جامعه شناسی آموزش و پرورش، جلد ۱۱، شماره ۲، صفحات ۱۲۸-۱۵۳

عنوان فارسی تحلیل جایگاه دانش آموز در گفتمان های تربیتی ایران پس از انقلاب اسلامی دولت‌های انتقالی، سازندگی و اصلاحات با تطبیقی به رویکرد جامعه شناختی آموزش و پرورش
چکیده فارسی مقاله هدف: این پژوهش با هدف تحلیل و روشن‌سازی جایگاه و تربیت دانش‌آموزان در گفتمان انقلاب اسلامی و سایر گفتمان‌های دولت‌های پس از انقلاب اسلامی انجام شده است.
 
روش‌شناسی: روش تحقیق این مطالعه، تحلیل گفتمان انتقادی مبتنی بر چارچوب لاکلا و موفه است. داده‌های پژوهش از طریق تحلیل اسناد کتبی و شفاهی منتشرشده در دوران مختلف پس از انقلاب اسلامی گردآوری شده است. در این پژوهش، گفتمان‌های حاکم بر دولت‌های انتقالی، سازندگی، اصلاحات و عدالت‌گرا بررسی شده و جایگاه دانش‌آموزان در هر یک از این دوره‌ها تحلیل شده است.
 
یافته‌ها: بر اساس تحلیل متون مورد بررسی، جایگاه دانش‌آموزان در دولت انتقالی میرحسین موسوی به‌عنوان تربیت‌یافتگان بر اساس اندیشه‌های انقلابی‌گری تعریف شده است. در دوره سازندگی به ریاست‌جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی، دانش‌آموزان در چارچوبی توسعه‌نگر و مهارت‌محور تعریف شده‌اند. در دوران اصلاحات به ریاست‌جمهوری محمد خاتمی، دانش‌آموزان به‌عنوان اندیشمندان تحول‌خواه مورد توجه قرار گرفته‌اند. در دوران عدالت‌محور محمود احمدی‌نژاد، دانش‌آموزان به‌عنوان آرمان‌طلبان و تمدن‌طلبان معرفی شده‌اند. این جایگاه‌ها بر اساس پیام‌ها و مفاهیم محوری هر دوره و در تطابق با موقعیت‌های اجتماعی خاصی که گفتمان هر دولت برای دانش‌آموزان تعریف کرده است، شکل گرفته‌اند.
 
نتیجه‌گیری: مقایسه این گفتمان‌ها با رویکردهای جامعه‌شناختی نشان می‌دهد که گفتمان دولت‌های انتقالی و سازندگی بیشترین تطابق را با رویکرد کارکردگرایی داشته‌اند، در حالی که گفتمان دولت اصلاحات با رویکرد انتقادی همخوانی بیشتری داشته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که جایگاه دانش‌آموزان در هر دوره، نه به‌عنوان یک مقوله ثابت، بلکه به‌عنوان بخشی از ساختار اجتماعی و ایدئولوژیک دولت‌های مختلف تعریف شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله آموزش و پرورش،گفتمان‌های تربیتی ایران،انقلاب اسلامی،رویکرد جامعه‌شناختی،دولت ایران،

عنوان انگلیسی Analysis of the Student's Position in Educational Discourses in Iran After the Islamic Revolution: A Comparative Approach to the Sociological Perspective on Education
چکیده انگلیسی مقاله Purpose: This study aims to analyze and clarify the position and education of students within the discourse of the Islamic Revolution and the subsequent discourses of post-revolution governments.
 
Methodology: This study employs a critical discourse analysis approach based on the framework of Laclau and Mouffe. The research data were collected through an analysis of written and oral documents published during various post-revolutionary periods. The study examines the dominant discourses of the transitional, reconstruction, reformist, and justice-oriented governments, analyzing the position of students in each of these periods.
 
Findings: Based on the analysis of the examined texts, students under Mir-Hossein Mousavi's transitional government were positioned as individuals shaped by revolutionary ideals. During the reconstruction era under President Akbar Hashemi Rafsanjani, students were framed within a development-oriented and skill-based paradigm. In the reform period under President Mohammad Khatami, students were seen as intellectuals and advocates of transformation. Under President Mahmoud Ahmadinejad’s justice-oriented government, students were conceptualized as idealistic and civilization-seeking individuals. These identities were structured according to the central messages and concepts of each period and aligned with specific social positions shaped by the dominant discourse of their respective governments.
 
Conclusion: A comparison of these discourses with sociological approaches indicates that the discourses of the transitional and reconstruction governments aligned most closely with functionalism, whereas the reformist government’s discourse exhibited greater alignment with the critical approach. The findings suggest that the position of students in each period was not a fixed category but rather a socially and ideologically constructed concept shaped by the policies of various administrations.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله آموزش و پرورش,گفتمان‌های تربیتی ایران,انقلاب اسلامی,رویکرد جامعه‌شناختی,دولت ایران

نویسندگان مقاله مجید زارع مویدی |
دانشجوی دکتری ، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر ،کرمان، ایران.

سارا اسدپور |
استادیار، گروه علوم تربیتی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.

عباسعلی رستمی نسب |
استاد، گروه علوم تربیتی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان ، ایران.

مراد یاری دهنوی |
دانشیار، گروه علوم تربیتی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.


نشانی اینترنتی https://www.iase-jrn.ir/article_722535_576f1a0658530a2dc80a11bd1103e0d6.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات