پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، جلد ۵۷، شماره ۲، صفحات ۱۸۰-۲۰۴

عنوان فارسی بازنمود مجموعه سَردَر قیصریه در منظر شهری میدان نقش جهان (بر اساس اسناد توصیفی-تصویری و تحلیل‌های هندسی)
چکیده فارسی مقاله سَردَر قیصریه در شمال میدان نقش جهان به ‌سال 1026ق بنا شد. ساختار این بخش از بازار شاهی، افزون بر سَردَر، شامل عمارت نقاره‌خانه نیز بوده است. باتوجّه به اینکه نقاره‌خانه به‌عنوان قسمتی از کالبد مجموعه ورودی بازار قیصریه تا اوایل سده چهارده هجری شمسی پابرجا بوده است؛ پژوهش حاضر تلاش دارد تا با مراجعه به‌متون تاریخی و تصاویر کهن، به‌بازآفرینی این قسمت بپردازد. مدل‌کردن این بخش، می‌تواند منظر شهری بخش شمالی میدان نقش جهان را به‌صورتی که در ابتدا بوده، نمایان سازد؛ بنابراین در ابتدا، اسناد مکتوب و مصوّر مرتبط با نقاره‌خانه به‌روش کتابخانه‌ای بررسی و مدل‌سازی بخش شمالی میدان انجام شد، سپس در راستای هدف تحقیق و دریافت چگونگی اثرپذیری ساختار مجموعه ورودی قیصریه، از هندسه سامان‌بخش، تحلیل نظام هندسی حاکم بر آن در هنگام معموربودن نقاره‌خانه و شرایط کنونی باتوجه به‌نظام ناشی از تناسب طلایی برساختار مجموعه، انجام شد. یافته‌های این بخش از پژوهش، دالِّ بر تأسی ساختار کلی سَردَر قیصریه و نقاره‌خانه از تناسب طلایی بود. بر این پایه، تأکید بر پیروی ساختار مجموعه ورودی قیصریه از نظام هندسی تناسب طلایی، می‌تواند به‌منزله مدرکی مستند در تعیین محدوده کالبدی و ساختار نقاره‌خانه از میان‌رفته بدنه شمالی میدان نقش جهان به‌شمار آید.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تناسب طلایی،تناسبات هندسی،سَردَر قیصریه،مدل‌سازی،منظرشهری نقاره‌خانه،

عنوان انگلیسی Representation of the Sardār-e Qaysariyya Complex in the Urban Landscape of Naqsh-e Jahan Square: A Study Based on Descriptive-Visual Sources and Geometric Analysis
چکیده انگلیسی مقاله The Sardār-e Qaysariyya (Qeysarriyeh Portal), situated at the northern edge of Meydān-e Naqsh-e Jahān in Isfahan, was constructed in 1026 AH (1617 CE) as part of the royal bazaar (bāzār-e shāhī). This architectural ensemble also included the Naqāreh-khāneh (drum tower), which remained standing until the early 20th century (14th century SH). This study reconstructs the lost Naqāreh-khāneh structure using historical texts and archival visual documents. Through architectural modeling and geometric analysis, the research seeks to visualize the original northern urban landscape of the square and evaluate the design principles employed in the portal’s construction. A key focus is the role of proportional systems, particularly the golden ratio (al-niṣbat al-dhahabiyya), in shaping the geometry of the complex. The findings demonstrate that both the Sardār-e Qaysariyya and the Naqāreh-khāneh adhered to a design governed by golden ratio principles, suggesting a deliberate aesthetic and structural coherence. These insights may provide a scholarly basis for delineating the historical boundaries of the now-lost northern architectural fabric of Naqsh-e Jahan Square.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله تناسب طلایی,تناسبات هندسی,سَردَر قیصریه,مدل‌سازی,منظرشهری نقاره‌خانه

نویسندگان مقاله نوشین عباسی |
استادیار، گروه معماری، دانشکدۀ صنعت ساختمان و محیط زیست، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران،

نیما ولی بیگ |
دانشیار، گروه مرمت بنا و احیاء بافت‌های تاریخی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران،


نشانی اینترنتی https://jhic.ut.ac.ir/article_100902_acbee3f43911d62717a00af881439e2c.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات