنوان ژنوتیپهای با عملکرد دانه بالا و پایدار برای کشت در مناطق متأثر از تنش خشکی انتهای فصل در اقلیم معتدل کشور شناخته شدند.
|
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
آمارههای پارامتری و ناپارامتری، تجزیه بایپلات، جو، شاخصهای تحمل به خشکی و عملکرد دانه |
|
| عنوان انگلیسی |
Selection of barley (Hordeum vulgare L.) genotypes for grain yield, yield stability and tolerance to terminal season drought stress under temperate climatic conditions of Iran |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Introduction: Drought is one of the abiotic stresses in many parts of the world, and it is one of the major limiting factors for crop production under changing climate. Therefore, one of the important goals in crop breeding programs is development of drought-tolerant cultivars adapted to target environments. Evaluation of genetic variation for terminal drought stress tolerance in barley and identification of genotypes with high grain yiled and yiled stability and drought tolerant are prerequisites for developing new adapted barley cultivars (Barati, et al., 2023).
Materials and Methods: In this experiment, 18 genotypes from temperate climate barley breeding program were evaluated using randomized complete block design with three replications, under two conditions of non-stress and terminal drought stress conditions, at three research field stations; Varamin, Birjand, and Yazd (total of 12 environments) in two cropping cycles (2021-22 and 2022-23). Grain yield stability using parametric and nonparametric statistics and their correlation coefficients with grain yield, as well as stress tolerance indices and biplot based on two principal components were evaluated.
Materials and Methods: Results of biplot analysis showed that genotypes No. 1, 2, 3, 4, 5 and 7 had higher grain yield under trminal drought stress conditions. Overall, genotypes No. 3, 2, and 7 with the lowest average rank of stability statistics and standard deviation of rank and higher grain yield than the total mean, had the highest grain yield stability, respectively. Considering the average rank of each genotype for all drought stress indices, genotypes No. 7, 2, and 1 were identified as the most tolerant genotypes, respectively. However, genotypes No. 6, 11, and 17 were identified as the most sensitive genotypes to drought stress, respectively.
Conclusion: In conclusion, genotype No. 7 with pedigree of Yousef/3/Legia//Rhn/Lignee527 with mean grain yield of 6500 kg.ha-1 and genotype No. 2 with pedigree of Assala'S'//Avt/Aths/3/Arinar/Aths//D529/4/Yousef with mean grain yield of 6252 kg.ha-1 identifioed as high-yielding with yield stability genotypes for being released and grown in terminal drought stress prone areas in temperat climatic conditions of Iran. .
|
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Barley, Biplot analysis, Drought tolerance indices, Grain yield, Parametric and non-parametric statistics |
|
| نویسندگان مقاله |
علی براتی | Ali Barati
Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
الیاس آرزم جو | Elias Arazmjoo
Field and Horticultural Crops Science Research Department, South Khorasan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Birjand, Iran
بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند، ایران
سیدعلی طباطبائی | Seyyed Ali Tabatabaei
Field and Horticultural Crops Science Research Department, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
جواد حسن پور | Javad Hasanpour
Modern Cropping Systems Research Department, Tehran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Varamin, Iran
بخش تحقیقات نظام‌های نوین زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1495-2&slc_lang=fa&sid=1 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
تخصصی |
| نوع مقاله منتشر شده |
پژوهشی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|