مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، جلد ۳۵، شماره ۲۴۵، صفحات ۱۸۴-۱۹۸
عنوان فارسی از آزمایشگاه تا دادگاه: تکنیک‌های آزمایشگاهی در تشخیص دوپینگ و چالش‌های قانونی آن
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: دوپینگ در ورزش به‌عنوان استفاده غیرمجاز از داروهای نیروزا یکی از معضلات اساسی رقابت‌های ورزشی به شمار می‌رود که پیامدهای جسمانی، اخلاقی و حقوقی فراوانی برای ورزشکاران و نهادهای ورزشی به همراه دارد. هدف از این مقاله، بررسی انواع داروهای دوپینگ، روش‌های آنالیز آن‌ها و چالش‌های حقوقی مرتبط با این حوزه است.
این یک مطالعه مروری است که با استفاده از منابع معتبر علمی و حقوقی انجام شده است. ابتدا انواع داروهای نیروزا و تأثیرات آن‌ها بر عملکرد ورزشکاران معرفی شد. سپس روش‌های آنالیز داروها شامل کروماتوگرافی گازی-طیف‌سنجی جرمی (GC-MS)، کروماتوگرافی مایع- طیف‌سنجی جرمی (LC-MS/MS) و روش‌های ایمونواسی مورد بررسی قرار گرفت. هم‌چنین، با مطالعه تطبیقی، چالش‌های حقوقی قوانین ایران در مقابله با دوپینگ با قوانین ایالات متحده و استانداردهای بین‌المللی مقایسه شد.
نتایج نشان داد که روش‌های تحلیلی پیشرفته‌ای مانند GC-MS و LC-MS/MS با وجود دقت بالا، به تجهیزات گران ‌قیمت و زمان آماده‌سازی طولانی نیاز دارند. در عین حال، روش‌های ایمونواسی به دلیل سهولت و هزینه کم‌تر، در غربالگری اولیه مؤثرند، اما با محدودیت‌هایی مانند نتایج مثبت و منفی کاذب مواجه هستند. از نظر حقوقی، تفاوت در قوانین ملی کشورها و نبود هماهنگی کامل با مقررات جهانی، از جمله چالش‌های اساسی در اجرای مؤثر قوانین ضد دوپینگ محسوب می‌شود. در ایران، استفاده از مواد نیروزا عمدتاً تخلف انضباطی تلقی شده و تنها در شرایط خاص جرم‌انگاری می‌شود.
به‌منظور کاهش تقلب‌های ورزشی و ارتقای سلامت ورزشکاران، توسعه روش‌های دقیق‌تر تشخیص دوپینگ و هماهنگی بین‌المللی در تدوین قوانین ضروری به نظر می‌رسد. هم‌چنین ایجاد بسترهای قانونی مناسب در ایران می‌تواند به بهبود روند مقابله با دوپینگ و افزایش شفافیت در عرصه رقابت‌های ورزشی کمک کند
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دوپینگ، داروهای نیروزا، روش‌های آنالیز، کروماتوگرافی، قوانین دوپینگ، چالش‌های حقوقی
عنوان انگلیسی From the Lab to the Court: Laboratory Techniques in Doping Detection and Their Legal Challenges
چکیده انگلیسی مقاله Doping in sports, defined as the unauthorized use of performance-enhancing drugs, is a critical issue in athletic competitions, with significant physical, ethical, and legal implications for athletes and sports organizations. This article aims to explore the types of doping substances, their analytical detection methods, and the associated legal challenges. This is a review study based on reliable scientific and legal literature. It first introduces various performance-enhancing drugs and their effects on athletes’ performance. Subsequently, the analytical methods, including Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GC-MS), Liquid Chromatography-Tandem Mass Spectrometry (LC-MS/MS), and immunoassay techniques, are examined. Furthermore, a comparative analysis is conducted on the legal challenges in Iran’s anti-doping regulations in comparison with those of the United States and international standards. The findings reveal that while analytical techniques such as GC-MS and LC-MS/MS are highly accurate and advanced, they require costly equipment and involve lengthy sample preparation. Meanwhile, immunoassay methods, due to their simplicity and lower cost, are effective for initial screening but are limited by the potential for false-positive and false-negative results. Legally, differences in national regulations and a lack of full alignment with international standards pose significant challenges to the effective enforcement of anti-doping laws. In Iran, the use of performance-enhancing substances is primarily regarded as a disciplinary violation and is only subject to criminal prosecution under specific conditions. Overall, to reduce sports fraud and enhance athletes’ health, the development of more accurate doping detection methods and the international harmonization of anti-doping legislation are essential. Additionally, establishing appropriate legal frameworks in Iran can strengthen the fight against doping and increase transparency in sports competitions.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله doping, performance-enhancing drugs, analytical methods, chromatography, doping laws, legal challenges
نویسندگان مقاله اسماعیل بابانژاد | Esmaeil Babanezhad
Assistant Professor, Department of Environmental Health Enginrring, School of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
استادیار، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

میلاد چهاردوری | Milad Chahardori
PhD Candidate in Toxicology and Pharmacology, Department of Toxicology and Pharmacology, Faculty of Pharmacy, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
دانشجوی دکتری تخصصی سم شناسی و فارماکولوژی، گروه سم شناسی و فارماکولوژی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

محمدصادق امیرخانلو | Mohamadsadegh Amirkhanloo
PhD in Private law, Department of Law, Faculty of Law, Islamic Azad University, Gorgan Branch, Gorgan, Iran
دکتری تخصصی در حقوق خصوصی، گروه حقوق،دانشکده حقوق ، دانشگاه ازاد اسلامی واحدگرگان

فاطمه شکی | Fatemeh Shaki
Professor, Department of Toxicology and Pharmacology, Faculty of Pharmacy, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
استاد، گروه سم شناسی و فارماکولوژی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

نشانی اینترنتی http://jmums.mazums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1753-29&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده سم شناسی
نوع مقاله منتشر شده مروری
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات