|
|
به زراعی کشاورزی، جلد ۲۷، شماره ۲، صفحات ۲۳۹-۲۶۰
|
|
|
| عنوان فارسی |
ارزیابی پاسخ‌های اکوفیزیولوژیک و عملکرد دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به محلول‌پاشی کلات روی و ۲۴-اپی براسینولید در شرایط تنش خشکی |
|
| چکیده فارسی مقاله |
هدف: این مطالعه با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی کلاتروی و 24-اپی برسینولید در جبران کاهش عملکرد دانه گلرنگ (رقم گلدشت) در شرایط تنش خشکی انجام شد. روش پژوهش: آزمایش به‌صورت اسپلیت‌فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال‌های زراعی 1401-1402 و 1403-1402 در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل تنش خشکی در مرحله گلدهی (I1)، در مرحله پُرشدن دانه (I2) و آبیاری معمول (شاهد) (I3)، ب) محلول‌پاشی روی شامل: محلول‌پاشی با آب مقطر (Zn1)، محلول‌پاشی کلات روی با غلظت سه در هزار (Zn2) و با غلظت شش در هزار (Zn3) و ج) محلول‌پاشی 24-اپی براسینولید در سه سطح شامل محلول‌پاشی با آب مقطر (غلظت صفر میکرومولار (B1)، محلول‌پاشی 24-اپی براسینولید با غلظت 5/0 میکرومولار (B2) و با غلظت 1 میکرومولار (B3) بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش عملکرد دانه، شاخص سبزینگی، محتوای نسبی آب برگ و پایداری غشای سلولی شد، درحالی‌که محتوای پرولین، قندهای محلول و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز در گلرنگ را افزایش داد. بیش‌ترین عملکرد دانه متعلق به تیمار آبیاری معمول (2466 کیلوگرم در هکتار) بود و عملکرد دانه در تیمارهای تنش خشکی در مراحل گلدهی (1959 کیلوگرم در هکتار) و پُرشدن دانه (2222 کیلوگرم در هکتار) به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. محلول‌پاشی 24-اپی براسینولید با غلظت یک میکرومولار و کلات روی با غلظت سه در هزار باعث بهبود محتوای نسبی آب برگ، شاخص سبزینگی، محتوای پرولین، محتوای قندهای محلول، پایداری غشاء سلولی و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز شد. بیش‌ترین میزان شاخص سبزینگی (09/63)، محتوای نسبی آب (11/81 درصد)، محتوای پرولین (43/6 میلی‌گرم در گرم بر وزن تر)، محتوای قندهای محلول (9/77 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه) و کم‌ترین میزان نشت الکترولیت از غشا در تیمار ترکیب محلول‌پاشی 24-اپی براسینولید با غلظت یک میکرومولار و کلات روی با غلظت سه در هزار به‌دست آمد. بیش‌ترین عملکرد دانه (2398 کیلوگرم در هکتار) نیز در همین شرایط محلول‌پاشی به‌دست آمد که منجر به افزایش 8 و 22 درصدی نسبت به عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی در مرحله گلدهی (1959 کیلوگرم در هکتار) و مرحله پرشدن دانه (2222 کیلوگرم در هکتار) شد. نتیجه‌گیری: استفاده از محلول‌پاشی کلاتروی و 24-اپیبراسینولید در مزارع گلرنگ در غلظت‌های ذکرشده برای شهرستان پاکدشت و مناطق اقلیمی مشابه با بارندگی محدود به‌دلیل بارندگی‌های نامنظم (سیستم طبقه‌بندی کوپن) که باعث عملکرد پایین گلرنگ می‌شود، قابل توصیه است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
آنتی‌اکسیدان، اُسمولیت، پرشدن دانه، شاخص‌های فیزیولوژیک، گلدهی، |
|
| عنوان انگلیسی |
Evaluation of Ecophysiological Responses and Seed Yield of Safflower (Carthamus tinctorius L.) to Zinc Chelate and 24-epibrassinolide Foliar Application under Drought Stress Conditions |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Objective: This study aimed to investigate zinc-chelate and 24-epibresinolide foliar application to compensate for reduced safflower seed yield (Goldasht cultivar) under drought-stress conditions. Methods: The experiment was conducted as a split-factorial within a randomized complete block design, with three replications at the Seed and Plant Improvement Institute (SPII) in Karaj, Iran, across two growing seasons (2022-2024). The treatments included three levels of drought stress: at the flowering stage (I1), seed-filling stage (I2), and a control with regular irrigation (I3). Foliar applications of zinc were applied using distilled water (Zn1), zinc chelate at 3×1000 (Zn2), and at 6×1000 concentrations (Zn3). Additionally, 24-epibrassinolide was applied using distilled water (0 µM, B1) and at concentrations of 0.5 µM (B2) and 1 µM (B3). Results: Drought stress significantly reduced grain yield, the SPAD index, relative leaf water content, and cell membrane stability, while increasing proline content, soluble sugars, and the activities of catalase and peroxidase enzymes. The highest grain yield was obtained under conventional irrigation (2466 kg/ha), whereas yields decreased to 1959 kg/ha during flowering and 2222 kg/ha during the seed-filling stage under drought conditions. The application of 24-epibrassinolide at 1 µM and zinc chelate at 3×1000 concentrations enhanced leaf relative water content, SPAD index, proline and soluble sugar content, cell membrane stability, and enzyme activities. Notably, the highest SPAD index (63.09), relative water content (81.11%), proline content (6.43 mg/g wet weight), and soluble sugar content (90.77 mg/g FW), along with the lowest electrolyte leakage, were observed with the combination of 24-epibrassinolide (1 µM) and zinc chelate (3×1000). The highest grain yield of 2398 kg/ha was also recorded under these treatment conditions, representing increases of 8% and 22% compared to drought-stressed conditions at flowering and seed-filling stages, respectively. Conclusion: Foliar applications of zinc chelate and 24-epibrassinolide effectively mitigate the decline in safflower seed yield under drought stress. Specifically, the application of 24-epibrassinolide at 1 µM and zinc chelate at 3×1000 concentrations can help sustain yield in safflower. We recommend these treatments for safflower cultivation in Pakdasht City and similar regions facing irregular rainfall and limited precipitation, which can adversely affect safflower yield. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
آنتی‌اکسیدان, اُسمولیت, پرشدن دانه, شاخص‌های فیزیولوژیک, گلدهی |
|
| نویسندگان مقاله |
علی درجانی |
دانشجوی دکترای تخصصی، گروه علوم کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان، شهرستان پاکدشت، ایران.
ایرج اله دادی |
استاد، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، پردیس ابوریحان، شهرستان پاکدشت، ایران.
حمید جباری |
استادیار پژوهش، بخش تحقیقات دانه های روغنی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
حسن امیری اوغان |
دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات دانه های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
|
|
| نشانی اینترنتی |
https://jci.ut.ac.ir/article_102526_8b64edc997758b8b1d5b082792e85799.pdf |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|