|
|
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، جلد ۵۷، شماره ۲، صفحات ۲۳۱-۲۵۸
|
|
|
| عنوان فارسی |
قاهره فاطمی: از شهری سلطنتی تا مرکزی تمدنی برای جهان اسلام |
|
| چکیده فارسی مقاله |
شهر قاهره که به‌عنوان مرکزی سیاسی و اداری برای دولت فاطمی در 358 هجری بنا نهاده شد، هم به‌عنوان یک شهر مهم در تاریخ مصر و شمال آفریقا و هم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و تمدنی دورۀ اسلامی در بین شهرهای اسلامی اهمیت شایانی دارد. شهر قاهره را باید نماد تمدنی برای دورۀ فاطمیان به‌شمار آورد که از منظر تاریخ شهری، نقطۀ عطف مهمی در تاریخ مصرِ دوران اسلامی محسوب می‌شود. در این میان، تحولات تاریخی قاهره، از شهری نوتأسیس و مختص سکونت خاندان حاکمه، دولتمردان و سپاهیان فاطمی تا شهری پررونق از نظر اجتماعی و تجاری و پرشکوه در همین دوره فاطمیان در خورِ توجه است. بررسی تاریخی متکی بر تحولات شهری قاهره، می‌تواند بازتاب‌دهندۀ سرگذشت کلی مراکز تمدنی در جهان اسلام پیشامدرن نیز باشد. بنابر یافته‌های این پژوهش، تاریخ قاهرۀ فاطمی را می‌توان در دو دورۀ متفاوت، دوران رشد و شکوفایی نخستین و دوران رشد و توسعۀ متأخر تقسیم کرد. مکان‌یابی مناسب و مطلوب و اهتمام فاطمیان به‌توسعه قاهرۀ فاطمیِ نخستین، با بنیان‌نهادن بناها و نهادهای مورد نیاز زندگی شهری و الزامات یک شهر، آن را به یکی از مراکز مهم تمدنی جهان اسلام آن روزگاران مبدل کرد. همچنین، باوجود کاستی‌یافتن قدرت سیاسی حاکمان فاطمی به‌سبب برخورداری از بنیان‌های مطلوب شهری و تمدنیِ دوران متأخر نیز، توسعه قاهره از سوی وزیران صاحب قدرت و مکنت فاطمی ادامه یافت تا جایی‌که قاهره فاطمی متأخر، نه‌تنها مرکزیت تمدنی خود را حفظ نمود، بلکه ارتقاء هم داد. این ویژگی‌های منحصر به‌فرد قاهره فاطمی در بین شهرهای مصر و شمال آفریقا، زمینه استمرار جایگاه آن در ادوار پسافاطمی را فراهم آورد. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
تمدن اسلامی،تمدن فاطمیان،شهرهای اسلامی،شهرسازی مسلمانان،قاهره فاطمی، |
|
| عنوان انگلیسی |
Fāṭimid Cairo: From a Royal City to a Civilizational Center of the Islamic World |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Founded in 358 AH as the political and administrative capital of the Fāṭimid state, the city of al-Qāhira (Cairo) holds a prominent position both in the historical trajectory of Egypt and North Africa, and as one of the foremost cultural and civilizational hubs of the Islamic era. The transformation of Cairo—from a newly established city designated for the ruling Fāṭimid family, statesmen, and military elite, into a dynamic urban center characterized by social and commercial vibrancy—stands out during the Fāṭimid period. Based on the findings of this study, the history of Fāṭimid Cairo can be divided into two distinct phases: an early stage of growth and prosperity, followed by a later phase of expansion and enhancement. The favorable geographical positioning of the city, combined with the Fāṭimids’ dedication to establishing essential urban infrastructure and institutions, enabled it to evolve into a major civilizational center within the Islamic world. Even after the political power of the Fāṭimid rulers began to wane, the enduring urban and civilizational foundations enabled continued development under capable and influential viziers. As a result, late Fāṭimid Cairo not only retained but amplified its status as a civilizational nucleus. These unique features solidified Cairo’s lasting prominence among the cities of Egypt and North Africa, laying the groundwork for its continued significance in the post-Fāṭimid eras. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
تمدن اسلامی,تمدن فاطمیان,شهرهای اسلامی,شهرسازی مسلمانان,قاهرة فاطمی |
|
| نویسندگان مقاله |
زینب فضلی |
استادیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
|
|
| نشانی اینترنتی |
https://jhic.ut.ac.ir/article_101324_57beb666ebcac96f8eabf6485db2c951.pdf |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|