بهداشت و ایمنی کار، جلد ۱۵، شماره ۲، صفحات ۲۸۸-۳۰۸
عنوان فارسی انتخاب، اعتباربخشی و اولویت بندی شاخص‌های پیشرو عملکرد ایمنی فرآیند: مطالعه موردی بر روی مخازن ذخیره مایعات هیدرکربنی
چکیده فارسی مقاله مقدمه: اندازه‌گیری و پایش سیستم مدیریت ایمنی فرآیند به منظور کاهش ریسک حوادث در صنایع فرآیندی امری ضروری است. به این منظور، شاخص‌های عملکرد ایمنی فرآیند تحت عنوان شاخص‌های گذشته‌نگر و پیشرو مورد استفاده قرار می گیرند. از آنجاییکه فراوانی بالای شاخص‌های پیشرو در مسیر پایش صحیح مدیریت ایمنی فرآیند مشکل‌ساز خواهد بود، از این رو هدف از مطالعه حاضر، انتخاب، اعتباربخشی و اولویت بندی شاخص‌های پیشرو عملکرد ایمنی فرآیند به صورت موردی بر روی مخازن ذخیره مایعات هیدرکربنی می‌باشد.   
روش کار: این مطالعه در طی سه مرحله در یک پایانه نفتی انجام شد. در ابتدا شاخص‌های پیشرو مرتبط با فاکتورهای مؤثر ریسک مخازن مایعات هیدروکربنی از طریق منابعی همچون راهنماهای مرکز ایمنی فرآیندهای شیمیایی آمریکا (CCPS)، اداره بهداشت و ایمنی بریتانیا (HSE UK)، انجمن بین‌المللی تولیدکنندگان نفت و گاز (OGP) و مقالات مرتبط شناسایی و انتخاب شدند. پس از انتخاب شاخص‌های مناسب، روایی محتوایی شاخص‌ها مطالعه شد. حداقل مقدار نسبت روایی محتوایی (CVR) و شاخص روایی محتوایی (CVI) قابل قبول به ترتیب برابر 33/0 و 79/0 در نظر گرفته شد. در مرحله بعد، شاخص‌های دارای روایی محتوایی قابل قبول، از نظر قابلیت کاربرد (حداقل امتیاز قابلیت کاربرد قابل‌قبول برابر 5/0) و اهمیت با استفاده از وزن دهی فازی توسط متخصصین مورد مطالعه قرار گرفتند.     
یافته ها: از 18 مورد شاخص‌ پیشرو مربوط به فاکتورهای مؤثر ریسک تأثیرگذار بر عملکرد نفرات بهره‌بردار، 3 مورد، از 9 مورد شاخص مربوط به عملکرد نفرات آتش‌نشان، 2 مورد و از 13 مورد شاخص مربوط به عملکرد تجهیزات، 3 مورد به دلیل کسب مقدار کمتر از حداقل نمره قابل‌قبول CVR و CVI حذف شدند. هر 4 شاخص مربوط به عملکرد نفرات تعمیرات و نگهداری نیز دارای CVR و CVI قابل قبول بودند. تمامی 36 شاخص باقی مانده از 44 شاخص اولیه،  در مرحله بعد دارای امتیاز قابلیت کاربرد قابل‌قبول بودند که در نهایت از نظر اهمیت نیز وزن دهی و اولویت‌بندی شدند.  
نتیجه گیری: 36 شاخصی که در مطالعه حاضر ارائه شدند، می‌توانند جهت سنجش عملکرد ایمنی فرآیند در صنعت نفت استفاده شوند. هر چند مطالعه حاضر مطالعه موردی بر روی مخازن هیدروکربنی مایع بود، ولی اکثر شاخص‌های ارائه شده، علاوه بر مخازن قابلیت به کارگیری در سایر بخش‌های صنعت نفت را دارند. علاوه بر آن، از وزن‌های مشخص شده برای هر کدام از این شاخص‌ها، می‌توان در جهت اولویت‌بندی شاخص‌ها بهره برد.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله شاخص پیشرو، اعتباربخشی، اولویت بندی، منطق فازی
عنوان انگلیسی Selection, validation and prioritization of leading indicators of process safety performance: A case study on hydrocarbon liquid storage tanks
چکیده انگلیسی مقاله Introduction: Measuring and monitoring the process safety management system is essential to reduce the risk of accidents in process industries. For this purpose, lagging and leading process safety performance indicators are utilized. The aim of the present study is to select, validate and prioritize the leading indicators of process safety performance.
Material and Methods: First, the leading indicators associated with risk factors affecting hydrocarbon liquid tanks were identified and selected based on the guidelines provided by the CCPS, HSE UK, OGP, and relevant scholarly articles. After choosing the appropriate indicators, the content validity of the indicators was studied. In the next step, indicators with acceptable content validity were studied by experts in terms of applicability and importance using fuzzy weighting.   
Results: Out of 18 performance indicators related to risk factors influencing the performance of operating personnel, 3 indicators were eliminated due to content validity ratio (CVR) and content validity index (CVI) scores below acceptable levels. The remaining 15 indicators advanced to the next stage of the study. All 4 indicators related to the performance of maintenance personnel achieved acceptable CVR and CVI scores and were also included in the next stage. Of the 13 indicators defined for equipment performance, 3 were excluded due to low CVR or CVI scores, and 10 progressed to the subsequent phase. For firefighters, 9 indicators were identified, of which 2 were eliminated due to low CVR or CVI, and 7 advanced to the next stage. In this stage, all 36 indicators achieved acceptable applicability scores and were subsequently weighted.
Conclusion: The 36 final indicators presented in this study can be used to measure process safety performance in the oil industry. Although the present study was a case study on liquid hydrocarbon tanks, most of the indicators presented can be applied to other sectors of the oil industry. In addition, the weights specified for each of these indicators can be used to prioritize the indicators. 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Leading indicator, Validity, Prioritization, Fuzzy logic
نویسندگان مقاله فائزه تربتیان مشهدی | Faeze Torbatian Mashhadi
Department of Occupational Health and Safety Engineering, School of Medical Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

عمران احمدی | Omran Ahmadi
Department of Occupational Health and Safety Engineering, School of Medical Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://jhsw.tums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-224&slc_lang=other&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده other
موضوعات مقاله منتشر شده ایمنی محیط کار و مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات